Muzeum Czartoryskich po prawie 10 latach znowu otworzyło swoje podwoje dla zwiedzających. Wśród prawie 3 tys. eksponatów znajduje się ona – „Dama z gronostajem” pędzla Leonarda da Vinci.
Portret Cecylii Gallerani namalował 38-letni Leonardo w 1490 roku w Mediolanie. To jedno z piętnastu zachowanych dzieł malarza. Słynna „Dama” to kochanka księcia Mediolanu Ludovica Sforzy. Obraz jest alegorią ich miłości, a gronostaj na ręku dziewczyny jest ich emblematem. Po tym, jak Sforza w 1488 roku przyjął od Ferdynanda Aragońskiego, króla Neapolu, „Order gronostaja”, nazywano go „Ermellino Bianco”, czyli „białym gronostajem”. Od nazwy łasicy i gronostaja – po grecku „galee” – pochodzą też dwie pierwsze sylaby nazwiska Cecylii.
Oko w oko z „Damą”
– Dama nareszcie wróciła do siebie! – przyznaje Katarzyna Novljakovic, konserwator sztuki Muzeum Narodowego w Krakowie. – W tym dziele tkwi pewien sekret. Nigdy gdy do końca nie poznamy o nim prawdy. Fascynujące jest również to, że niesie on w sobie uczucie. Między Leonardem a Cecylią musiała istnieć intelektualna więź. A teraz nasza „Dama” to prawdziwa celebrytka.
Dzieło Leonarda jest prezentowane w sali znajdującej się na drugim piętrze Pałacu Czartoryskich. Prowadzi do niej sala, w której prezentowana jest sztuka renesansu.
– Sala, w której prezentowana jest „Dama”, jest miejscem kontemplacji. Można się tu zatrzymać i w ciszy obcować z „unoszącym się w przestrzeni” obrazem – przyznaje Andrzej Betlej, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie. – Zapewniam, że podróże „Damy” już się skończyły. Będzie magnesem przyciągający wszystkich tutaj, do Krakowa.
Dzieło Leonarda zostało umieszczone w specjalnej, prawie 70-centymetrowej głębokości gablocie i znajduje się w samym centrum sali ekspozycyjnej. W przestrzeni ekspozycyjnej nie znalazło się nic innego oprócz niemalże niewidocznej ławki.
Garść faktów
„Damę z gronostajem” kupił około 1800 roku, zapewne we Włoszech, książę Adam Jerzy Czartoryski i ofiarował swojej matce Izabeli Czartoryskiej. Ta umieściła go w 1809 roku w Domku Gotyckim – jednym z dwóch budynków nowo otwartego, pierwszego na polskich ziemiach muzeum „narodowego” w Puławach.
