Otyłość to choroba, o której w XXI wieku można mówić już w kontekście pandemii. W skrajnych przypadkach ta dolegliwa przypadłość sprawia, że osoba cierpiąca z powodu nadmiernej liczby kilogramów staje się niezdolna do samodzielnego życia. Wbrew pozorom i wciąż funkcjonującym w społeczeństwie stereotypom, otyłość nie musi wynikać ze złych cech charakteru pacjenta.
Problem ten dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Warto jednak wiedzieć, że zbyt duża waga może wiązać się nie tylko z dużym apetytem, ale również z różnego rodzaju chorobami.
Skala problemu
Według danych „Eurostatu" i Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce na nadwagę i otyłość choruje obecnie 64 proc. mężczyzn i 46 proc. kobiet. Aż 17 proc. dzieci w wieku 11, 13 i 15 lat ma nadwagę. W trakcie ostatnich 10 lat liczba dzieci z nadwagą podwoiła się. Tak dużego wzrostu nie zaobserwowano w żadnym z 29 przebadanych przez UNICEF państw.
– Dopełnieniu obrazu skali rozwoju choroby otyłości w Polsce służą dane z ośrodków klinicznych wykonujących zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości. W naszym kraju takich operacji - ze wskazaniem do natychmiastowego przeprowadzenia w celu ratowania zdrowia i życia - potrzebuje już około 1,5 miliona osób z BMI 40+ – mówi Magdalena Gajda, prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA, a także społeczny rzecznik ich praw i przedstawiciel Polski w Europejskiej Radzie Pacjentów Chorych na Otyłość przy EASO.
Danych na temat cierpiących osób nie ma. Powód jest równie smutny, co oczywisty. – Osoby te ze względu na niemożność samodzielnego - lub nawet z pomocą innych - poruszania się nie wychodzą już z domów, a rodziny często wstydzą się ich ujawnienia. Zwykle dowiadujemy się o nich, gdy znajdują się w stanie niewydolności i są do nich wzywane służby ratownicze (ratownicy medyczni, straż pożarna, policja, straż miejska etc.) w celu przewiezienia ich do szpitali – wyjaśnia Magdalena Gajda.
Konsekwencje zdrowotne
Otyłość prosta (samoistna, pokarmowa) jest spowodowana spożywaniem pokarmów w nadmiernej ilości. Przyczyn tej choroby można doszukiwać się w predyspozycjach genetycznych, prowadzeniu nieodpowiedniego trybu życia, a także czynnikach psychologicznych. Niektóre osoby reagują na stres nadmiernym jedzeniem. Natomiast otyłość wtórna jest efektem wielu innym chorób, np. niedoczynności przysadki, Zespołu Turnera, niedoczynności tarczycy czy też zespołu policystycznych jajników.
Otyłość niesie ze sobą wiele poważnych konsekwencji zdrowotnych. Może doprowadzić do uszkodzenia lub chorób narządów. Wpływa negatywnie na stawy i kości, powodując ich degenerację i zwyrodnienie. Może doprowadzić do wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Niewydolność serca powoduje z kolei zaburzenia w oddychaniu, co może przyczynić się do niedotlenienia mózgu, a w konsekwencji do zgonu. Nadmierna liczba kilogramów wywołuje również nadciśnienie tętnicze, wysoki cholesterol we krwi, cukrzycę typu 2, bezdech senny oraz żylaki kończyn dolnych. W ich przypadku rośnie także ryzyko wystąpienia udaru mózgu, nowotworów i bezpłodności.
Jak alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia, u dzieci otyłych występuje znacznie wyższe ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, problemów psychospołecznych i ze snem. Niestety, dzieci otyłe najprawdopodobniej będą zmagającymi się z tą chorobą dorosłymi.
Leczenie i prewencja
W procesie leczenia osób cierpiących na otyłość powinni uczestniczyć dietetyk, rehabilitant, psycholog i lekarz. Podstawą terapii jest ograniczenie spożywanej ilości pokarmów, a także wysiłek fizyczny. Dużą rolę w zdrowieniu odgrywa także psychoterapia, a dokładniej terapia behawioralna. Chory musi zastanowić się nad swoimi nawykami żywieniowymi oraz aktywnością fizyczną, które następnie muszą ulec odpowiedniej modyfikacji. Lekarz może również przepisać adekwatne do stanu pacjenta leki.
Po dwóch latach intensywnego leczenia, jeśli nie nastąpi oczekiwana poprawa, chory może poddać się operacji zmniejszenia żołądka. Wskazaniami do wykonania takiego zabiegu jest BMI powyżej 40 oraz BMI powyżej 35 w przypadku chorych cierpiących na poważne powikłania spowodowane otyłością.
