Czym w swojej twórczości inspirował się Wyspiański? Od 16 stycznia można poznać sekrety artysty – te małe, i te większe – na wystawie „Wyspiański. Nieznany”. W niezwykłej, secesyjnej bibliotece znalazło się miejsce dla księgozbioru, projektów edytorskich i pierwodruków dramatów. Ekspozycja otwiera obchody 140-lecia istnienia Muzeum Narodowego w Krakowie.
Półtora kilometra drewna konstrukcyjnego, 150 metrów bieżących półek i 250 metrów ledowego oświetlenia. To właśnie w tej przestrzeni powstała wspomniana biblioteka. Można ją odwiedzić w ramach trwającej od listopada 2017 roku ekspozycji „Wyspiański”, którą do dziś zobaczyło ponad 200 tys. osób.
Z wizytą w bibliotece Wyspiańskiego
Tym razem, w dość kameralnej odsłonie zobaczymy prace i przedmioty z otoczenia twórcy. I to po raz pierwszy! Wśród nich znalazły się Pastelowy autoportret artysty z 1897 i Portret dra Jana Raczyńskiego z 1904 roku. Dzieła zostały zakupione do kolekcji MNK dwa miesiące temu. Spojrzenie przez pryzmat powstałej w Gmachu Głównym biblioteki ma w założeniu przybliżyć postać wybitnego artysty.
Inne oblicze twórcy
– Dlaczego tym razem „nieznany”? Z kilku powodów. Pokazujemy księgozbiór, który w 1910 roku muzeum zakupiło od wdowy po artyście, Teodory Teofilii z domu Pytko. Prawie 600 książek dobrze ilustruje jego fascynacje, wszechstronność i erudycję. Pokazujemy też pozycje ukazujące warsztat i inspiracje Wyspiańskiego – wymienia Andrzej Betlej, dyrektor MNK. – Na wystawie znalazły się również druki graficzne, które na innych wystawach stanowiły ozdobniki czy przerywniki. My wynosimy je na piedestał.
Oprócz tego w przestrzeni ekspozycji znajdziemy komplet wydań dzieł Wyspiańskiego z nanoszonymi przez niego poprawkami czy „podręczny warsztat ikonograficzny malarza”. Muzeum otrzymało go od jego córki, Heleny Chmurskiej. To zespół luźnych kart z książek, widokówek i rycin. Biblioteczną część zamyka komplet pierwodruków Wyspiańskiego – Legenda, Warszawianka, Skałka, Powrót Odysa i Sędziowie.
Reforma typograficzna
– Ekspozycja porusza kilka wątków. Oprócz kilku rzadko lub wcale niepokazywanych pasteli chcemy zaprezentować reformatorską działalność typograficzną Stanisława Wyspiańskiego i jego czytelnicze fascynacje. Ze wspomnień z epoki wiemy, że książki służyły mu do pracy i nie przywiązywał wagi do opieki nad nimi. Przykład? Z tomu IV dzieł Szekspira wydarł w całości tekst „Hamleta” – mówi kurator Magdalena Laskowska.
Nie zabrakło również odwołań do roli Wyspiańskiego na polskim rynku wydawniczym. Jako artystyczny dyrektor czasopisma „Życie” zrewolucjonizował szatę graficzną gazety i wyznaczył nowe, poligraficzne standardy. Starannie projektował swoje druki, wydając dramaty na własny koszt. Jednym z najważniejszych osiągnięć były ilustracje do I księgi Iliady Homera w przekładzie Lucjana Rydla z 1896 roku.
Wystawie „Wyspiański. Nieznany” towarzyszy dwudniowa konferencja „O miejscu książki w historii sztuki. Sztuka książki około 1900. W 150. rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego”, zorganizowana przez MNK i Zarząd Oddziału Krakowskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Wydarzenie odbędzie się 15 i 16 stycznia 2019 o 10.00 w Gmachu Głównym.
Wystawa potrwa do 5 maja 2019.
