Po historii, sporcie, gender, medycynie czy zbrodni nadszedł czas na Naturę w sztuce. Tak nazywa się kolejna największa coroczna wystawa prezentowana w muzeum MOCAK. Wspomniany cykl ma za zadanie ukazywać różne dziedziny życia poprzez spojrzenie artysty.

Artyści komentują

Na nowej wystawie zwiedzający zobaczą współczesne prace ponad 70 artystów z wielu krajów, a będą to obrazy, fotografie, materiały video, obiekty i instalacja. Naturę w sztuce podzielono na pięć części - piękno, ekologia, konfrontacja, materia i symbol.

Mniej więcej sto lat temu pojawiła się refleksja, że istnienie człowieka ściśle zależy od stanu środowiska. Eksploatacja stopniowo przechodziła w poszukiwanie balansu. Ten powolny proces bardzo wiele o nas mówi. Nic więc dziwnego, że stał się również ważnym polem komentarzy artystycznych  – czytamy w komentarzu do wystawy.

Krótki przewodnik

W pracach odnoszących się do piękna artyści utrwalają malownicze widoki, imitują procesy zachodzące w naturze, wywołują wrażenie obcowania z przyrodą i dają możliwość kontemplowania jej doskonałości.

Część poświęcona ekologii opowie o trosce o stan środowiska naturalnego, działaniu na rzecz ochrony przyrody, ale także apokaliptycznych wizjach przyszłości, w której natura może zostać przez nas zniszczona.

Konfrontacja obejmuje zderzenie lub integrację artysty z siłami przyrody, próbę stawienia jej czoła, porównania sił i włączenia jej w proces twórczy.

Materia pokaże wykorzystanie przez twórców elementów organicznych, tworzenie przedstawień, które skupiają się na dokładnym oddaniu struktury i ekspresji danej powierzchni. Symbol w przeważającej mierze odnosi się do wizerunków zwierzęcych, ilustrujących ludzkie postawy oraz cechy charakteru.

Przemoc i pamięć

Kolejna propozycja MOCAK-u to wystawa Dorota Nieznalska „Przemoc i pamięć”. W 1940 roku, kiedy zlikwidowano Uniwersytet Jagielloński, Niemcy utworzyli w jego miejsce Institut für Deutsche Ostarbeit (IDO, Instytut Niemieckich Prac na Wschodzie).

Głównym celem tej instytucji była analiza historycznych, antropologicznych i gospodarczych zasobów ziem polskich. Część projektów i analiz IDO dotyczyła celów, które władze niemieckie chciały realizować w Europie Środkowej i Wschodniej po wojnie czyli m.in. politykę ekonomiczną, jak i etniczną: wydzielenie grup etnicznych oraz segregację podbitej ludności.

Górale podhalańscy i Łemkowie

Pracami antropologiczno-etnograficznymi zajmowała się sekcja rasowa i ludoznawcza. Analizowała różnorodność antropologiczną, przeprowadzała badania rasowe, w tym wywiady medyczne, ankiety psychologiczne i socjologiczne, poszukiwała genetycznych dowodów na germańskość pewnych grup, a tym samym uzasadnienia dla zniemczenia zajętych terenów.

Głównym obszarem jej działań była Polska południowo-wschodnia. Odbywały się one w miejscu zamieszkania wyselekcjonowanych społeczności i udział w nich był przymusowy.

Wykorzystana dokumentacja, która odnosi się głównie do górali podhalańskich i Łemków, pochodzi z Archiwum UJ oraz zbiorów Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ. Zdjęcia Łemków z materiałów ludoznawczych zostały wkomponowane w symboliczną formę ikonostasu karpackiego, co nadało każdej z postaci stygmat świętości.

Fotografie Rusinów i górali podhalańskich poddanych badaniom rasowym przetworzono w technice ambrotypii na szkle. Umieszczono je za ikonostasem, w prezbiterium – miejscu najświętszym, niedostępnym dla wiernych. Ma to stanowić wyraz szczególnej czci dla ukazanych na nich osób.

Źródło: mat. prasowe MOCAK-u

Informacje o wystawach

Natura w sztuce

Wernisaż: 25.4.2019, godz. 18

Czas trwania: 26.4–29.9.2019

Kuratorzy: Delfina Jałowik, Maria Anna Potocka, Martyna Sobczyk

Koordynator: Agnieszka Sachar

Dorota Nieznalska Przemoc i pamięć

koordynator wystawy: Monika Kozioł

miejsce: poziom -1

wernisaż: 25.4.2019