Jak wyglądał Kraków w czasach II Rzeczypospolitej? Zobaczyć można w znajdującym się przed Gmachem Głównym MNK fotoplastykonie. Ten nieco staroświecki kiosk skrywa same skarby, a konkretnie 50 archiwalnych zdjęć naszego miasta. A na nich m.in. rejs krakowskich aktorów po Wiśle czy mieszkańców robiących zakupy na targu.
Na początku warto zaznaczyć, że część fotografii po raz pierwszy przetworzono w technice trójwymiarowej. Wystawa „Archiwalny fotoplastykon. Fotografie Krakowa 1918–1939” składa się z pięciu części, wśród których znalazły się m.in. inwestycje, życie codzienne, uroczystości czy wydarzenia.
Dwie z nich – Krajobrazy Starego Miasta i Muzeum Narodowe w Krakowie – będą prezentowane w technice stereoskopowej, dającej wrażenie trójwymiarowości.
Fotografia lotnicza z centralnie widocznymi domami pracowników Pocztowej Kasy Oszczędności, zajmującymi narożne parcele przy ul. Librowszczyzna i Zyblikiewicza. Autor: II Pluton Fotograficzny II Pułku Lotniczego. Właściciel fotografii: Archiwum Narodowe w Krakowie
Trzeci przystanek
Wystawa to efekt współpracy Narodowego Archiwum Cyfrowego, Muzeum Narodowego w Krakowie i Archiwum Narodowego. Stolica Małopolski to trzecie miasto, w którym gości Archiwalny Fotoplastykon. Następnie pojedzie do Koszalina, gdzie od połowy grudnia do końca stycznia będzie stał przed budynkiem Archiwum Państwowego.
– Dzięki kolejnemu projektowi NAC, realizujemy jeden z celów Narodowego Archiwum Cyfrowego, czyli budowę tożsamości wyrastającej z pamięci, a przy okazji świętujemy setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Cieszymy się, że mogliśmy zaprosić do jego realizacji archiwa z innych miast – mówi Marianna Otmianowska, pomysłodawca projektu, była dyrektor Narodowego Archiwum Cyfrowego.
W Krakowie zdjęcia będzie można oglądać bezpłatnie przed Gmachem Głównym MNK do 5 października 2018 roku.
Poświęcenie Miejskiego Parku Samochodowego przy ul. Barskiej 12, mieszczącego garaże dla wozów czyszczących. Kraków, 21 marca 1927 r. Właściciel fotografii: Archiwum Narodowe w Krakowie
Pamiątka przeszłości
Fotografie uwieczniają przede wszystkim życie codzienne, jak i ważne dla miasta w czasach II Rzeczypospolitej wydarzenia. Odwiedzający fotoplastykon będą mieli szansę prześledzić, jak powstawał Gmach Główny, ćwiczenia przeciwpożarowe w Sukiennicach w 1930 roku z „Hołdem pruskim” w tle czy mieszkańców miasta podczas zakupów na targu, plażowiczów nad Wisłą czy sportowców na ulicach.
Do jednej z bardziej interesujących fotografii należy ta dokumentująca rejs krakowskich aktorów… balią po Wiśle do Gdańska. W lipcu 1932 roku w Gdyni odbyły się pierwsze w historii Polski obchody Święta Morza. Wówczas troje krakowskich aktorów – Kazimierz Beroński, Stanisław Gołebiowski i Maryla Szewczyńska postanowiło, że dotrze na nie w drewnianej balii do prania.
W drodze nad morze odwiedzili wiele miejscowości, a w Warszawie czekały na nich tłumy gapiów i dziennikarzy. Do Gdańska udało im się dopłynąć tuż przed świętem. Stamtąd udali się do Gdyni i 31 lipca 1932 roku wzięli udział w paradzie przechodzącej ulicami miasta. W fotoplastykonie będzie można zobaczyć moment przygotowań do tego przedsięwzięcia.
– Z kolei najpiękniejsze zdjęcia samego Krakowa pochodzą z Zespołu Archiwum Fotografii Henryka Poddębskiego, zawodowego fotografa związanego z Warszawą, który był członkiem Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego – mówi Marta Bosak z Muzeum Narodowego w Krakowie. – W dwudziestoleciu międzywojennym zjeździł województwa II RP, fotografując miasta, wsie i ludzi. Jego prace szczęśliwie przetrwały II wojnę światową – dodaje.
Rejs balią po Wiśle grupy krakowskich aktorów z Krakowa do Gdańska, 1932. Autor nieznany. Właściciel fotografii: Narodowe Archiwum Cyfrowe
