Czym jest restrukturyzacja?

Restrukturyzacja jest to postępowanie uregulowane w ustawie Prawo Restrukturyzacyjne, które polega na dokonaniu takiej zmiany w strukturze aktywów i pasywów zadłużonego przedsiębiorstwa, w efekcie której przedsiębiorstwo ma uniknąć upadłości i móc “normalnie” funkcjonować w obrocie gospodarczym.

W praktyce w Polsce mamy 4 rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych:

• postępowanie o zatwierdzenie układu
• przyspieszone postępowanie układowe
• postępowanie układowe
• postępowanie sanacyjne.

Postępowania te w wielu aspektach znacznie się różnią, zatem przedsiębiorcy mogą mieć problem z wyborem właściwego postępowania restrukturyzacyjnego. Bardziej szczegółowo kwestię specyfiki każdego z postępowań restrukturyzacyjnych opisujemy w tym tekście, zatem w razie wątpliwości, który rodzaj restrukturyzacji dla Państwa firmy będzie optymalny, zachęcamy do lektury lub do kontaktu z naszym zespołem.

Dla kogo jest restrukturyzacja?

Restrukturyzacja to rozwiązanie prawne przede wszystkim dla przedsiębiorców, czyli osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą czy spółek prawa handlowego (spółki z o.o., spółki jawnej czy prostej spółki akcyjnej). Oprócz tego zdolność restrukturyzacyjną zgodnie z polską ustawą mają także rolnicy, czy wspólnicy spółek osobowych. Warto w tym miejscu podkreślić, że restrukturyzacja w kształcie opisywanym powyżej to nie jest rozwiązanie dla konsumentów- dla tych przewidziano inny rodzaj restrukturyzacji, mianowicie układ konsumencki.

Restrukturyzacja to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy są niewypłacalni bądź zagrożeni niewypłacalnością. Jak rozumieć te pojęcia? Na szczęście w tym zakresie nie trzeba szczegółowo zagłębiać się w orzecznictwo i doktrynę, ponieważ zostały one zdefiniowane już bezpośrednio w ustawach.

Niewypłacalność to pojęcie określone w prawie upadłościowym. Zgodnie z ustawą, dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. W prawie upadłościowym uregulowano w tym zakresie dwa domniemania:

• Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące.
• Dłużnik będący osobą prawną albo tzw. ułomną osobą prawną jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający 24 miesiące.

Zagrożenie niewypłacalnością natomiast to sytuacja, w której sytuacja ekonomiczna dłużnika wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny.

Rodzaje restrukturyzacji i czas trwania

Tak jak wskazaliśmy powyżej, w Polsce obecnie mamy 4 rodzaje restrukturyzacji, z których mogą skorzystać przedsiębiorcy. O ile w każdym z tych postępowań efektem finalnym ma być przyjęcie układu przez wierzycieli, o tyle czas trwania i specyfika każdego z niżej określonych postępowań może być różna. Ile trwają poszczególne postępowania restrukturyzacyjne?

Warto wskazać, że w niniejszym tekście uwzględniamy nie tylko czas trwania samego postępowania (po jego formalnym rozpoczęciu), ale także czas trwania potrzebny na czynności poprzedzające- m.in. formalne przygotowanie wniosku i inne. Zwłaszcza czas oczekiwania na otwarcie postępowania (i związaną z tym ochronę przeciwegzekucyjną) może być bowiem dla firm bardzo cenny.

Czas trwania postępowania o zatwierdzenie układu

Najszybszym postępowaniem (w kontekście całokształtu procesu) jest postępowanie o zatwierdzenie układu. W tym rodzaju restrukturyzacji postępowanie rozpoczyna się z dniem podpisania umowy z nadzorcą układu (posiadającym licencję doradcy restrukturyzacyjnego), a wniosek dłużnika o zatwierdzenie układu powinien zostać złożony w terminie 4 miesięcy od dnia obwieszczenia.

Warto wskazać, że do rozpoczęcia postępowania nie wymaga się ingerencji sądu. Sąd w zasadzie bada zgodność z prawem przyjętego układu i spełnienie innych wymogów formalnych dopiero na końcu procesu- w postępowaniu rozpoczętym na skutek wniesienia przez dłużnika wniosku o zatwierdzenie układu.

