Budynek dawnego hotelu Cracovia należał w przeszłości do dewelopera: firmy Echo Investment, która chciała zrealizować „Nową Cracovię”. Pomysł był taki, żeby w ramach większej inwestycji wybudować 150 ogólnodostępnych miejsc postojowych, przebudować aleję Focha wraz ze skrzyżowaniem z Alejami Trzech Wieszczów oraz ulicą Kałuży, a w samym obiekcie umieścić sklep spożywczy o powierzchni nie większej niż 2000 metrów kwadratowych.

Wśród krakowian pojawiły się obawy, że dawny hotel zamieni się w galerię handlową. Zaprotestowała przeciwko temu Małopolska Izba Rzemiosła i Przedsiębiorczości. „Kolejna galeria handlowa w ścisłym centrum Krakowa – przy obecnych dwóch istniejących – jest naszym zdaniem niepotrzebna i zwiększy natężenie ruchu samochodowego i pogłębi chaos przejezdny w tej części Krakowa” – pisali w 2013 roku krakowscy rzemieślnicy. Proponowali, żeby w budynku znów zaczął działać hotel.

Dyskusja na temat przyszłości budynku, który został zaprojektowany przez wybitnego polskiego architekta Witolda Cęckiewicza (zmarł w 2023 roku), toczyła się przy okazji sporządzania przez planistów miejskich planu zagospodarowania przestrzennego „Błonia Krakowskie”. Ostatecznie został uchwalony przez Radę Miasta Krakowa w lipcu 2014 roku. Objął ponad 60 hektarów, w tym obszar z dawnym hotelem. Przy tworzeniu dokumentu nie obyło się bez kontrowersji, które nie cichną do dziś.

Usługi i mieszkania

Ale od początku. W budynku dawnego hotelu plan dopuszcza działalność usługową. Na ostatniej i przedostatniej kondygnacji pięciopiętrowego obiektu potencjalny inwestor mógłby urządzić mieszkania. Ale dokument dopuszcza też budowę w miejscu modernistycznego budynku nowego obiektu.

– Plan miejscowy dopuszcza albo utrzymanie istniejącego budynku z możliwością nadbudowy i rozbudowy części nad byłą restauracją, albo budowę w jego miejscu nowego obiektu budowlanego – podkreśla Emilia Król z biura prasowego krakowskiego magistratu. Na obszarze, gdzie znajduje się dawny hotel, dokument dopuszcza zabudowę usługową. Natomiast w przypadku zachowania budynku, należy chronić jego bryłę, a konkretnie jej gabaryty.

Na czym polegały kontrowersje? Na pewnym etapie sporządzania planu miejscowego z jego projektu został usunięty zapis, dotyczący konieczności ochrony wnętrz budynku. Chodziło konkretnie o oryginalną mozaikę, która znajduje się w miejscu, gdzie była zlokalizowana recepcja nieistniającego już dziś hotelu. Wyeliminowanie zapisu to jeden z wątków, który w większym śledztwie bada obecnie Prokuratura Regionalna w Krakowie. Postępowanie dotyczy podejrzenia popełnienia przestępstw w latach 2013-2019 przez obecnych i byłych urzędników krakowskiego magistratu.

Jeden z siedmiu badanych przez śledczych wątków dotyczy „procedowania projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru Błoń Krakowskich, a w szczególności wyeliminowania z treści tego projektu zapisów, zapewniających właściwą ochronę obiektu Hotel Cracovia”. Postępowanie jest w toku. Dotychczas w całym śledztwie zarzuty usłyszeli m.in. była wiceprezydent Krakowa Elżbieta K. oraz prezydent Jacek Majchrowski. W przypadku obecnego włodarza miasta dotyczyły „niezasadnego przekazywania w ramach dotacji celowych środków pieniężnych na rzecz prywatnego podmiotu w celu częściowego sfinansowania remontu” kamienicy w ścisłym centrum Krakowa. Prezydent Jacek Majchrowski uznał zarzuty za absurdalne, bo jak twierdzi, dotacje przyznaje rada miasta.

Wróćmy jednak do planu miejscowego i zapisu, który został z niego usunięty, a którego celem była ochrona wnętrz dawnego hotelu. Miejscy urzędnicy nie mają sobie nic do zarzucenia. – Uznano, że ze względów formalnych ochrona wnętrz nie stanowi materii planistycznej – wyjaśniają dziś przedstawiciele urzędu miasta. I podkreślają: – Prezydent nie posiada informacji o naciskach na urzędników w toku sporządzania planu miejscowego.

Urząd twierdzi, że na ostateczny kształt dokumentu miały wpływ postulaty wnioskodawców oraz organy opiniujące i uzgadniające projekt.

Wpis do rejestru

Podsumujmy: plan miejscowy nie chroni oryginalnej mozaiki, jak również dopuszcza budowę nowego obiektu w miejscu dawnego hotelu. To wszystko nie oznacza jednak, że budynek może zostać wyburzony. Przed takim scenariuszem chroni go wpis do rejestru zabytków. O ujęciu w nim dawnego hotelu Cracovia zdecydowano w listopadzie 2016 roku. – Indywidualny wpis do rejestru zabytków to najwyższa forma ochrony konserwatorskiej – podkreśla Sebastian Stanik z biura prasowego Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.

W tym konkretnym przypadku objęty wpisem jest, dokładnie rzecz ujmując, historyczny zespół budowlany dawnego hotelu „Cracovia” i kina „Kijów” wraz z terenem. – Przedmiotem ochrony konserwatorskiej są relacje przestrzenne brył obu budynków, autorskie elementy wystroju: mozaiki w kinie Kijów oraz mozaiki w hallu głównym i na ścianie antresoli hotelu Cracovia, a także historyczne nazwy własne obiektów „Kijów” i „Cracovia” – dodaje Stanik.

Podkreśla, że dawny hotel Cracovia można by wyburzyć, gdyby potencjalny inwestor uzyskał na to pozwolenie konserwatorskie, bądź gdyby zaprojektowany przez Witolda Cęckiewicza budynek został wypisany z rejestru.

Niepewna przyszłość

Perła krakowskiego modernizmu nie należy już do dewelopera. Końcem grudnia 2016 roku budynek dawnego hotelu stał się własnością Muzeum Narodowego w Krakowie. Przypomnijmy, że zgodnie z najnowszym planem w obiekcie miało powstać muzeum designu i architektury. Realizacja inwestycji stoi jednak teraz pod dużym znakiem zapytania.

W połowie lutego do Muzeum Narodowego w Krakowie wpłynęła prośba z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o zaniechanie prac nad projektem, czyli nad dostosowaniem dawnego hotelu Cracovia do potrzeb muzeum designu i architektury. – Projekt jest obecnie przedmiotem analizy. Jesteśmy w stałym kontakcie z naszym organizatorem w sprawie przyszłości budynku. Do czasu podjęcia ostatecznej decyzji przez ministerstwo nie udzielamy dalszych informacji – przekazała nam Izabela Rak z MN w Krakowie.

Decyzje w sprawie zaniechania realizacji ośmiu inwestycji w całej Polsce, w tym utworzenia muzeum designu i architektury, zostały podjęte przez ministerstwo kultury w połowie stycznia tego roku. Jak można przeczytać w dokumentach MKiDN, „były uzasadnione negatywną oceną możliwości dalszego przekazywania przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotacji inwestycyjnych na ww. zadania w kontekście znaczących, wcześniejszych zobowiązań wieloletnich MKiDN”. Przypomnijmy, że adaptacja budynku dawnego hotelu Cracovia na nowe cele miała kosztować ok. 425 mln zł.