Dane wskazują, że w 2021 roku w Małopolsce zarejestrowano 329 nowych przypadków HIV, z czego aż 285 dotyczyło mieszkańców Krakowa. W 2022 roku liczby te wzrosły odpowiednio do 367 i 306 przypadków.
Chociaż w kolejnych latach zaobserwowano spadek – w 2023 roku: 288 przypadków w Małopolsce (238 w Krakowie), a w 2024 roku: 301 (193 w Krakowie) – to wciąż są to wartości wyższe niż na początku dekady. W 2019 roku było to 118 przypadków.
Podczas wtorkowego posiedzenia komisji zdrowia i uzdrowiska, przedstawiciele małopolskiego sanepidu wskazali na kilka czynników mogących wpływać na wzrost liczby zakażeń HIV w regionie. – Zauważalny wzrost zakażeń zaobserwowaliśmy wraz z przyjazdem uchodźców z Ukrainy. Polska ma pięciokrotnie mniejszy wskaźnik zakażeń niż Ukraina – tłumaczyli.
W Polsce od początku epidemii (1985 r.) do końca 2023 r. odnotowano niemal 30 tys. przypadków zakażenia HIV, 2,2 tys. przypadków AIDS oraz blisko 1,5 tys. zgonów związanych w jego następstwie. W 2023 r. zarejestrowano nieco ponad 1,6 tys. nowych zakażeń HIV, co odpowiada wskaźnikowi 0,49 na 100 tys. mieszkańców.
Na Ukrainie w latach 2020–2025 odnotowano ponad 15,5 tys. nowych przypadków HIV, co przekłada się na wskaźnik 37,5 na 100 tys. mieszkańców. Szacuje się, że liczba osób żyjących z HIV wynosi około 257 tys.
Obecny na komisji Andrzej Hawranek, dyrektor Małopolskiej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, zaznaczył, że: – Wzrost liczby zakażeń HIV w naszym regionie to sygnał alarmowy. Musimy zintensyfikować działania edukacyjne i profilaktyczne, aby zahamować ten niepokojący trend. Kluczowe jest promowanie bezpiecznych zachowań oraz regularne testowanie się na obecność wirusa.
Potrzeba działań profilaktycznych
Aby skutecznie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się HIV, konieczne jest podjęcie wieloaspektowych działań.
Jednym z nich jest zmiana zachowań społecznych, w tym wzrost liczby ryzykownych kontaktów seksualnych bez zabezpieczenia. Dodatkowo, migracje z krajów o wyższym wskaźniku zakażeń mogą przyczyniać się do zwiększenia liczby przypadków. Nie bez znaczenia jest również niski poziom świadomości społecznej na temat profilaktyki i sposobów transmisji wirusa.
Istotne jest wprowadzenie programów edukacyjnych w szkołach ponadpodstawowych, które obejmują tematykę profilaktyki HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową. Takie inicjatywy były już realizowane w innych miastach Polski, przynosząc pozytywne efekty.
Radna Edyta Nowak pytała, jak wygląda dostęp do testów ciężarnych kobiet. Bo nie bez znaczenia jest zapewnienie łatwego dostępu do bezpłatnych i anonimowych testów na HIV. Wczesne wykrycie zakażenia pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia i zmniejsza ryzyko dalszej transmisji wirusa.
Inni radni wskazali na potrzebę zwiększenia kampanii społecznych, informacyjnych i promujących bezpieczne zachowania seksualne oraz zachęcających do regularnego testowania się.
Anonimowe testy
W Krakowie można wykonać anonimowo testy w kierunku HIV. Badania prowadzone są Punkcie Konsultacyjno-Diagnostycznym zlokalizowanym na pl. Szczepańskim 3. Można je wykonać bezpłatnie i bez skierowania, po zarejestrowaniu się na stronie internetowej Stowarzyszenia Profilaktyki Zdrowotnej „Jeden Świat”.
Przypomnijmy, nieleczone zakażenie HIV prowadzi do rozwoju AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności. To zespół chorób atakujących osoby zakażone HIV. Zaliczamy do niego różne infekcje i typy nowotworów. AIDS występuje po wielu latach trwania infekcji HIV u osób, które o swoim zakażeniu nie wiedzą. Osoby, które wiedzą o swojej chorobie objęte są nowoczesną terapią antyretrowirusową, która zapobiega wystąpieniu AIDS.
