Wystawa jest zbiorem pamiątek związanych z dziećmi Jana Matejki, tj.: Tadeuszem (1865–1911), Heleną po mężu Unierzyską (1867–1932), Beatą po mężu Kirchmayer (1869–1926), Jerzym (1873–1827) i Reginą (1878–1878) oraz wnukami. Scenariusz całej ekspozycji jest repliką pierwszego scenariusza z 1898 roku.

Jak wyjaśnia Dagmara Marcinek z Muzeum Narodowego, wystawa wkomponowana w stałą ekspozycję ma podkreślić wieloletnie zaangażowanie dzieci i wnuków artysty w powstanie pierwszego muzeum biograficznego na ziemiach polskich oraz zwrócić szczególną uwagę na rolę darczyńców.

– Poznajemy rodzinę Matejków za pośrednictwem karykatur i szkiców kompozycyjnych do portretów autorstwa samego Mistrza. Bogaty zbiór pamiątek rodzinnych uzupełniają prace stworzone przez jego dzieci. Zaangażowanie w rozwój artystyczny latorośli ujawniają liczne próby malarskie, rzeźbiarskie, rękopisy utworów literackich i poetyckich opatrzone uwagami ojca – twierdzi przedstawicielka muzeum.

Matejko społecznik

Wystawa ujawnia, że Matejko był także aktywnym działaczem społecznym. Swoje społeczne i patriotyczne zaangażowanie przeniósł na kolejne pokolenia.

Istotny element wystawy stanowią prace i materiały archiwalne pochodzące z przełomu końca XIX oraz początku XX wieku, które są świadectwem działalności patriotycznej i społecznej rodziny Matejków.

Córka artysty – Helena pomagała przy formowaniu Legionów Polskich, a później prowadziła prace charytatywne dla ofiar I wojny światowej. Jej wysiłek został doceniony i w 1932 roku została odznaczona Medalem Niepodległości od Prezydenta RP. Z kolei, jeden z bratanków – Jan został odznaczony Krzyżem Obrony Lwowa za udział w wojnie w 1918 roku.

Wszystkie te pamiątki dowodzą, że w domu Matejków życie rodzinne łączyło się z życiem twórczym, a społeczne i patriotyczne zaangażowanie pozwoliło zachować dziedzictwo, które możemy podziwiać po dzień dzisiejszy.