Ostatni rok był dla krakowskiej kultury niezwykle… intensywny. Takim słowem można podsumować 12 miesięcy, w trakcie których miały miejsce Światowe Dni Młodzieży, konkurs na przebudowę Bunkra Sztuki, otwarcie Galerii Beksińskiego czy koncerty zagranicznych gwiazd. Na zakończenie 2016, budynek dawnego hotelu Cracovia został oddziałem MNK, a kolekcja Czartoryskich wróciła do państwa.
Remonty, otwarcia wystaw i koncerty. Można powiedzieć, że tak 2016 rok zapisał się w krakowskiej kulturze. Nie można zapomnieć również o jednym z największych wydarzeń, jakim były Światowe Dni Młodzieży. W trakcie ich trwania miało miejsce wiele kulturalnych wydarzeń, a jednym z tych, które „najjaśniej” zapisało się w ubiegłorocznym kalendarzu, było otwarcie wystawy Maria Mater Misericordiae.
94 arcydzieła w Gmachu Głównym
Wspomnianą wystawę zobaczyło ponad 51 tysięcy widzów. Dzięki temu ekspozycja dołączyła do najpopularniejszych wystaw MNK w XXI wieku. – Na wystawie zgromadzono 94 obiekty. To nie tylko obrazy, ale również tkaniny, gobeliny, rzeźby, malarstwo na papierze czy mozaiki – wymienia Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. – Wszystkie elementy ekspozycji przyjechały do nas z całej Europy.
MICET (nareszcie) otwarty
W grudniu 2016 swoje podwoje dla zwiedzających otworzył MICET, czyli Centrum Edukacji Teatralnej w Narodowym Starym Teatrze. W tym miejscu każdy może spróbować swoich sił jako aktor, scenograf czy twórca kostiumów. Zwiedzający mają szansę podążania następującymi ścieżkami – Wolność, Emocje, My/Oni, Ciało i Nowe. Przypomnijmy, że otwarcie było kilkukrotnie przekładane. A to fundusze, a to prace budowlane… Na szczęście, od 13 grudnia każdy może sprawdzić się w nietypowej dla siebie roli. Dobrze, że w Krakowie powstało takie miejsce.
Pawilon Czapskiego dopełnia całości, Lamus Teatralny i nowoczesność
W 2016 roku otwarto również nowy oddział Muzeum Narodowego w Krakowie, czyli Pawilon Czapskiego. Założeniem był stworzenie miejsca nowoczesnego, pełniącego różne funkcje.
– Otwieramy całkiem nowe muzeum i mam nadzieję, że będzie to żywe miejsce kulturalne na mapie Krakowa – mówił w rozmowie z nami Andrzej Betlej, Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.
W czerwcu otwarto również Lamus Teatralny, czyli magazyn środków inscenizacyjnych Teatru im. J. Słowackiego. W budynku przy ul. Radziwiłłowskiej 3 powstała sala prób, a na jednej z kondygnacji przygotowywana jest wystawa poświęcona tradycji i historii teatru.
- W Lamusie Teatralnym, który będzie poświęcony tradycji i historii, wszystko zostanie zaprezentowane dzięki najnowocześniejszym narzędziom – stwierdził poprzedni dyrektor Teatru im. Juliusza Słowackiego, Krzysztof Orzechowski. – To ostatni obiekt w infrastrukturze naszej instytucji, który zostawię mojemu następcy w uporządkowanym stanie prawnym. Będzie on również w pełni zmodernizowany i posłuży zarówno teatrowi, jak i publiczności.
Było muzeum, nie ma muzeum
Kultura z wątkiem kryminalnym w tle. W maju 2016 na krakowskim Kazimierzu otwarto Muzeum I remember. Miało być ono hołdem złożonym przez właściciela swojemu ojcu – Chaimowi Goldbergowi, jak i kolejnym ciekawym kulturalnym punktem Krakowa. Placówkę zamknięto jednak po niecałych czterech miesiącach działalności. Miały być wystawy, koncerty i spotkania gwarantujące sukces przedsięwzięciu. Przynajmniej takie były zapewnienia. Teraz nie ma ani muzeum, ani sukcesów. Okazało się, że właścicielowi Shalomowi G. policja postawiła zarzuty posiadania broni bez pozwolenia. Jak widać sztuka w tym przypadku to nie wszystko.
