Pisze o tym w pracy „Wirtualna jesień życia. Rozważania o roli gier cyfrowych w życiu osób starszych”, która ukazała się w otwartym dostępie nakładem Wydawnictw AGH, dr Damian Gałuszka z Wydziału Humanistycznego.

Socjolog wyjaśnia, że wynika to przede wszystkim z charakteru obu tych mediów. – Telewizja w dużej mierze polega na pasywnym odbiorze treści, które są nam wyświetlane. Zaangażowanie telewidza polega ewentualnie na zmianie kanału. Natomiast w przypadku gier cyfrowych mamy zgoła odmienną sytuację – mówi.

Dr Gałuszka podkreśla, że gra to taki system, w którym wchodzimy w interakcje, grając. To wymusza na nas dużo wyższe zaangażowanie na każdym poziomie. Pierwszy poziom-fizjologiczny w zależności od typu grymoże być większy lub mniejszy. Gry lokalizacyjne, np. Pokemon Go, wymuszają na nas przymierzanie tej przestrzeni nie tylko wirtualnej, ale także analitycznej. Jest także technologia VR, która w pełnym stopniu pozwala nam się zanurzyć w symulacji, angażując często ruchy całego naszego ciała – mówi.

Nasz rozmówca wskazuje również na poziom poznawczy w takiej aktywności. Gra wymusza na nas poznanie zasady gry, strategii postępowania. Jeżeli gramy w gry wieloosobowe musimy wchodzić w interakcje z innymi ludźmi.

Ryzyko uzależnienia

Nie sposób nie zapytać o potencjał uzależniający gier wideo. Czy stanowią one zagrożenie dla starszych?

– Potencjał do takiego głębokiego zaangażowania mają w zasadzie wszystkie media, począwszy od książki przez radio, telewizję skończywszy na nagraniach cyfrowych. Gry cyfrowe mogą generować mocniejsze poczucie zaangażowania. Natomiast jak popatrzymy na nie tylko polskie analizy, ale generalnie wiele innych krajów, to wciąż wiodącym medium, które potrafi konsumować godziny każdego dnia, tych najbardziej zaangażowanych odbiorców w grupie ludzi starszych jest telewizja linearna. Po prostu te osoby wciąż spędzają sporo swojego czasu, wpatrując się w „gadające pudło” – odpowiada dr Gałuszka.

Korzystanie z mediów ekranowych powinno być wyłącznie elementem innych aktywności, a nie wiodącą.

I dodaje, że jeżeli seniorzy muszą intensywnie korzystać z mediów ekranowych, to wolałby, aby sięgały po cyfrowe. W jego opinii mniejszym złem jest granie niż bierne oglądanie telewizji, granie ma większy potencjał poznawczy i społeczny.

Dzisiaj funkcjonujemy w świecie przesyconym technologiami cyfrowymi, a gry cyfrowe są jedną z ważniejszych technologii symulacji, głównie w tym wymiarze czasu wolnego czy rozrywkowego, Nauka obsługi gry cyfrowej to sposób na rozwijanie kompetencji cyfrowych, które potem można wykorzystywać we wszystkich innych obszarach cyberprzestrzeni.

Odpowiedź na osamotnienie

Czy granie w gry komputerowe może być remedium, na coraz większy problem, jakim jest samotność wśród grupy 65 plus? Czy gry mogą dać seniorowi namiastkę poczucia wspólnoty, przynależności grupowej?

Socjolog z AGH przyznaje, że częściej zdarza się, że osobie starszej łatwiej jest znaleźć do grania znacznie młodsze osoby, co oczywiście nie jest samo w sobie złe

– To jest przykład interakcji między generacyjnej, łączenia pokoleń i to jeszcze w takim zupełnie nieoczywistym kontekście, jakim jest cyfrowa rozrywka. Natomiast dużo trudniej jest zbudować więź we własnej grupie wiekowej wśród swoich rówieśników i rówieśniczek. Lubię się odwoływać do socjologa Pierre'a Bourdieu, który powiedział, że dla ludzi pewne rzeczy są wręcz nie do pomyślenia. To znaczy, jeżeli my nie mamy świadomości istnienia jakiegoś zjawiska, albo mamy bardzo mgliste pojęcie o tym zjawisku czy medium, jakim są gry cyfrowe, to trudno oczekiwać, że z ulicy podejdzie do nas starsza osoba i powie, byśmy tutaj stworzyli klub, by regularnie się spotykać i grać – zauważa.

Ministerstwo Cyfryzacji od lat przeciwdziała cyfrowemu wykluczeniu osób w wieku 65 plus. W ubiegły tygodniu odbyło się pierwsze spotkanie Grupy Roboczej ds. sztucznej inteligencji (GRAI) oraz Internetu Rzeczy (IoT) i technologii przełomowych.

***

dr Damian Gałuszka – socjolog zainteresowany zjawiskami społeczno-technologicznymi, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań cyfrowych (gry wideo, VR, AI, automatyzacja). Absolwent Akademii Górniczo-Hutniczej, Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz stowarzyszenia Collegium Invisibile.