Miejski system ciepłowniczy, który w Krakowie tworzą: dystrybutor ciepła - Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej SA oraz jego dostawcy, czyli wytwórcy ciepła: elektrociepłownia Łęg (należąca do PGE Energia Ciepła), elektrociepłownia Skawina (należąca do CEZ Skawina), oraz ekospalarnia (należąca do Krakowskiego Holdingu Komunalnego) stoi przed ogromnym wyzwaniem.
Realizując jedno z zadań własnych samorządu, czyli zapewnienie bezpieczeństwa i ciągłość dostaw ciepła dla mieszkańców, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej i zgodnie z planami dekarbonizacji muszą zostać podjęte działania na rzecz tego, aby w zakładanych i nieubłagalnie zbliżających się terminach uzyskać status efektywnego systemu ciepłowniczego. Wiąże się to z coraz większym udziałem odnawialnych źródeł energii i ciepła z OZE w tym systemie.
O tym czym jest, jak zmieniła się i jak zmienia miejska sieć ciepłownicza zarządzana przez krakowskie MPEC SA rozmawia z Markiem Mazurkiem, członkiem Zarządu MPEC ds. eksploatacji;
Marek Mazurek, członek zarządu krakowskiego MPEC: MPEC to dziś 940 kilometrów w pełni zautomatyzowanej sieci ciepłowniczej, 11 tysięcy węzłów i ciepło dostarczane do aż 65 proc. mieszkańców Krakowa i Skawiny. Krakowska sieć to, bez przesady, jedna najbardziej nowoczesnych w Europie i - po Warszawie - druga co do wielkości na Starym Kontynencie. Dość powiedzieć, że w ostatnich latach ponad 65 proc. środków europejskich kierowanych do naszego kraju na modernizację ciepłownictwa trafiło do krakowskiego MPEC. Zrealizowane zostały ogromne inwestycje, których celem była przede wszystkim optymalizacja i poprawa efektywności dostaw ciepła oraz zapewnienie ich bezpieczeństwa i ciągłości.
Co w praktyce oznacza optymalizacja dostaw ciepła?
Zoptymalizowanie dostaw ciepła to nic innego, jak tylko takie planowanie dostaw energii cieplnej, aby do mieszkańców trafiało jej ani nie za mało czy za dużo, ale dokładnie tyle ile trzeba, aby zapewniony był tzw. komfort cieplny. W oparciu o szczegółowe prognozy pogody (temperatura, wilgotność, siła wiatru, nasłonecznienie itp.) dyspozytorzy zamawiają w źródłach określoną temperaturę czynnika grzewczego. Ale – ponieważ w Krakowie różnice temperatur w poszczególnych dzielnicach mogą wynieść nawet 5 stopni Celsjusza (ciepłej jest w np. Bronowicach a zimniej np. w Bieżanowie) - system automatycznie (poprzez system automatyki w węźle ciepłowniczym) reguluje zapotrzebowanie na ciepło. Mieszkańcy otrzymują więc ciepła dokładnie tyle, ile potrzebują.
Jakie działania i inwestycje służą poprawie efektywności i zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw ciepła?
Tych działań było i jest bardzo wiele. Warto przede wszystkim przypomnieć, że już 74 proc. sieci MPEC - to sieć z rur preizolowanych, których izolacja w sposób kapitalny ogranicza straty ciepła, a zamontowany w niej system alarmowy pozwala na natychmiastową lokalizację ewentualnych awarii i strat ciepła. Obloty Krakowa samolotem z kamerą termowizyjną pozwoliły na bardzo dokładną identyfikację „słabszych” punktów sieci. Pozwoliło to na szybkie usunięcie takich zagrożeń.
Z innych – ważnych dla miasta - działań warto również przypomnieć pierwsze tego typu w Polsce opracowanie, jakim jest „Mapa Ciepła Krakowa” (wydana została także „Mapa ciepła Skawiny”). To bardzo ważny dokument planistyczny – jeden z kluczowych dla planowania rozwoju miasta i zapewnienia ciepła jego mieszkańcom.
W dyrektywach europejskich są wyznaczone zasadnicze etapy tzw. zazielenienia energetyki. Co w tym zakresie robi krakowskie MPEC?
Sporo. Jesteśmy pierwszą i jak na razie jedyną firmą ciepłowniczą w Polsce, która posiada koncesję na produkcję ciepła z odnawialnych źródeł energii i która posiada zatwierdzoną przez Urząd Regulacji Energetycznej taryfę na sprzedaż takiego ciepła z OZE. Uruchomiliśmy w obiektach należących do miasta pompy ciepła w skojarzeniu z instalacjami fotowoltaiki. Dla mieszkańców, którzy znajdują się poza zasięgiem naszej sieci chcemy budować takie właśnie źródła rozproszone. Planujemy również na terenach huty Arcelor Mittal i spółki Nowa Huta Przyszłości budowę dwóch farm fotowoltaicznych, co w przyszłości pozwoli nam na produkcję energii elektrycznej niezbędnej do zasilania pomp ciepła. W planach jest także budowa dużej pompy ciepła w oparciu o ścieki oraz odwierty pozwalające na wykorzystanie wód geotermalnych.
Czyli o jakiej filozofii działania mówimy …?
Generalnie rzecz biorąc: wobec konieczności osiągnięcia celów środowiskowych wynikających z regulacji europejskich musimy obecnie – również z udziałowcami miejskiego systemu ciepłowniczego, czyli EC Łąg, elektrociepłownią Skawina i ekospalarnią - podejmować szereg działań, aby spełnić te cele. W najbliższym czasie przede wszystkim musimy jednak określić jaką rolę (i w jakim zakresie inwestycyjnym) podmioty tworzące krakowski miejski system ciepłowniczy odgrywać będą w spełnieniu tych celów środowiskowych tak, aby – w tych ekologicznych kryteriach europejskich – zapewnić bezpieczne i ciągłe dostawy ciepła dla mieszkańców Krakowa i Skawiny. Ważne jest również i to, że realizacja wyznaczonych dyrektywami europejskimi celów środowiskowych umożliwi korzystanie ze środków europejskich.
Jak jednak porównywać zadania poszczególnych firm…?
Trzeba pamiętać, że w wielu przypadkach sami – jak już mówiłem wcześniej podając konkretne przykłady - poszukujemy rozwiązań dla spełnienia zadań. Chcemy je także realizować z naszymi partnerami. Trzeba tu jednak podkreślić, że obecnie wszyscy starujemy z takiego samego punktu inwestycyjnego, czyli … od początku. Jedno jest pewne; jesteśmy zdeterminowani i zrobimy wszystko – zarówno w zakresie inwestycyjnym, jak i kapitałowym – aby krakowski system ciepłowniczy był systemem efektywnym – jak to tylko będzie możliwe i - w maksymalnym zakresie samowystarczalnym…
Czyli partnerów systemu czekają obecnie ogromne zadania…A czasu jest niewiele…
Pewnie tak, ale trzeba sobie uświadomić rzecz jedną. Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej wybudowało 940 kilometrów sieci ciepłowniczej w ciągu 70 lat, a na wybudowanie – nowoczesnych elektrociepłowni potrzeba obecnie może 3 a może 4 lata.