Rok gwiazd w stolicy Małopolski
Za nami Justin Bieber, Martin Garrix, Kings of Leon czy Foo Fighters. W kolejce czeka już m.in. Green Day, Red Hot Chili Peppers czy Linkin Park. Działo się i jak widać – dziać się będzie. Do Tauron Areny Kraków przybywają na koncerty światowe gwiazdy muzyki. Lista staje się coraz dłuższa, a dodawani są do niej kolejni wykonawcy. Ubiegły koncertowy rok w Krakowie zakończył Enrique Iglesias. Występ księcia latynoskiego brzmienia cieszył się takim powodzeniem, że na początku grudnia na koncert zostało zaledwie kilka biletów. 
Milion dla ICE Kraków
Z Tauron Areny Kraków przenosimy się do Centrum Kongresowego ICE Kraków. Otrzymało ono prawie milion złotych na promocję małopolskiego przemysłu spotkań. Dotacja pochodzi z funduszy europejskich. Środki zostaną przeznaczone między innymi na udział w międzynarodowych targach branżowych, studyjne wizyty dla przedstawicieli zagranicznych branży MICE, rozwój sieci współpracy lokalnej Kraków Network czy działania mające na celu promowanie gospodarczej oferty regionu i samo ICE Kraków.
– Będziemy promować nie tylko Centrum Kongresowe, ale i cały nasz region – mówił w rozmowie z LoveKraków.pl Michał Zalewski z Krakowskiego Biura Festiwalowego.
Nowohuckie Centrum Kultury poszło na rekord
To było jedno z najważniejszych kulturalnych wydarzeń w Krakowie. Dzieła Zdzisława Beksińskiego znalazły swoje miejsce w naszym mieście, a dokładnie w Nowohuckim Centrum Kultury. Sztuka, która nikogo nie pozostawia obojętnym, zadziałała jak magnes. Do połowy listopada Galerię Beksińskiego odwiedziło aż 22 tysiące osób!
– Jestem przekonany, że to będzie ważne wydarzenie dla NCK i Nowej Huty. Wystarczy spojrzeć na liczbę wejść na naszą stronę czy osób obserwujących wydarzenie na Facebooku - to ponad 16 tys. osób – mówił przed otwarciem galerii Zbigniew Grzyb, dyrektor NCK. Jak widać, nie pomylił się ani trochę.
Bunkier do remontu
Ubiegły rok był ważny również dla Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki.
– Wszyscy czekamy na ten remont. Ważne, żebyśmy uświadomili sobie, że Bunkier Sztuki jest w stanie pewnego materialnego rozpadu. W dniu posiedzenia Komisji Kultury szczury po raz kolejny przegryzły kable i przez cały dzień nie było dostępu do internetu i linii telefonicznej. My naprawdę potrzebujemy tej przebudowy – mówiła w grudniu 2015 roku w rozmowie z LoveKraków.pl dyrektor placówki, Magdalena Ziółkowska.
Dlatego też w październiku rozwiązano konkurs architektoniczny na przebudowę obiektu. Zwycięzcą okazał się Robert Konieczny z KWK Promes. – To praca, która od początku wszystkim jurorom wpadła w oko. Nie było wielu dyskusji nad tym projektem. Był po prostu inny, prezentuje szczególny sposób myślenia, prowadzący autorów do konsekwentnego, ciekawego rozwiązania – mówi Wojciech Wicher z komisji konkursowej.
Owszem, praca wpadła w oko jurorom, ale mieszkańcom miasta chyba już nie. Punktem zapalnym miało stać się… zniknięcie słynnej kawiarni sprzed budynku i przeniesienie jej w podziemia galerii. Chociaż ostateczny kształt planu rozbudowy dopiero poznamy, rozpoczęła się gorąca dyskusja.
„To nie komercyjny kontener”
Bunkier Sztuki znów w roli głównej. Tym razem chodzi o wystawę World Press Photo, której w 2016 roku w galerii nie było. Chociaż wystawa przynosiła niewątpliwe zyski, dyrekcja zrezygnowała z jej organizacji ze względu na prezentację przemyślanych wystaw najnowszej sztuki.
– To publiczna instytucja sztuki, a nie komercyjny kontener. Celem naszym jest organizacja świadomych, przemyślanych i autorskich wystaw sztuki najnowszej o różnorodnej tematyce, od sztuki wideo, tradycyjnych mediów jak malarstwo czy rzeźba, projektowanie graficzne, i oczywiście fotografia. A tej u nas nie brakuje! – podsumowała w rozmowie z nami Magdalena Ziółkowska.
