Wypracowany „Układ w sprawie połączenia Królewskiego Wolnego Miasta Podgórza ze Stołecznym Królewskim Miastem Krakowem” podpisano 7 czerwca 1913 r. Co w nim zawarto?
Uchwała Rady Miejskiej w Podgórzu z d. 15 i 16 kwietnia 1913 r.:
- Rada miasta Podgórza zgadza się na połączenie miasta Podgórza z miastem Krakowem.
- Połączenie to ma nastąpić na podstawie warunków, uchwalonych na posiedzeniu w dniu 15 i 16 kwietnia 1913r.
- Do podpisania umowy, dotyczącej połączenia Podgórza z Krakowem upoważnia Rada miejska Komisyę wybraną w dniu 9 maja 1912 r. wraz z Burmistrzem.
Uchwała Rady Miejskiej w Krakowie z dnia 23 kwietnia 1913 r.:
- Rada miasta Krakowa uchwala połączyć z miastem Krakowem król. Wolne miasto Podgórze, położone w autonomicznym Powiecie wielickim, w jedną gminę miejscową pod wspólną nazwą: Stoł. Król. Miasto Kraków.
- Rada miasta zatwierdza projekt układów o połączenie król. Wolnego miasta Podgórza z stoł. Król. Miastem Krakowem, opracowany przez Subkomitet Komisyi dla rozszerzenia granic Krakowa wspólnie z Komisyą Rady miasta Podgórza i upoważnia Prezydyum miasta łącznie z Subkomitetem Komisyi dla rozszerzenia granic Krakowa do podpisania powyższego układu wspólnie z wydelegować się mającymi Reprezentantami gminy król. Wolnego miasta Podgórza.
Układ w sprawie połączenia Królewskiego Wolnego Miasta Podgórza ze Stołecznym Królewskim Miastem Krakowem został uchwalony na wcześniej wspomnianych posiedzeniach obu rad miast. Został on podzielony na 4 działy.
Dział I
To sprawy polityczne i administracyjne. Właśnie w tej części dokumentu m.in. pojawił się zapis o mandacie do parlamentu: – Gmina miasta Krakowa przyrzeka dołożyć starań, aby miasto Podgórze wyłączone zostało z okręgu wyborczego do którego obecnie należy i aby miasto Podgórze tworzyło w razie połączenia z Krakowem wspólnie z dzielnicami prawobrzeżnymi miasta Krakowa osobny okręg wyborczy miasta Krakowa, wybierając do Rady Państwa jednego posła – zaznaczono.
Jest również mowa m.in. o mandacie do Sejmu Krajowego, reformie ordynacyi wyborczej gminnej, liczbie mandatów do Rady Miasta Krakowa dla mieszkańców Podgórza, członkach Prezydium Miasta, utworzeniu Komisji dla Spraw Dzielnicy Podgórza, a także utworzeniu w Podgórzu filii krakowskiego magistratu.
– Gmina miasta Krakowa zobowiązuje się dołożyć starań u c. k. Rządu, aby siedziby urzędów państwowych w Podgórzu dziś istniejących, a to: Starostwa, Urzędu podatkowego i Sądu powiatowego, nadal w Podgórzu pozostały – czytamy w dokumencie.
Dalsze zapisy obejmują też Kasę Oszczędności Miasta Podgórza: – Gmina miasta Krakowa gwarantuje samodzielność Kasy oszczędności miasta Podgórza, a to aż do czasu, w którymby się okazało, że tak w interesie samej instytucji, jak i mieszkańców tej dzielnicy należy ją przemienić na filię Krakowskiej Kasy oszczędności, o czem jednak tylko każdoczesny Wydział Kasy oszczędności decydować może.
Omówiono też m.in. kwestię utrzymania cmentarzy obu wyznań na terenie Podgórza, sprawy związane z utrzymaniem w Podgórzu filii straży pożarnej, czyszczenia miasta, a także budowy w przeciągu trzech lat domu dla służby miejskiej, która jest zatrudniona w dzielnicy Podgórze.
– Gmina miasta Krakowa przyrzeka dołożyć starań u władz właściwych, aby w Podgórzu została nadal utrzymaną Powiatowa Kasa chorych z jej dotychczasowym statutem, rozszerzającym opiekę lekarską na żony i dzieci robotników – czytamy.
Dział II
W kolejnej części dokumentu pojawiają się zapisy dotyczące warunków skarbowych. To właśnie tutaj zamieszczono szczegółowe informacje dotyczące podatków: domowo-czynszowych, gruntowych i zarobkowych, akcyzy i opłat mytniczych, prawa majątkowego, potrzeb publicznych oraz zobowiązań wobec wielickiej kasy oszczędności.
