Mimo iż nigdy nie znaleziono w Smoczej Jamie szczątków żadnej bestii, miejsce to jest dzisiaj jednym z symboli miasta, który przyciąga turystów z całego świata. Ruszyła szeroko zakrojona akcja „Zachować dziedzictwo Smoczej Jamy na Wawelu”, która potrwa do jesieni przyszłego roku. Międzynarodowy projekt opiera się na interdyscyplinarnych badaniach oraz cyklach edukacyjnych.
Pierwsza znana dzisiaj wersja legendy o Smoku Wawelskim pochodzi z przełomu XII i XIII wieku. Jak mówi Beata Kwiatkowska-Kopka, kierownik projektu „Zachować dziedzictwo Smoczej Jamy na Wawelu”, żadne badania archeologiczne nie wykazały w tym miejscu obecności smoka, a nawet dużego zwierza. To jednak nie stoi na przeszkodzie, by jaskinia w zachodnim zboczu wawelskiego wzgórza uchodziła za Smoczą Jamę.
Badania na wielu płaszczyznach
– Wśród rezerwatów wawelskich ten jest szczególny, bo łączy w sobie wiele elementów – mówi Beata Kwiatkowska-Kopka. – Podejmując się tego zadania, wiedzieliśmy, że musi ono być interdyscyplinarne – dodaje.
Badania rzeczywiście dotyczą wielu dziedzin. Mikroklimat w jaskini badają specjaliści z Norweskiego Instytutu Badań Powietrza (NILU), natomiast skałami zajmują się eksperci z Akademii Górniczo-Hutniczej. Jednocześnie gromadzone i analizowane jest kulturalne dziedzictwo Smoczej Jamy.
Nie utrudni to zwiedzania
Pobieranie próbek przez naukowców ma się odbywać bez względu na ruch turystyczny, więc Smocza Jama nie zostanie zamknięta na czas projektu. To decyzja słuszna, zważywszy na fakt, iż miejsce to rocznie odwiedza ponad 300 000 osób.
Kluczowe badania wawelskiej jaskini przeprowadził prawie 40 lat temu zespół naukowców z AGH pod kierownictwem Zbigniewa Strzeleckiego. Dlaczego konieczne jest ponowne pobranie próbek i ich analiza? – 20 milionów lat temu było tu wszędzie morze mioceńskie. Wzgórze wawelskie posiada pustki z tego okresu, zwane tawernami. Część z nich została zaadaptowana dla celów turystycznych – opowiada dr hab. inż. Tadeusz Mikoś, profesor AGH. – Te skały są coraz słabsze – ostrzega. Konieczne jest zatem pobranie i analiza świeżego materiału z użyciem najnowszych dostępnych technologii, by przedłużyć istnienie Smoczej Jamy i zachować ją w jak najlepszym stanie.
Dziedzictwo kulturowe
Projekt ma na celu również promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej. W ramach akcji odbędą się zajęcia edukacyjne „3x smok” opracowane przez terapeutów dla młodzieży z grup wykluczonych. Dodatkowo przygotowano program warsztatów dla dzieci niewidomych i niedowidzących oraz z dysfunkcjami mentalnymi. Będą to spacery po komnatach zamku i terenie wzgórza, warsztaty plastyczne oraz teatralne.
Na zakończenie projektu odbędzie się konferencja naukowa, skupiająca wybitnych badaczy nauk humanistycznych. Jednym z gości będzie Władysław Duczko, słynny polski archeolog. Podsumowanie akcji stanowić będzie wystawa „Dwa oblicza smoka”, ukazująca legendę o Smoku Wawelskim na tle europejskich mitów i przekazów na temat smoków.
