CLIMATHON to międzynarodowy maraton warsztatowy, poświęcony zmianom klimatycznym. CLIMATHONOWI towarzyszy konkurs, którego celem jest wypracowanie pomysłów na działania ograniczające emisje gazów cieplarnianych. W krakowskiej edycji uczestniczyło 8 zespołów, zwyciężył projekt dotyczący alternatywnej organizacji przestrzeni publicznej na Kazimierzu, respektującej prawa użytkowników w sposób zrównoważony. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Urząd Miasta Krakowa i Fundację Aeris Futuro.
– Biorę udział w Climathonie z miłości do miasta – tak swoje zaangażowanie tłumaczy uczestniczka Weronika Tutka, studentka planowania przestrzennego. Climathon to światowy 24-godzinny maraton dotyczący zmian klimatu. W tym roku w tym samym czasie odbył się w 121 miastach na całym świecie. Celem akcji jest wypracowanie lokalnych projektów, które będą wdrażane w życie. Zmiany klimatu zachodzą w skali całej planety, ale są znacznie zróżnicowane regionalnie i dlatego działania zaradcze najbardziej potrzebne w danym regionie także powinny być dopasowane do lokalnych potrzeb i możliwości – wyjaśnia dr hab. Anita Bokwa z Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej.
– Uczestnicy krakowskiej edycji szukali wspólnie odpowiedzi na pytanie, jak wzmocnić udział mieszkańców w działaniach na rzecz ochrony klimatu. Climathon okazał się dużym sukcesem. Do tej pory nie było w Krakowie tak szerokiej i konstruktywnej debaty o ochronie klimatu, przy udziale przedstawicieli miasta, ekspertów, aktywistów i mieszkańców – tłumaczy Andrzej Łazęcki, Zastępca Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej, Urząd Miasta Krakowa.
Do konkursu przystąpili studenci, miejscy aktywiści, przedstawiciele środowisk lokalnych i organizacji pozarządowych, takich jak: Fundacja Napraw Sobie Miasto, Fundacja Strefa Zieleni, Ruch Zero Waste Polska, Citizens' Climate Lobby, Stowarzyszenie „Ogród Grzegórzki”, Koło Naukowe Odnawialnych Źródeł Energii „Grzała” z AGH, Koło Naukowe „Green Energy” z AGH, Samorząd Doktorantów UEK, Międzynarodowe Stowarzyszenie Innowatorów Społecznych „Ashoka”, Sekcja Polska Europejskiego Ruchu Odnowy Wsi i Małych Miast ECOVAST, Kooperatywa Wawelska. – Uczestnicy zwrócili uwagę na szereg obszarów, w których można podjąć konkretne działania: wykorzystanie dachów do zwiększenia powierzchni biologicznie czynnej, renaturyzacja zieleni miejskiej, zwiększenie małej i mikroretencji, wykorzystanie nieprzydatnych materiałów budowlanych i żywności, zmniejszenie ilości opakowań – relacjonuje Przewodniczący Jury Andrzej Łazęcki. Przedstawione projekty mogą przyczynić się do ochrony klimatu i powinny zostać przeanalizowane pod kątem uwzględnienia w polityce miejskiej. W konkursie wyróżniliśmy projekty najbardziej dojrzałe, najlepiej przygotowane.
Konkurs wygrał projekt "Alternatywna Przestrzeń Publiczna", którego autorami są: Żaneta Nguyen Huu, Marek Grochowicz, Grzegorz Smułek /studenci Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Fundacja Napraw Sobie Miasto/ oraz Piotr Podsiadły /Citizens' Climate Lobby/. Wyróżnienia przyznano dwóm projektom: „Zielone Dachy 2.0” oraz „Jak przedepty chronią przed globalnym ociepleniem”, których wdrożenie pozwoliłoby na zwiększenie zielonej przestrzeni miasta i retencji wód opadowych. Pozostali uczestnicy pracowali nad działaniami dotyczącymi wykorzystania nieprzydatnych materiałów budowlanych i żywności, wspierającymi ograniczenie ilości odpadów wytwarzanych przez sklepy spożywcze czy wymianę pieców węglowych, zagospodarowanie terenu zielonego na osiedlu Czyżyny.
