Od połowy kwietnia zwiedzający Muzeum Narodowe będą mogli zobaczyć ponad 800 eksponatów. Wśród nich znalazły się starożytne kosztowności, misternie zdobione średniowieczne księgi, militaria, pejzaże Tbilisi, obrazy Pirosmaniego i przykłady awangardy XX wieku. To pierwsza taka wystawa w Polsce, która prezentuję sztukę gruzińską od starożytności aż po czasy współczesne.

Przygotowania do wystawy rozpoczęły się kilka lat temu, przed wybuchem pandemii. – Zmieniała się koncepcja, zakres tematyczny. Pierwotnie współpracując z Agencją Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Gruzji mieliśmy na względzie zbiory jednego Muzeum Państwowego w Kutaisi. Jednak od początku starałem się dążyć do tego, żeby pokazana została szeroka panorama kultury gruzińskiej, zobrazowana obiektami od głębokiej starożytności po współczesność. Taka możliwość pojawiła się właściwie dopiero w 2019 roku, kiedy Ministerstwo Kultury Gruzji wyznaczyło na naszego partnera Muzeum Narodowe w Tbilisi – mówi w rozmowie z LoveKraków.pl kurator i autor scenariusza wystawy, prof. dr hab. Mirosław Piotr Kruk.

„Złote Runo – sztuka Gruzji” to wystawa przekrojowa, prezentuje obiekty od neolitu przez czasy antyczne, średniowiecze po wiek XIX i XX. Zbiory Muzeum Narodowego w Tbilisi, ale także kilkunastu innych muzeów gruzińskich pozwalają na to, żeby z takim rozmachem tę perspektywę przedstawić. Chcieliśmy pokazać najróżnorodniejsze dzieła ze wszystkich epok, wykonane w rozmaitych technikach. To złoży się na niespotykaną, jak dotąd wystawę, która będzie przede wszystkim atrakcyjna dla odbiorców i będzie ciekawa pod względem poznawczym i estetycznym – zapewnia prof. Kruk.

Ekspozycję stanowić będzie ok. 850 obiektów, z czego 700 zostało wypożyczonych z Gruzji, na ogół znajdujących się na wystawach stałych muzeów gruzińskich. – To wielki gest ze strony Gruzinów, że chcą nam te dzieła wypożyczyć, ponieważ jest to dowód wielkiego zaufania do nas, w tych czasach tak niespokojnych. Możemy je pokazać wszystkie razem w jednej przestrzeni wystawowej w największej sali ekspozycyjnej Muzeum Narodowego w Krakowie – zaznacza kurator.

Wystawa podzielona zostanie na dziesięć sekcji poczynając od prezentacji Gruzji jako kolebki światowego winiarstwa i zarazem procesu tworzenia się wspólnoty społecznej i państwa. Zademonstrowane zostaną fascynujące znaleziska archeologiczne, w tym najstarsze narzędzia rolnicze, świadectwa narodzin metalurgii, antyczna ceramika oraz wyrafinowana, starożytna sztuka złotnicza.

Mit o Złotym Runie

Zapytany o kontekst mitologiczny zawarty w tytule wystawy, prof. Kruk, opowiada: – Ten mit odnosi nas do głębokiej starożytności, pierwszych kontaktów między Grecją a wschodnim wybrzeżem Morza Czarnego, które właściwie wtedy Grekom kojarzyło się bardziej z kresami znanego świata wyznaczanymi na rzece Fais, czyli dzisiejszej Rioni przepływającej przez Kutaisi. A same złote runo w jakiś sposób zawiera sobie ziarno prawdy, jako że złoto pozyskiwano ze złotonośnych rzek Kaukazu za pomocą owczego runa, które w nich zanurzano, po czym suszono na słońcu. Niewątpliwie legenda ta stanowiła wyzwanie dla śmiałków pokroju Jazona i argonautów, którzy byli gotowi podjąć ryzyko wyprawy na krańce świata, by owo złote runo pozyskać. Tytuł traktujemy bardziej metaforycznie, bo pokażemy piękne wyroby biżuteryjne, złotnicze pochodzące ze stałej ekspozycji muzeów w Tbilisi, Kutaisi i Batumi. Tym samym przypominamy, że sztuka jest cenniejsza niż złoto – dodaje.

Wystawie będzie towarzyszyć 700-stronicowy katalog w języku angielskim; nieco później wydany zostanie w wersji polskiej. Znajdzie się w nim 20 esejów, odnoszących się do zjawisk artystycznych od neolitu po modernizm oraz ok. 850 not ze zdjęciami poświęconych poszczególnych dziełom. Ekspozycję będzie można zobaczyć od 18 kwietnia do 15 września 2024 roku. Rezerwacja miejsc na oprowadzania po wystawie rusza już 8 kwietnia.