26 września sejmik województwa małopolskiego przedłużył do końca kwietnia 2024 roku możliwość używania niższej klasy pieców, w tym najgorszej jakości „kopciuchów”. To sprzeczne z przegłosowaną w 2017 roku wersją uchwały, która dawała aż sześć lat na wymianę pieców na ekologiczne, a przy okazji bardziej ekonomiczne. Nowe piece miały być również gwarancją zaprzestania spalania odpadów w przydomowych kotłach.

Trujące powietrze przez dwa kolejne sezony

Radcy prawni Tomasz Daros i Jan Hoffman w imieniu radnego powiatu krakowskiego Łukasza Krupy złożyli wniosek do Rzecznika Praw Obywatelskich o złożenie skargi do WSA na nowelizację uchwały.

– Przepisy uchwały nowelizującej, w praktyce dopuszczającej przez dodatkowe dwa sezony grzewcze korzystanie z nieekologicznych i nieekonomicznych (a więc drogich w eksploatacji) pieców starego typu, oznacza, iż zarówno nasz klient, jak i jego bliscy zmuszeni będą przez kolejne miesiące wdychać toksyczne, trujące powietrze – widnieje w uzasadnieniu wniosku.

Radcy podkreślają, że w tym przypadku chodzi o zdrowie i wolność ich mocodawcy, a te dobra osobiste, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z maja 2021 roku, podlegają ochronie. Natomiast do ich naruszenia może dojść z uwagi na jakość powietrza. Oprócz tego znowelizowana uchwała jest sprzeczna z art. 96 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska.

O co chodzi?

Autorzy nowelizacji w uzasadnieniu wskazali, że sytuacja polityczno-gospodarcza, ma wpływ na ceny nośników energii. I dalej: „W obliczu rosnących cen, braku pewności co do ciągłości dostaw surowców oraz zawieszenia przez dostawców gazu wykonywania nowych przyłączy, celowe jest umożliwienie mieszkańcom Małopolski odłożenia wyboru źródła ogrzewania o okres jednego roku i czterech miesięcy”.

– Tymczasem w rzeczywistości uchwała nowelizująca odsuwa w czasie wejście norm nakazujących… wymianę pieców starego typu (bezklasowych) na te, które spełniają współczesne normy dotyczące także… efektywności spalania. Innymi słowy wymiana starego kopciucha na nowy piec powoduje oszczędności w trakcie eksploatacji, gdyż mówiąc obrazowo: w nowych piecach tę samą temperaturę uzyskuje się używając mniejszej ilości węgla (są one po prostu efektywniejsze) – czytamy we wniosku.

– Kwestie ekonomiczne związane z ceną surowców mogłyby zostać uznane za uzasadnienie dla wydłużenia okresu przejściowego, gdyby regulacja objęta tym okresem miała dotyczyć zakazu palenia węglem – twierdzą wnioskodawcy.

W piśmie podkreślone jest, że podjęta uchwała może mieć szkodliwy skutek dla wszystkich Małopolan. – Zatem ochrona życia i zdrowia ludzkiego przemawia za podjęciem jak najszybszych działań. Jednocześnie brak wstrzymania jej wykonania uczyni kontrolę sądową iluzoryczną – przypominają autorzy.