– Odszkodowanie dla Powiatu Wielickiego. Gmina miasta Krakowa przyrzeka, że wydatki, których uskutecznienie okaże się potrzebnem celem przyjścia z pomocą Radzie powiatowej wielickiej z powodu utraty dochodów powiatowych do podatków bezpośrednich, spowodowanej wyłączeniem Podgórza z Powiatu autonomicznego wielikckiego, nie spadną wyłącznym ciężarem na mieszkańców miasta Podgórza, lecz na fundusze całego Krakowa – dowiadujemy się z dokumentu.
Dalej jest też mowa o funduszu emerytalnym urzędników i sług Miasta Podgórza.
– Gmina miasta Krakowa zgadza się na pokrycie z funduszów miasta Podgórza niedoboru w wysokości 25.000 kor., jaki się okazał przy budowie kościoła parafialnego w Podgórzu – brzmi ostatni zapis w tej części dokumentu.
Dział III
Dotyczy m.in. spraw inwestycyjnych, komunikacyjnych, przemysłowych, handlowych, oświatowych, społecznych i sanitarnych. W tej części dokumentu jest mowa o pożyczce inwestycyjnej dla Podgórza, utrzymaniu ulic w nowej dzielnicy, regulacji ulic: Wolskiej, Kraszewskiego i Łagiewnickiej, przedłużeniu ul. Kącik, drodze do Bonarki i Łagiewnik, oświetleniu miasta, a także brukowaniu ulic po prawej stronie Wisły.
– Gmina miasta Krakowa zobowiązuje się dołożyć starań, aby most im. Ces. Franciszka Józefa został po zrekonstruowaniu pozostawionym na obecnem miejscu, lub też, aby w razie przesunięcia tego mostu postawiono na obecnem miejscu kładkę dla ruchu pieszego – czytamy.
Dalej jest też ważny zapis o doprowadzeniu tramwaju: - Gmina miasta Krakowa obowiązuje się w ciągu 1 ½ roku, licząc od dnia, w którym zapadnie w sprawie połączenia się obu miast uchwała Sejmu krajowego, wybudować dwutorową, o normalnej szerokości toru linię tramwajową na przestrzeni Nowy Most na Wiśle, ul. Słowackiego, szkoła pod Benedyktem, ul. Lwowska, Rynek główny, ul. Kalwaryjska aż do bramy fortecznej, tudzież odgałęzienie tejże linii szkoła pod Benedyktem – Przystanek kolejowy Podgórze-Miasto.
– Nadto obowiązuje się Gmina miasta Krakowa wybudować linię tramwajową od wybudować się mającego mostu im. Ces. Franciszka Józefa przy wylocie ul. Krakowskiej aż do ul. Kalwaryjskiej, a to zaraz po wybudowaniu tego mostu. Budowa innych linii, a to do stacyi Podgórze-Płaszów, do stacyi Podgórze-Bonarka, linii do granicy Łagiewnickiej, następnie połączenie tejże linii przez Rydlówkę, Ludwinów, Zakrzówek, Dębniki z mostem Zwierzynieckim – będzie objęta ogólnym programem budowy tramwaju elektrycznego w Krakowie - czytamy.
Dalej są też zapisy dotyczące chociażby taryfy dorożkarskiej, filii urzędu pocztowego, ulgi dla przemysłowców, ustawy budowlanej, rozprowadzeniu kabli elektrycznych, przeniesienia prochowni i magazynów wojskowych, ułatwień dla gospodarstw rolnych i przemysłowych, targów i jarmarków, a także szkół i kanalizacji.
– Gmina miasta Krakowa zobowiązuje się w ciągu lat 3-ch urządzić w Podgórzu filię szpitala zakaźnego, lub barak Dekerowski – czytamy.
Dział IV
Ostatni dział dokumentu to „warunki przejściowe”. To właśnie tutaj zapisano co dalej stanie się z podgórskimi urzędnikami, strażakami, policjantami i służbą miejską.
– Rada miasta Krakowa przyrzeka na przyszłość po połączeniu się Podgórza z Krakowem, traktować przyjętych urzędników i funkcyonaryuszy miasta Podgórza na etat urzędniczy i służbowy miasta Krakowa na równi z urzędnikami i funkcyonaryuszami miasta Krakowa – czytamy.
Dalej Kraków zobowiązał się też do składania corocznych raportów z postępów dotyczących wywiązywania się przez miasto ze złożonych obietnic.