– Rok 2024 to rok trzech dużych wystaw, które chcemy przygotować. To będzie opowieść o naszych przodkach, o wyborach tamtego czasu – zapowiedział podczas konferencji prasowej Jarosław Szarek, dyrektor Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila” w Krakowie.

Poeci podziemia

Pierwsza ekspozycja zostanie otwarta w czerwcu. W przypadającą w tym roku 80. rocznicę powstania warszawskiego Muzeum AK chce przypomnieć o poetach lat wojny i okupacji wywodzących się z różnych regionów kraju.

– To poeci, którzy nie przeżyli okupacji niemieckiej. Zginęli, ale pozostawili słowo towarzyszące nam do dzisiaj. Niektórzy z nich są częścią klasyki literatury polskiej jak Krzysztof Kamil Baczyński, inni są znani jako autorzy piosenek np. Józef Szczepański „Ziutek”, autor „Pałacyk Michla” czy Krystyna Krahelska, autorka „Hej, chłopcy, bagnet na broń!” – podkreślił Jarosław Szarek.

Na dziedzińcu Muzeum AK powstanie aranżacja podziemnej drukarni i „pas transmisyjny”, na którym znajdą się faksymile niektórych periodyków m.in. krakowskiej harcerskiej „Watry” czy warszawskiego pisma literackiego „Sztuka i Naród”. Nie zabraknie też rękopisów wojennych poetów.

– Wystawa ma być konfrontacją ze współcześnie żyjącymi w wolnej Polsce, o której Ci poeci marzyli, za którą oddali życie. Wystawa ma być też naszym współczesnym odczytaniem ich słów, choć myślę, że kultura i literatura jest ponadczasowa – wyjaśnił dyrektor Muzeum AK.

Ekspozycję „Poeci Podziemia. Słowo i czyn” będzie można oglądać do października.

Rzeczpospolite partyzanckie

Jesienią Muzeum AK opowie o działaniach Armii Krajowej na terenie objętym planem „Burza” w ich powstańczym wymiarze.

– Chociaż w 1944 roku zapadł wyrok na Polskę, zostaliśmy zdradzeni przez naszych aliantów, dziesiątki tysięcy młodych ludzi chwyciło za broń. Nie tylko w symbolu tej walki, jakim jest powstanie warszawskie, ale w dziesiątkach miejsc w czasie akcji „Burza”. Od Wileńszczyzny po Pińczów wyzwalali całe obszary Polski, chociaż na kilka godzin czy dni. I właśnie tym wydarzeniom będzie poświęcona kolejna nasza wystawa „Rzeczpospolite partyzanckie” – zaznaczył Jarosław Szarek.

Na ekspozycji znajdą się m.in. zdjęcia przedstawiające młodych chłopców na skrawkach wolnej Polski, przed wkroczeniem Armii Czerwonej.

Dramat pokolenia AK

Trzecia wystawa to zamknięcie opowieści o 1944 roku i ukazanie dramatu pokolenia Armii Krajowej. Na ekspozycji będzie można zobaczyć część wyjątkowej kolekcji.

– To 1500 portretów ołówkiem wykonanych w sowieckich obozach, miejscach, gdzie wywieziono koło 3 tysięcy żołnierzy Armii Krajowej. Zachowały się niesamowite rysunki i portrety – wyjaśnił Jarosław Szarek, dyrektor Muzeum AK.

Połączenie historii z turystyką

Ze względu na obchodzoną w tym roku 82. Rocznicę przekształcenia Związku Walki Zbrojnej w Armię Krajową Muzeum AK ustanowiło specjalną odznakę „Śladami Armii Krajowej w Małopolsce”. Pamiątka ma świadczyć o wiedzy historycznej i krajoznawczej zdobytej w trakcie pieszych wędrówek śladami żołnierzy AK po małopolskich szlakach turystycznych.

– Pomysł na odznakę towarzyszył nam od samego początku, kiedy opracowywaliśmy przewodniki i chcieliśmy zachęcić naszych sympatyków, dzieci, młodzież, dorosłych do tego, by poznawać ziemię małopolską i dzieje Armii Krajowej. To doskonałe połączenie w czasach, kiedy promuje się zdrowe życie, naturę i to, aby wyjść z murów miasta, poznać najbliższą okolicę, która ma w sobie wiele piękna i wspaniałą historię – tłumaczył Olgierd Grott, kierownik Działu Historycznego Muzeum AK.

Aby zdobyć odznakę, należy przejść co najmniej sześć tras, ujętych w przygotowanych przez Muzeum AK dwóch tomach publikacji „Śladami Armii Krajowej w Małopolsce. Przewodnik historyczno-krajoznawczy”.

Projekt pamiątki wykonał rzeźbiarz i medalier prof. Stefan Dousa, twórca m.in. Pomnika Ofiar Komunizmu na cmentarzu Rakowickim czy popiersia Jana Pawła II w parku Jordana.

By zachęcić społeczeństwo do zdobywania odznaki, Muzeum AK zorganizuje w tym roku cztery piesze rajdy historyczno-patriotyczne z grą terenową. Udział w nich będzie bezpłatny.