Muzeum Historii Fotografii doczekało się nowej siedziby
W Krakowie mamy jedyne takie muzeum w Polsce. Mowa oczywiście o Muzeum Historii Fotografii, które nareszcie doczekało się nowej siedziby. Będzie się ona znajdować w zabytkowym budynku dawnej Zbrojowni przy ul. Rakowickiej 22. A tam na zwiedzających czekać będą kawiarnia, księgarnia czy sale edukacyjne. Otwarcie zapowiadane jest na maj 2017 po wykonaniu pierwszych prac porządkowych i zabezpieczających część budynku i teren wokół niego. Na pewno rozwiąże to problemy lokalowe związane z dotychczasową siedzibą przy ul. Józefitów 16.
– Obecna siedziba nie jest obiektem idealnym do prowadzenia działalności instytucjonalnej. Od lat władze miasta podejmowały różne starania poszerzenia przestrzeni. W przyszłości najważniejsze będzie znalezienie miejsca na stworzenie przestrzeni wystawienniczej. Chodzi tu również o wciąż nierozwiązany problem ze zbiorami Krakowskiego Towarzystwa Fotograficznego – mówił w styczniu 2016 w rozmowie z LoveKraków.pl Marek Świca, dyrektor Muzeum Historii Fotografii.
Sytuację można podsumować następująco: 2016 rok zakończył się dla MHF szczęśliwie.
Telenowela bez obsady
Ubiegły rok nadal nie przyniósł rozwiązania co do sytuacji w Muzeum Armii Krajowej. Dyrektora jak nie było, tak nie ma. Miasto ponownie ogłosiło konkurs na to stanowisko, bo do tej pory brakowało nie tylko odpowiedniego kandydata, ale i konkretnych deklaracji co do działalności instytucji. Przypomnijmy, że nowego kierownika instytucji mieliśmy poznać już w listopadzie 2015 roku. Wówczas wciąż trwały rozmowy dotyczące tego, czy to gmina, czy samorząd wojewódzki będą organem prowadzącym muzeum.
– Z tego powodu nie ma sensu rozpisywania kolejnego konkursu, dopóki decyzja ta nie zostanie podjęta – mówił wówczas LoveKraków.pl Jan Machowski z Urzędu Miasta Krakowa.
Pojawiło się światełko w tunelu. Na stanowisko został rekomendowany pełnomocnik prezesa IPN ds. kontaktów ze środowiskami opiniotwórczymi, krakowski radny Marek Lasota. Decyzja ma zapaść pod koniec stycznia 2017. Ciekawe, czy to już koniec tych muzealnych perypetii.
Wierni tradycji
Teatr im. J. Słowackiego rozpoczął nowy sezon z nowym dyrektorem. W skrócie to odwołania do Stanisława Wyspiańskiego, trzy premiery, eksperymenty artystyczne w Małopolskim Ogrodzie Sztuki czy zmiana nazwy otwartego w kwietniu Lamusa Teatralnego. Jak zapowiada dyrektor Krzysztof Głuchowski, to nie wszystko.
– Nasz teatr, zgodnie z doktryną Wyspiańskiego, to miejsce otwarte na wiele możliwości, instytucji i projektów – zaznacza Krzysztof Głuchowski. – Będziemy współpracować z wieloma instytucjami, otwierać na nowe wyzwania i kierunki. To miejsce szczególne, ponieważ łączy w sobie niesamowitą historię kultury polskiej, jak i nowoczesną, mocną awangardę. Naszą misją jest pozostanie wiernym przesłaniu Stanisława Wyspiańskiego. Natchnienie, Prawda i Piękno to trzy alegorie widniejące na środku kurtyny Henryka Siemiradzkiego. Temu chcemy być wierni i to realizować.
Prof. Purchla przewodniczącym Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO
W przyszłym roku w Krakowie odbędzie się sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Taką decyzję podjęto podczas posiedzenia Komitetu w Stambule. Prof. Jacek Purchla, wybitny znawca problematyki ochrony i konserwacji dziedzictwa kulturalnego, twórca i wieloletni dyrektor Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie, objął stanowisko przewodniczącego Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Funkcję będzie pełnił przez najbliższy rok.
Z wizytą w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa
Już w tym roku rozpocznie się remont Pałacu Krzysztofory. To modernizacja ponad 4000 m2 wschodniego skrzydła pałacu. Więcej miejsca zajmą sale wystawiennicze, nie zabraknie biblioteki, archiwum czy kawiarni. Ostatnie piętro ma pełnić funkcję strefy wypoczynkowej. W ubiegłym roku przekazano na ten cel potrzebne środki, mieliśmy również okazję zapoznać się z wizualizacjami.
