Wojewódzki inspektor sanitarny Andrzej Hawranek zdradził nam niedawno, że kilka miesięcy temu na terenie Krakowa przy okazji sprzątania budynku gospodarczego na terenie jednej z posesji, został znaleziony radioaktywny przedmiot codziennego użytku.

– „Pojemnik” trafił do Instytutu Fizyki Jądrowej PAN, a następnie został przekazany do muzeum. Na początku XX wieku uważano, że rad pozytywnie wpływa na zdrowie i urodę – powiedział Hawranek.

Zwróciliśmy się do IFJ PAN z pytaniem o szczegóły. Naukowcy odesłali nas do opracowania, jakie opublikowali 21 stycznia. Jak się okazuje, laboratorium otrzymało informacje w tej sprawie od sanepidu w czerwcu zeszłego roku.

Pracownicy laboratorium po zapoznaniu się ze znaleziskiem, stwierdzili, że to „stary emanator radonowy, zawierający źródło promieniotwórcze radu (Ra-226)”. – Po wykonaniu pomiarów mocy dawki promieniowania gamma i pomiarów stężenia radonu (Rn-222) zalecono odpowiednie zabezpieczenie miejsca przechowywania emanatora i odpowiednie wietrzenie pomieszczenia – informują autorzy opracowania, Jadwiga Mazur oraz Krzysztof Kozak.

Do czego służył emanator?

Następnie urządzenie zostało pozbawione źródła radu, poddane dekontaminacji i oczyszczone. Okazało się, że to emenator „Erko”, wyprodukowany przez Berliner Radium Aktiemgesellschaft. Z wyglądu przypomina samowar do parzenia herbaty. Problem w tym, że był nieco bardziej szkodliwy.

Jak informuje IFJ PAN emanatory zawierały sole radu umieszczone w kapsule metalowej z otworami umożliwiającymi kontakt z wodą wlewaną do górnej części naczynia. Skracając szczegółowy opis, ostatecznie korzystający z urządzenia mieli do dyspozycji wodę radanową. Była ona używana w celach leczniczych – zarówno w postaci do spożywania, jak i do kąpieli.

– Urządzenia tego typu cieszyły się w tych latach dużą popularnością i były produkowane oraz sprzedawane w różnorodnych wzorach – przypominają autorzy opracowania.

Emanator można obejrzeć w laboratorium IFJ PAN. Jest to możliwe po wcześniejszym umówieniu wizyty.