Skopje. Jak feniks z popiołów?

Skopje. Miasto, architektura i sztuka solidarności w MCK fot. Krzysztof Kalinowski/LoveKraków.pl
Skopje. Miasto, architektura i sztuka solidarności. Tym razem Międzynarodowe Centrum Kultury sprawdza, jakie polskie ślady skrywa stolica Macedonii Północnej.

Na wystawie zobaczymy ponad 70 obrazów, rzeźb, rysunków i grafik, uzupełnionych o fotografie, filmy dokumentalne oraz modele architektoniczne czy plany urbanistyczne.

Po raz pierwszy w Polsce możemy zobaczyć też najlepsze prace z kolekcji sztuki przekazanej przez nasz kraj do nowego muzeum w Skopje, które powstało w latach 60. Po tym, jak 26 lipca 1963 roku miasto nawiedziło tragiczne w skutkach trzęsienie ziemi, Polska była jednym z krajów oferujących pomoc w odbudowie miasta.

Berdyszak w towarzystwie Picassa

– Z jednej strony ekspozycją chcemy zachęcić publiczność do odwiedzin Skopja i poznania jego historii. Przypominamy przede wszystkim wkład polskich architektów i urbanistów w proces jego odbudowy. Oprócz tego pokazujemy piękno sztuki i ten gest solidarności międzynarodowej społeczności, która udzieliła miastu pomocy – tłumaczy Agata Wąsowska-Pawlik, dyrektor MCK i współkuratorka wystawy.

Oprócz pomocy w odbudowie, polski rząd ufundował również projekt Muzeum Sztuki Współczesnej, gdzie trafiały dzieła artystów z całego świata darowane Macedończykom.

Prace z naszego kraju – w większości zebrane przez Związek Polskich Artystów Plastyków – trafiały do Skopja w kilku transzach. Wśród nich były dzieła m.in. Jana Berdyszaka, Henryka Stażeskiego, Rajmunda Ziemskiego czy Ewy Marii Łunkiewicz-Rogoyskiej. Teraz w tamtejszym muzeum na co dzień sąsiadują z dziełami Pabla Picassa, Aleksandra Caldera czy Hansa Hartunga.

Jak Polacy Skopje odbudowywali

Trzęsienie ziemi zniszczyło Skopje w prawie 80 procentach. Wówczas stolica Macedonii była pierwszym od zakończenia II wojny światowej miastem doszczętnie zniszczonym. Dlatego też o pomoc w odbudowie poproszono architektów i urbanistów biorących udział w rekonstrukcji i odbudowie całkowicie zniszczonej Warszawy.

Dlatego też wystawa opowie o Adolfie Ciborowskim, który z ramienia ONZ nadzorował proces odbudowy, o urbaniście i architekcie Stanisławie Jankowskim, kierowniku polskiego zespołu opracowującego plany odbudowy. Stolicę Macedonii tworzono wówczas jako miasto przyszłości.

– Dla mnie odbudowa Skopja była jednym z największych przeżyć w życiu. Sukces skopijski dotyczył wielu specjalistów, biorących udział w planowaniu rozbudowy. Później brali oni udział w planowaniu odbudowy innych miast, nawiedzonych przez różne kataklizmy – opowiada prof. Witold Suchorzewski, zastępca kierownika biura projektowego ds. transportu w warszawskiej radzie miasta, który brał udział w opracowywaniu planu urbanistycznego miasta.

Na wystawie w Międzynarodowym Centrum Kultury nie zabrakło również sporych rozmiarów makiety przedstawiającej plan śródmieścia autorstwa słynnego japońskiego architekta Kenzo Tangego.

Opowiadając architekturą

– Myślę, że ta historia i dziś przemówi do publiczności. Dla nas architektura jest ważnym medium do snucia opowieści. Staramy się pokazywać najciekawsze wątki czy przykłady architektury Europy Środkowej. Bo aby opowiedzieć miasto, trzeba użyć architektury – dodaje Wąsowska-Pawlik.

Wystawę można zobaczyć od 10 lipca do 20 października 2019r. w Galerii MCK przy Rynku Głównym 25.