Nagroda jest jednym z najbardziej prestiżowych wyróżnień w dziedzinie światowej architektury. Przyznawana jest co dwa lata przez Komisję Europejską i Fundację im. Miesa van der Rohe w uznaniu wkładu europejskich architektów w rozwój współczesnej architektury i urbanistyki.
Autorem projektu jest kierowana przez Wojciecha Jakubowskiego krakowska pracownia architektoniczna Jakabe Projekty. Koncepcja krakowskich architektów została doceniona już wcześniej. W czerwcu jury konkursu na najlepszą przestrzeń, organizowanego przez Towarzystwo Urbanistów Polskich przyznało Stacji Wisła nagrodę w kategorii „Nowo wykreowana przestrzeń publiczna w zieleni”.
– Jesteśmy zaszczyceni i zdziwieni, bo zawsze wydawało nam się, że nasz projekt to nie ta skala. Dla nas już sama nominacja jest nobilitująca, bo to sama nagroda to jest „top topów”. Wyżej jest tylko Pritzker – mówi Wojciech Jakubowski.
Społeczny wymiar projektowania
Nominacja przyznawana jest nie tylko za formę, ale i za proces kształtowania przestrzeni. Komisja Europejska kładzie duży nacisk na udział w projektowaniu strony społecznej. A ten w przypadku Stacji Wisła był niemały. Gdyby nie upór i zaangażowanie grupy SOS Zabłocie, Fundacji Czas Wolny i Stowarzyszenia Podgórze.pl, w miejscu, gdzie dziś mieszkańcy Zabłocia mogą korzystać z niewielkiej, bo niewielkiej, ale zawsze, przestrzeni zielonej, powstałby parking wielopoziomowy.
– Od kilku lat widać, że jest kładziony nacisk na społeczny aspekt projektów. A przypomnę, że mieszkańcy byli od początku zaangażowani w jego powstawanie. Dzięki fundacji i stowarzyszeniom został zorganizowany otwarty konkurs na koncepcję parku, który wygrał Michał Grzybowski – zaznacza Jakubowski. – Rewitalizacja, wsparcie wykluczonych, odzyskiwanie przestrzeni poprzemysłowych to kierunki, w których zmierza architektura. Dlatego chcieliśmy też pokazać, i to było naszą intencją od początku, takie anektowanie przez przyrodę przestrzeni poprzemysłowych, stąd pomosty nad bylinami, te pergole na murze, stąd ta rampa pozostawiona sama sobie – dodaje.
Podobnego zdania jest Małgorzata Tomczak, redaktor naczelna magazynu Architektura & Biznes. – Nominacja Parku Stacja Wisła do Nagrody Miesa van der Rohe Award to było duże zaskoczenie! To jedna z najbardziej prestiżowych nagród w swiecie architektury. Zachwyt wzbudza fakt, ze jury doceniło przekształcenie dzikiego parkingu na przyjazne tereny zielone, które mieszkańcy miasta dosłownie pokochali, z małą architekturą, łąką, miejską farmą, pawilonem zaprojektowanym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju! To pozornie niepozorny projekt, bardzo w Krakowie potrzebny i dobrze pomyślany – stwierdza.
Z nominacji cieszy się Piotr Kempf, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej, który gratulując pracowni, jednocześnie podkreśla ową rolę i zaangażowanie mieszkańców. – Ta nominacja to zdecydowanie wielkie szczęście i potwierdzenie tego, że to, co robimy do tej pory – raz wsłuchiwanie się w ich głosy, dwa włączanie ich w kształtowanie ich najbliższego otoczenia – po prostu się udaje i co więcej jest doceniane, stąd radość jeszcze większa – mówi.
Przestrzeń funkcjonalna
Ów partycypacyjny wymiar przestrzeni tego niewielkiego, bo liczącego zaledwie około dwóch hektarów parku, widoczny jest na każdym kroku. Teren został podzielony na kilkanaście stref funkcjonalnych służących do zabawy, odpoczynku i integracji. Są więc naturalny plac zabaw, sprzyjający rozwojowi kreatywności najmłodszych, leżaki, a także scena i miejska farma, w której to sami mieszkańcy mogą sadzić, a później dbać o rośliny. – Zależało nam na tych strefach funkcjonalnych. Farma miejska przyjęła się rewelacyjnie. Te donice ożyły, ma to przełożenie na udział mieszkańców w życiu tej przestrzeni, to ich kawałek ziemi – podkreśla Wojciech Jakubowski.
Nie bez znaczenia jest tożsamość miejsca. W parku udało się zachować fragmenty nieczynnej stacji kolejowej. Elementy peronów zostały wkomponowane w park, a do kolejowej tradycji nawiązują również przesuwane po szynach ławki.
Oprócz Stacji Wisła, wśród tegorocznych nominatów znalazła się również rzeźba Oskara Zięty na wrocławskiej Wyspie Daliowej. Dotychczas jedyną „polską” realizacją, której udało się zdobyć nagrodę, był gmach Filharmonii im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie. Za jej projekt nie byli jednak odpowiedzialni Polacy, a hiszpańsko-włoski duet Alberta Veigi i Fabrizia Barozziego.
Park Stacja Wisła to nie jedyna realizacja pracowni Jakabe Projekty dla Zarządu Zieleni Miejskiej. Krakowscy architekci zaprojektowali m.in. Skwer Konika Zwierzynieckiego czy mające powstać park przy hangarze w Czyżynach i otoczenie oczka wodnego w Parku Lotników Polskich.
Powiększenie
Jest i kolejna dobra wiadomość. W czwartek po południu magistrat poinformował, że miasto odkupi dwie działki należące do PKP, które zostaną przyłączone do parku. Tym samym zwiększy się powierzchnia placu zabaw, zlokalizowanego w strefie rekreacyjnej.