Zwycięski projekt „Alternatywna Przestrzeń Publiczna dla Kazimierza” jest odpowiedzią na problemy związane z emisją komunikacyjną zanieczyszczeń, dominacją ruchu samochodowego, chaosem parkingowym i niewystarczającą przestrzenią dla pieszych i rowerzystów. Propozycja polega na pokazaniu możliwości alternatywnego zorganizowania przestrzeni ulicznej, z ograniczonym ruchem samochodowym. Wykorzystana zostanie makieta w skali 1:1 (o wymiarach 10x20m), która w sposób interaktywny zobrazuje pomysł na współdzielenie przestrzeni ulicy. Elementami makiety będą ścieżki rowerowe, stojaki na rowery, zieleń miejska, miejsca interakcji i odpoczynku. Projekt zakłada współpracę z mieszkańcami i lokalnymi przedsiębiorcami w celu wypracowania kompromisowego rozwiązania, godzącego sprzeczne interesy. Zmiany miały by być wprowadzane metodą małych kroków, początkowo na jeden weekend, a w przypadku powszechnej akceptacji tymczasowo na okres 3-4 tygodni, a w dalszej kolejności na stałe. Poprzez sukcesywne wdrażanie i partycypację zainteresowanych, łatwiej będzie oswoić się ze zmianami i wypracować konsensus.
Wyróżnione Zielone Dachy
Wyróżniony projekt „Zielone Dachy 2.0”, autorstwa zespołu w składzie: Kamil Rosiński, Anna Dziemianko, Marcelina Stanek, Karolina Wieczerzak, Dominik Zwiech, przewiduje zakładanie ogrodów na dachach budynków, a tym samym zwiększenie ilości zieleni w mieście. Projekt rozwija istniejącą już koncepcję „zielonych dachów” i rozbudowuje ją o elementy aktywnego wykorzystania przez lokalna społeczność. Przestrzeń zielonych dachów służyć ma funkcji rekreacyjnej oraz edukacyjnej, może być również wykorzystana do produkcji żywności (mini ogródki). Aktywacji mieszkańców służyć ma specjalne oprogramowanie komputerowe (aplikacja) rejestrujące i punktujące działania proekologiczne, połączone z systemem czujników, tablicą informacyjną i portalem internetowym. Projekt przyczyni się do kształtowania pozytywnych postaw społecznych dzięki współpracy na rzecz przestrzeni wspólnej, racjonalizacji wykorzystania żywności i innych zasobów w gospodarstwie domowych, promocji mikroretencji.
Autorzy proponują by pilotażowy projekt byl wykonany na budynku użyteczności publicznej, a kolejne realizacje w ramach konkursu dla mieszkańców i deweloperów. Innowacyjny aspekt projektu zapewnia zaproponowane oprogramowanie komputerowe. Dzięki użyciu najnowszych technologii IT poprzez internetową aplikację możliwe będzie przekazywanie mieszkańcom informacji o wilgotności gleby i konieczności podlania roślin, naliczanie punktów za oddanie kompostu czy prace pielęgnacyjne. Wykorzystanie elementu grywalizacji wpłynie na pozytywne zaangażowanie mieszkańców.
Drugi wyróżniony projekt autorstwa Apolinarego Żuchowicza nosi nazwę „Jak przedepty chronią przed globalnym ociepleniem”. Przedepty to ścieżki spontanicznie wydeptane na trawnikach, zwykle zabłocone i wyglądające niechlujnie. Pomysłodawca zaproponował rekultywację przedeptów poprzez wysypywanie zrębkami uzyskiwanymi podczas pielęgnacji zieleni miejskiej. Przechodni chodzić będą po warstwie zrębków (okresowo uzupełnianej), zrębki rozkładając się zmieniają się w próchnicę, użyźniając glebę i zatrzymując wodę.
Nowości na Kazimierzu
Akcja Climathon oznacza realną zmianę w miejscu, gdzie mieszkamy. Efektem krakowskiej edycji będzie realizacja projektu Alternatywnej Przestrzeni Publicznej na Kazimierzu. Andrzej Łazęcki podkreślił, że projekt ten spójny jest z polityką miasta. Inne pomysły zostaną przeanalizowane pod kątem możliwości wdrożenia przez jednostki miejskiej. W gronie Członków Jury zasiadali politycy i radni, przedstawiciele urzędu miasta, jednostek miejskich, ośrodków naukowych, biznesu, organizacji pozarządowych i mediów.
