Archeolodzy odsłaniają historię KL Plaszow. Odkryto pozostałości obozowej zabudowy

Teren dawnego obozu KL Plaszow fot. FOT. I. PIEŃKOS / INGWAR BADANIA ARCHEOLOGICZNE

Na terenie byłego obozu KL Plaszow odnaleziono kilkadziesiąt przedmiotów, wśród których znalazły się m.in. naczynia emaliowane, fragmenty drutu kolczastego czy fragmenty plakietek z gwiazdą Dawida. Archeolodzy odkryli również pozostałości obozowej zabudowy, w skład której wchodził m.in. szpital dla SS, kuchnia czy drukarnia.

Na terenie byłego obozu KL Plaszow powstaje Muzeum – Miejsce Pamięci, które upamiętni ofiary niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego. W środę Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zaprezentowało wyniki badań archeologicznych, które przeprowadzono w latach 2016 – 2017 na wspomnianym terenie.

Ślady, które pozostały

Prace podzielono na dwa etapy, a w ich trakcie zastosowano zarówno metody inwazyjne, takie jak wykopaliska oraz nieinwazyjne – zdjęcia powietrzne, skanowanie laserowe powierzchni obozu oraz badania geomagnetyczne.

Dzięki temu archeolodzy mogli precyzyjnie określić  lokalizację muru Nowego Cmentarza Żydowskiego czy śladów niwelacji wykonanych pod poszczególne baraki. Co więcej, badania pozwoliły uzyskać informację co do lokalizacji pozostałości po zabudowaniach, których śladów próżno szukać na powierzchni. Wśród nich znalazły się m.in. pozostałości po znajdującym się na wzgórzu szpitalu dla SS, pozostałości obozowej kuchni, drukarni. Odsłonięto również fragmenty chodników brukowane macewami i rurociąg złożony z cementowych prefabrykatów, na którym znajdowały się daty, kończące się na 1943 roku.

– Dysponujemy katalogiem różnych źródeł, z którymi archeologia pradziejowa, historyczna praktycznie nie ma do czynienia. Chodzi o fotografie sprzed czasów funkcjonowania obozu, które analizowaliśmy czy zdjęcia lotnicze – opowiada Kamil Karski, archeolog, który nadzorował prace. – Relacje świadków utwierdzają nas w przekonaniu, że jest to teren naprawdę wypełniony ludzką historią – dodaje.

Wiosną 2017 roku rozpoczęły się badania powierzchniowe. Dzięki użyciu wykrywaczy metalu archeologowie odkryli ponad 3000 przedmiotów związanych z historią obozu.

– Wśród nich są fragmenty drutu kolczastego, elementy dawnej amunicji do niemieckich karabinów K98k, naczynia emaliowane, szkło apteczne – wymienia Karski. – Znaleźliśmy również gniazdko elektryczne wykonane w czasie okupacji, sygnowane nazwą Kabel Krakau. Udało nam się również odkryć fragmenty plakietek z gwiazdą Dawida.

Znaleziono również przedmioty codziennego użytku, takie jak fragmenty grzebieni, szczoteczkę do zębów, naczynia i sztućce. Jak podkreśla archeolog, „każdy jeden zabytek ma unikalną wartość”.

Na początek 19 tablic

W środę, 15 listopada, na terenie byłego obozu otwarto wystawę „KL Plaszow”. W jej skład wchodzi 19 tablic, które do czasu otwarcia wystawy stałej, mają pełnić funkcje dydaktyczne. Historia obozu koncentracyjnego została przedstawiona za pomocą archiwalnych zdjęć, krótkich informacji historycznych i niezwykle ważnych relacji więźniów. Kolorem sepii z czarno-białego tła wydobyto postacie ludzkie i obiekty, do których odnosi się dany opis.

– To pierwszy ważny krok do profesjonalnego i takiego jak należy upamiętnienia historii tego miejsca – podkreśla Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Wystawa jest prezentowana pomiędzy ul. Kamieńskiego i Wielicką, w miejscach ważnych dla historii obozu. Na planszach zaprezentowano m.in. plac apelowy, baraki mieszkalne, miejsca egzekucji, warsztaty czy obszar gospodarczy.