Północna obwodnica Krakowa. Pierwszy taki system do gaszenia pożaru w tunelach na całym odcinku drogi

fot. GDDKiA
W tym roku kierowcy mają przejechać 12-kilometrowym odcinkiem drogi S52 pomiędzy węzłami Modlica i Mistrzejowice, stanowiącym północną obwodnicę Krakowa. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad informuje o systemach zabezpieczeń w dwóch tunelach.

W ramach inwestycji powstały trzy węzły i 29 obiektów inżynierskich, w tym dwa tunele w Zielonkach i Dziekanowicach. W trakcie budowy zainstalowano w nich elementy takich samych systemów, które już niebawem będą mieć wpływ na bezpieczeństwo użytkowników.

– Każdy tunel posiada po dwa budynki techniczne, budynek pompowni pożarowej, dwa główne, wspólne punkty zasilania z liniami zasilającymi średniego napięcia, a także system zasilania niskiego napięcia z rozdziałem zasilania w budynkach technicznych. Wszystko to sprawia, że funkcjonowanie tuneli jest zabezpieczone przed ewentualną utratą energii – podkreśla Kacper Michna z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.

W tunelach zainstalowane są sygnalizatory (krzyżo-strzałki) do sterowania pasami ruchu. Dodatkowo, przed tunelami, znajdują się zapory drogowe i tablice zmiennej treści, które umożliwiają zamknięcie ruchu każdej jezdni z jednoczesnym wyświetlaniem odpowiednich komunikatów. W każdej nawie, co 148 metrów, znajdują się nisze sygnalizacyjne, techniczne i hydrantowe. W środkowej ścianie, w takim samym rozstawie, znajdują się przejścia awaryjne.

Tunele muszą być odpowiednią wentylację. Wyposażone zostały w system złożony z wentylatorów strumieniowych rewersyjnych (o odwracalnym kierunku działania). Wentylatory zainstalowane są pod stropem tunelu i rozmieszczone w odległościach do 100 metrów między sobą. Ich zadaniem będzie zapewnienie wymiany powietrza, a w razie konieczności usunięcie nadmiaru spalin i dymu z wnętrza tunelu. Wentylatory sterowane będą automatycznie przez tzw. system detekcji, na który składają się detektory gazów tlenku węgla (czadu), tlenku azotu, dwutlenku azotu oraz czujniki przejrzystości i prędkości powietrza.

Pod czujnym okiem

System monitoringu wizyjnego składa się z kamer obrotowych PTZ (Pan-Tilt-Zoom), które umożliwiają sterowanie ruchem kamery na odległość, m.in. za pomocą kontrolerów czy specjalnych aplikacji.
Przed portalami wjazdowymi umieszczone zostały kamery z funkcją preselekcji lub sterowania manualnego do monitoringu sytuacji w tunelu i bezpośrednim otoczeniu. Dodatkowo, w ramach systemu zarządzania ruchem, zainstalowane są kamery wideodetekcji AID (Automatic Incident Detection) do wykrywania zdarzeń na drodze oraz kamery ANPR (Automatic Number Plate Recogniction) do rozpoznawania tablic rejestracyjnych.

– System oświetlenia został zainstalowany, aby zapewnić odpowiednią widoczność kierującym, a także, aby umożliwić przeprowadzenie wszelkich działań, jak przeglądy czy ewakuacja. Oświetlenie podstawowe obiektu to lampy oświetlenia wjazdowego i przejazdowego, sterowanego automatycznie poprzez tzw. kamery luminancji. Są to kamery, które konfigurują oświetlenie, biorąc pod uwagę warunki i natężenie światła na zewnątrz tunelu – wyjaśnia Kacper Michna.

Tunele wyposażone są w oświetlenie awaryjne, antypaniczne i ewakuacyjne. Aby ułatwić poruszanie się w przypadku ewakuacji, podświetlono piktogramy (tzw. ludziki) i oprawy obrysowe przejść ewakuacyjnych. Podobnie oznaczono drogi ewakuacyjne i urządzenia pożarowe. Dodatkowo, dla zwiększenia bezpieczeństwa, przewidziano oświetlenie orientacyjne obustronnie wzdłuż krawędzi jezdni.

Gdy wybuchnie pożar...

Zainstalowane też systemu wykrywania i sygnalizacji pożaru oraz system automatycznego gaszenia, a każda nawa tunelu stanowi odrębną strefę pożarową. W każdej komorze zainstalowano bowiem kabel detekcyjny na całej długości tunelu. Kabel ten umożliwia wykrycie pożaru z możliwością wizualizacji miejsca zdarzenia. Dodatkowo system ten wspomagany będzie przez kamery AID z funkcją wykrywania dymu i pożaru.

Na drogach ewakuacyjnych przy niszach sygnalizacyjnych i przejściach ewakuacyjnych zostały rozmieszczone przyciski pożarowe. Umożliwią one ręczną aktywację systemu sygnalizacji w przypadku zauważenia pożaru – w tym dymu – niezależnie od automatycznego zadziałania systemu. Dodatkowo tunele wyposażone są w system automatycznego gaszenia pożaru w oparciu o instalację zraszaczową wraz z pompownią.
Będzie to pierwszy w Polsce tego rodzaju system funkcjonujący na całym podziemnym odcinku drogi. Podobne rozwiązanie zastosowano w tunelu pod Świną w Świnoujściu, jednak tylko na krótkim fragmencie trasy.

Wielka ściana wizyjna

Tunele posiadają także system transmisji danych, system komunikacji radiowej dla służb ratowniczych i porządkowych, system nagłośnienia, system punktów alarmowych, czyli szafki SOS, interkomy, gaśnice i koce. Wielki brat patrzy, czyli centrum sterowania ruchem i tunelami. – Zrobiliśmy wszystko, aby kierowcy poruszający się drogą ekspresową S52 mogli czuć się bezpiecznie. Do tego celu – oprócz nowo wybudowanej infrastruktury, instalacji czy systemów – niezbędne jest Centrum Zarządzania Ruchem – wskazuje przedstawiciel GDDKiA

W centrum zarządzania znajduje się sala operatorska, która wyposażona jest w wielkoformatową ścianę wizyjną w technologii led o całkowitej powierzchni 26 m kwadratowych. W tym momencie są tam trzy stanowiska dla dyspozytorów zarządzania ruchem i tunelami w Zielonkach i Dziekanowicach.

Docelowo centrum to będzie obsługiwać zarówno tunele w ciągu Północnej Obwodnicy Krakowa, jak również tunel, który powstanie w ramach obwodnicy Zabierzowa w ciągu drogi krajowej nr 79.