– Zwycięski projekt stworzenia alternatywnej przestrzeni, w sposób stopniowy docierając do świadomości różnymi formami przekazu ma szansę zmienić dotychczasowe przyzwyczajenia i pokazać, że jest dużo lepsza alternatywna, w której przestrzeń miejska może być przyjazna dla człowieka - komentuje Łukasz Pawlik, Zastępca Dyrektora ds. Zieleni, Zarząd Zieleni Miejskiej w Krakowie.
Organizatorami pierwszej w Krakowie edycji Climathonu byli Fundacja Aeris Futuro i Urząd Miasta Krakowa. Inicjatorem akcji jest unijna agencja Climate-KIC. Climathon wpisuje się w X-lecie działalności Fundacji Aeris Futuro, której motto brzmi „Stwórzmy klimat dla przyszłości”. Stwórzmy – z miłości do Miasta.
Partnerzy Climathon Kraków: Climate-KIC Polska, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A., Akademia „Ignatianum”, Fundacja Strefa Zieleni, Samorząd Doktorantów UEK, Koalicja Sprawiedliwego Handlu Fairtrade
Media Patroni: Krakow.pl, Gazeta Wyborcza, Radio Kraków, Magazyn What’s Up, Koalicja Klimatyczna, Chrońmy Klimat, Klimapolka, Ekologia.pl, BE.NAVIGATOR, Zielonewydarzenia.pl, Stowarzyszenie Manko, Głos Seniora
Sponsorzy: Intersnack, Cukiernia Retro, Restauracja Stara Zajezdnia
Miasto Kraków realizuje Plan Gospodarki Niskoemisyjnej. Dokument został przyjęty uchwałą nr XXVI/426/15 Rady Miasta Krakowa z dnia 7 października 2015 r. Plan obejmuje 100 działań w obszarach: budownictwo, transport, gospodarka komunalna i zarządzanie miastem. Główne cele to redukcja emisji gazów cieplarnianych przy zapewnieniu zrównoważonego rozwoju miasta oraz poprawa jakości powietrza. Redukcji emisji gazów cieplarnianych ma służyć przede wszystkim podniesienie efektywności energetycznej - poprzez ograniczenie zużycia energii użytkowej, zwiększenie sprawności instalacji i urządzeń oraz większy udział energii wytwarzanej w wysokosprawnej kogeneracji i ze źródeł odnawialnych. Poprawa jakości powietrza ma zostać osiągnięta poprzez ograniczenie niskiej emisji, emisji komunikacyjnej, emisji wtórnej i emisji przemysłowej. W ramach niskoemisyjnego zarządzania miastem planowana jest budowa i zagospodarowanie terenów zielonych, planowanie przestrzenne zgodne z zasadami zrównoważonego rozwoju, zielone zakupy dla Urzędu Miasta, rozwój systemów informacyjnych oraz działania promocyjne i edukacyjne.
O Fundacji Aeris Futuro: Ogólnopolska organizacja pozarządowa (non- profit) działająca od 24 lutego 2006 roku. Motto definiujące nazwę: „Stwórzmy klimat dla przyszłości”. Misją Fundacji jest przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatu, ochrona i zwiększanie różnorodności biologicznej o krajobrazowej, wspieranie rozwoju społeczności lokalnych oraz edukowanie i programowanie odpowiedzialnego biznesu. Fundacja Aeris Futuro to jedyna w Polsce organizacja pozarządowa działająca na terenie całego kraju, która kompleksowo zajmuje się tzw. carbon offsets, czyli projektami rekompensującymi emisje gazów cieplarnianych do atmosfery. Stworzyła pierwszy w Polsce KALKULATOR CO2, obejmujący szacowanie śladu klimatycznego (‘carbon footprint’) oraz umożliwiający ograniczenie i zneutralizowanie tego śladu (‘carbon offset) poprzez ufundowanie sadzenia drzew w ramach programu CZAS NA LAS oraz projektów zwiększających efektywności energetyczną. Przez ponad 10 lat swojej działalności posadziła na terenie Polski ponad 1 300 000 drzew, dzięki którym zoffsetowanych zostanie 150 tysięcy ton emisji gazów cieplarnianych. Działając na rzecz zrównoważonego rozwoju realizuje programy i projekty długofalowe: Czas na las, Zielone Wydarzenia, Odpowiedzialny rozwój, Edukacja z klimatem.