W praktyce zatem dłużnik może otrzymać ochronę nawet w terminie kilku dni od zawarcia umowy z nadzorcą. Istotnym aspektem tego rodzaju restrukturyzacji jest, że ochrona, zwłaszcza przeciwegzekucyjna utrzymuje się do czasu rozpoznania przez sąd wniosku o zatwierdzenie układu (czyli np. prawomocnego zatwierdzenia układu czy prawomocnej odmowy zatwierdzenia układu).

W praktyce, uogólniając, ten proces powinien zamknąć się od 9 miesięcy do roku od dnia podpisania umowy z nadzorcą o przeprowadzenie postępowania. Jest to zatem niezwykle szybkie postępowanie, bo przedsiębiorca w zasadzie po kilku miesiącach dostaje jasny sygnał, czy dalsze ratowanie firmy ma sens.

Czas trwania przyspieszonego postępowania układowego i postępowania układowego

Przyspieszone postępowanie układowe to postępowanie, które odmiennie do postępowania o zatwierdzenie układu rozpoczyna się dopiero w momencie wydania przez sąd postanowienia o otwarciu postępowania. Dłużnik zatem musi przygotować formalnie poprawny wniosek o otwarcie postępowania, na skutek którego restrukturyzacja może się rozpocząć. Przepisy przewidują, że wniosek ten powinien zostać rozpoznany w terminie tygodnia od dnia złożenia (w przypadku postępowania układowego w terminie dwóch tygodni), aczkolwiek w praktyce na rozpoznanie takiego wniosku w wielu sądach czeka się nawet do kilku miesięcy. Z pewnością otwarcie postępowania może przyspieszyć poprawne sporządzenie wniosku, np. przez radcę prawnego, doradcę restrukturyzacyjnego czy adwokata.

Postępowania układowe (zarówno przyspieszone, jak i zwykłe) w praktyce mogą trwać od kilkunastu miesięcy do nawet kilku lat- zależy to od struktury wierzycieli, czasu przygotowywania propozycji układowych czy nastawienia wierzycieli. Przepisy prawa co do zasady nie limitują czasu trwania tego postępowania (jak ma to miejsce w przypadku postępowania o zatwierdzenie układu).

Czas trwania postępowania sanacyjnego

Sanacja to niewątpliwie najdłuższy tryb restrukturyzacji. Wynika to między innymi z faktu, że w tym trybie dłużnik traci zarząd nad przedsiębiorstwem, zarządca podejmuje czynności wg. swojego uznania, a z ostrożności może dokonywać wielu wycen, analiz i podejmować najbardziej radykalne działania w przedsiębiorstwie, które w ustawie zwane są działaniami sanacyjnymi (np. redukcja zatrudnienia czy wypowiedzenie niektórych umów).

Sanacja, podobnie jak przyspieszone postępowanie układowe czy postępowanie układowe rozpoczyna się dopiero w momencie formalnego otwarcia przez sąd, co już w praktyce może opóźniać tę procedurę o kilka miesięcy.

Finalnie jednak czas trwania sanacji będzie zależał od skali przedsiębiorstwa i problemów, z którymi ono się boryka. W przypadku wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego może zaistnieć potrzeba przeprowadzenia rozprawy, co automatycznie wydłuża termin rozpoznania wniosku z dwóch do sześciu tygodni.

Który rodzaj restrukturyzacji wybrać?

Przedsiębiorcy, planując wychodzenie z problemów finansowych i restrukturyzację muszą wziąć pod uwagę kilka istotnych parametrów związanych z tym procesem. W kontekście rodzajów postępowań określonych w prawie restrukturyzacyjnym trzeba wskazać, że przedsiębiorcy mają do wyboru kilka różnych trybów restrukturyzacji, z których każdy ma inny czas trwania i koszty - więcej można się o tym dowiedzieć zaglądając na stronę https://rpms.pl/. Wybór nie jest łatwy, warto zatem na tym etapie zasięgnąć profesjonalnej porady, czy nawet opinii prawnej i zaplanować cały proces, co znacznie zwiększa szanse na sukces i przywrócenie płynności finansowej firmy.