Jak podaje Uniwersytet Jagielloński, działania Marii Skłodowskiej-Curie (MSCA) w ramach sieci doktoranckich są jedną z największych i najbardziej obiecujących możliwości finansowania na poziomie UE. Mają one na celu wspieranie młodych talentów naukowych w ramach projektów konsorcyjnych, a jednocześnie ich celem jest prowadzenie badań naukowych. Dzięki finansowaniu w wysokości 4 milionów euro został niedawno uruchomiony europejski projekt badawczy „UPright radiotherapy: Learning Innovation Fellowship and Training” (UPLIFT), jako części programu „MSCA Doctoral Networks” oraz dodatkowym 600 tys. euro ze Szwajcarskiego Sekretariatu Stanu ds. Edukacji, Badań Naukowych i Innowacji (SERI).

W ramach UPLIFT Uniwersytet Jagielloński prof. Ewa Stępień i prof. Paweł Moskal łączą siły z 14 wiodącymi instytucjami naukowymi i partnerami z całej Europy, aby opracować innowacyjne rozwiązania w zakresie terapii radiacyjnej dla pacjenta w pozycji pionowej, która mogłaby znacznie poprawić światowy dostęp do zaawansowanych terapii przeciwnowotworowych.

Leczenie raka

Radioterapia (RT) jest podstawą nowoczesnego leczenia raka. Tradycyjnie pacjenci są leczeni w pozycji leżącej, podczas gdy wiązka promieniowania jest prowadzona wokół ciała za pomocą specjalnego urządzenia, umożliwiającego skierowanie wiązki na cel pod dowolnym kątem. UPLIFT natomiast koncentruje się na leczeniu pacjentów ustawionych w pozycji siedzącej - pionowo, umożliwiając jego obrót przed stałą wiązką. Jak tłumaczą naukowcy, takie podejście może przynieść korzyści kliniczne, jednocześnie oszczędzając przestrzeń i redukując koszty — dwa kluczowe czynniki, które sprawiają, że zaawansowane metody leczenia stają się bardziej dostępne na całym świecie.

Jak podaje UJ, obecnie 80 procent pacjentów onkologicznych mieszka w krajach, które mają dostęp jedynie do 5 procent globalnych zasobów radioterapii. Ustawienie pacjenta w pozycji pionowej może pomóc w wypełnieniu tej luki, udostępniając nowoczesną opiekę onkologiczną większej liczbie pacjentów na całym świecie. Dodatkowo, leczenie w pozycji pionowej mogłoby poprawić komfort pacjenta oraz zapewnić korzyści anatomiczne i fizjologiczne, takie jak zmniejszenie ruchów oddechowych.

Ważne pytania bez odpowiedzi

Według podawanych przez krakowską uczelnię informacji, ustawienie pacjenta w pozycji pionowej oraz odpowiednie rozwiązania w zakresie obrazowania wzbudzają znaczne zainteresowanie. Jednak ważne pytania naukowe pozostają bez odpowiedzi i wciąż nie istnieją żadne międzynarodowe wytyczne dotyczące radioterapii w pozycji pionowej. Ponadto obecne procedury radioterapii są zaprojektowane do leczenia pacjentów leżących.

UPLIFT ma zaspokoić wysokie wymagania precyzyjnej radioterapii do zastosowań w pozycji pionowej. W UPLIFT Uniwersytet Jagielloński w Krakowie prof. Ewa Stępień i prof. Paweł Moskal skupią się na kluczowych zagadnieniach, takich jak monitorowanie dawki podczas terapii hadronami u pacjentów w pozycji pionowej. Udoskonali to opłacalny, modułowy detektor okołooperacyjny w technologii J-PET do terapii w pozycji pionowej.

W projekcie bezpośrednio zaangażowanych jest 15 instytucji naukowych i partnerów przemysłowych: GSI Helmholtzzentrum für Schwerionenforschung (koordynujący projekt), Niemieckie Centrum Badań nad Rakiem DKFZ oraz Helmholtz Center Dresden-Rossendorf w Niemczech, Czech Technical University w Czechach, Sheffield Hallam University, Leo Cancer Care i Loughborough University w Wielkiej Brytanii, Centre Léon Bérard i TheraPanacea we Francji, ASG Superconductors oraz Centro Nazionale di Adroterapia Oncologica we Włoszech, Uniwersytet Jagielloński w Polsce, Cosylab w Słowenii, RaySearch Laboratories w Szwecji i Instytut Paula Scherrera w Szwajcarii.