Problem ten dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci. Warto jednak wiedzieć, że zbyt duża waga może wiązać się nie tylko z dużym apetytem, ale również z różnego rodzaju chorobami.
Skala problemu
Według danych „Eurostatu" i Głównego Urzędu Statystycznego, w Polsce na nadwagę i otyłość choruje obecnie 64 proc. mężczyzn i 46 proc. kobiet. Aż 17 proc. dzieci w wieku 11, 13 i 15 lat ma nadwagę. W trakcie ostatnich 10 lat liczba dzieci z nadwagą podwoiła się. Tak dużego wzrostu nie zaobserwowano w żadnym z 29 przebadanych przez UNICEF państw.
– Dopełnieniu obrazu skali rozwoju choroby otyłości w Polsce służą dane z ośrodków klinicznych wykonujących zabiegi chirurgicznego leczenia otyłości. W naszym kraju takich operacji - ze wskazaniem do natychmiastowego przeprowadzenia w celu ratowania zdrowia i życia - potrzebuje już około 1,5 miliona osób z BMI 40+ – mówi Magdalena Gajda, prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA, a także społeczny rzecznik ich praw i przedstawiciel Polski w Europejskiej Radzie Pacjentów Chorych na Otyłość przy EASO.
Danych na temat cierpiących osób nie ma. Powód jest równie smutny, co oczywisty. – Osoby te ze względu na niemożność samodzielnego - lub nawet z pomocą innych - poruszania się nie wychodzą już z domów, a rodziny często wstydzą się ich ujawnienia. Zwykle dowiadujemy się o nich, gdy znajdują się w stanie niewydolności i są do nich wzywane służby ratownicze (ratownicy medyczni, straż pożarna, policja, straż miejska etc.) w celu przewiezienia ich do szpitali – wyjaśnia Magdalena Gajda.
Konsekwencje zdrowotne
Otyłość prosta (samoistna, pokarmowa) jest spowodowana spożywaniem pokarmów w nadmiernej ilości. Przyczyn tej choroby można doszukiwać się w predyspozycjach genetycznych, prowadzeniu nieodpowiedniego trybu życia, a także czynnikach psychologicznych. Niektóre osoby reagują na stres nadmiernym jedzeniem. Natomiast otyłość wtórna jest efektem wielu innym chorób, np. niedoczynności przysadki, Zespołu Turnera, niedoczynności tarczycy czy też zespołu policystycznych jajników.
Otyłość niesie ze sobą wiele poważnych konsekwencji zdrowotnych. Może doprowadzić do uszkodzenia lub chorób narządów. Wpływa negatywnie na stawy i kości, powodując ich degenerację i zwyrodnienie. Może doprowadzić do wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. Niewydolność serca powoduje z kolei zaburzenia w oddychaniu, co może przyczynić się do niedotlenienia mózgu, a w konsekwencji do zgonu. Nadmierna liczba kilogramów wywołuje również nadciśnienie tętnicze, wysoki cholesterol we krwi, cukrzycę typu 2, bezdech senny oraz żylaki kończyn dolnych. W ich przypadku rośnie także ryzyko wystąpienia udaru mózgu, nowotworów i bezpłodności.
Jak alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia, u dzieci otyłych występuje znacznie wyższe ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, problemów psychospołecznych i ze snem. Niestety, dzieci otyłe najprawdopodobniej będą zmagającymi się z tą chorobą dorosłymi.
Leczenie i prewencja
W procesie leczenia osób cierpiących na otyłość powinni uczestniczyć dietetyk, rehabilitant, psycholog i lekarz. Podstawą terapii jest ograniczenie spożywanej ilości pokarmów, a także wysiłek fizyczny. Dużą rolę w zdrowieniu odgrywa także psychoterapia, a dokładniej terapia behawioralna. Chory musi zastanowić się nad swoimi nawykami żywieniowymi oraz aktywnością fizyczną, które następnie muszą ulec odpowiedniej modyfikacji. Lekarz może również przepisać adekwatne do stanu pacjenta leki.
Po dwóch latach intensywnego leczenia, jeśli nie nastąpi oczekiwana poprawa, chory może poddać się operacji zmniejszenia żołądka. Wskazaniami do wykonania takiego zabiegu jest BMI powyżej 40 oraz BMI powyżej 35 w przypadku chorych cierpiących na poważne powikłania spowodowane otyłością.