Jak informował Krzysztof Haczewski w sierpniu 2016, całkowity koszt prac to 42 mln zł. W ponad 70 procentach zostaną sfinansowane z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014 – 2020.
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa planuje również utworzyć nowy, muzealny oddział. Ma on powstać na terenie dawnego, nazistowskiego obozu KL Płaszów. Kwota jego powstania ma nie przekraczać 50 tys. zł, a efekty poznamy najprawdopodobniej za sześć lat. Powołano już zespół zadaniowy, który zajmie się koordynacją działań prowadzących do utworzenia Muzeum – Miejsca Pamięci. W jego skład wchodzi m.in. wiceprezydent Krakowa Andrzej Kulig, dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Michał Niezabitowski i Katarzyna Olesiak – dyrektor Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK.
PWST zmienia nazwę
Na początku przyszłego roku akademickiego Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna zmieni nazwę. Stanie się Akademią Sztuk Teatralnych. Co więcej, nowym patronem uczelni zostanie Stanisław Wyspiański. O nadchodzących zmianach, rektor uczelni prof. Dorota Segda, informowała podczas inauguracji roku akademickiego 2016/2017. Po konsultacjach z pedagogami i byłymi rektorami, senat uczelni podjął decyzję o zmianie dotychczasowej nazwy. Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna stanie się Akademią Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego. Imię obecnego patrona, czyli Ludwika Solskiego, zostanie nadane Wydziałowi Aktorskiemu. Skąd te zmiany?
– Zmiana nazw uczelni odbywa się od lat, wyższe szkoły zmieniają się w akademie, a nawet uniwersytety – mówi w rozmowie z RMF FM prof. Dorota Segda. – My jesteśmy przywiązani do PWST i mamy tę nazwę w sercach, ale w kraju w czasach wyżu demograficznego namnożyło się uczelni o nazwie Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa i nasza nazwa zaczęła nas w środowisko akademickim obciążać, obniżać naszą rangę.
A na deser…
Koniec roku 2016 również zapisał się w krakowskiej kulturze. Zakup przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dawnego budynku hotelu Cracovia oraz kolekcji Czartoryskich to zdecydowanie jedne z najgłośniejszych wydarzeń ubiegłego roku.
Ministerstwo kupiło od spółki Echo Park Investment budynek dawnego hotelu Cracovia. Koszt transakcji to 29 mln zł plus VAT. Oficjalną umowę podpisano 29 grudnia w Warszawie. W budynku znajdzie się ekspozycja poświęcona architekturze i designowi, a całością będzie zarządzać Muzeum Narodowe.
Oprócz tego, budynek ma również pełnić funkcję magazynującą zbiory. Przypomnijmy, że w lipcu 2015 podpisano porozumienie w sprawie powstania Centrum Konserwacji i Magazynowania Zbiorów w Nowej Hucie. Miało służyć Muzeum Narodowemu i dwunastu innym placówkom.
– Pomysł ten nie wypalił – mówi Andrzej Szczerski, zastępca dyrektora ds. naukowych MNK. – Brakowało podstawowych informacji co do kluczowych inwestycji. Okazało się również, że niewiele muzeów tak naprawdę myśli o wspólnym magazynie. Dlatego też ta sprawa jest nieaktualna. Powierzchnię budynku dawnego hotelu Cracovia chcemy przeznaczyć na magazyn.
„Gwiazdozbiór dzieł sztuki” własnością państwa
Ministerstwo zakupiło również obraz „Dama z gronostajem” i pozostałe dzieła pochodzące ze zbiorów Fundacji Czartoryskich. Minister kultury Piotr Gliński poinformował, że kolekcja została zakupiona za 100 mln euro, co stanowi „ułamek” wartości kolekcji.
- Mamy dzisiaj bardzo ważny dzień dla polskiej kultury. Muzealnicy i historycy sztuki od lat postulowali, by uporządkować sytuację prawną i formalną tej kolekcji, co myśmy po prostu wykonali - powiedział Gliński podczas uroczystego podpisania umowy.
Zbiory liczą około 86 tys. obiektów muzealnych i ok. 250 tys. bibliotecznych. Trafią do Muzeum Narodowego w Krakowie. Jak skomentował w swoim przemówieniu Mateusz Morawiecki, wicepremier, minister rozwoju i finansów:
– To prawdziwy gwiazdozbiór dzieł sztuki, którego nie powstydzą się największe muzea świata – przyznał.
I tymi akcentami Kraków można podsumować rok 2016 w krakowskiej kulturze.
