Nowohucki oddział Muzeum Archeologicznego w Krakowie mieści się z zespole dworsko-parkowym w Branicach. Zachował się tu otoczony parkiem, późnorenesansowy dwór obronno-mieszkalny. Budynek na planie prostokąta składa się z trzech kondygnacji: piwnicy, parteru i piętra. Obok lamusa, na przełomie XVIII i XIX wieku, wzniesiono parterowy, klasycystyczny dwór rodziny Badenich. W pobliżu zachowały się resztki założenia krajobrazowego z parkiem i częścią gospodarczą (spichlerz z 1706 roku, tzw. czworaki i kilka wolnostojących piwnic).

I etap prac, czyli „zabezpieczenie budynku spichlerza” został zrealizowany w 2019 roku. – Jest niezwykle stary jak na murowany obiekt. Posunął się trochę w latach, ale dzięki finansom udało się zabezpieczyć dach, wymienić belki w konstrukcji dachowej, wymienić podłogę i odizolować fundamenty. Teraz jest całkiem suchy – opowiada dyrektor Górski.

Obecnie budynek z początku XVIII wieku nie jest zagospodarowany. Muzeum Archeologiczne przystąpiło do programu „Dwory i zamki Małopolski”. –Zaproponowaliśmy, że zajmiemy się spichlerzem, bo szkoda, by on niszczał. W naszych zasobach w Branicach mamy mało miejsca. W związku z tym każda nowa powierzchnia będzie ciekawa, dobra, a jednocześnie będzie kolejnym elementem zagospodarowania tego miejsca, które jest zupełnie wyjątkowe, zwłaszcza dla przejezdnych – tłumaczy dyrektor Muzeum Archeologicznego.

Pokazać wczesne dzieje Nowej Huty

Jak zauważa, Nowa Huta kojarzy się przede wszystkim z blokami, kombinatem, Stalinem. – Tu jesteśmy właściwie w takiej małopolskiej wsi, gdzie jest dworek, gdzie są wąskie siatki pól, gdzie jest zielono, cicho. Takie miejsce chcemy zacząć zagospodarowywać – dodaje archeolog.

Docelowo w spichlerzu ma być przestrzeń poświęcona wystawie o pradziejach i średniowieczu Nowej Huty. Muzeum w swoich zasobach ma olbrzymi zbiór zabytków i ciekawych historii, które można w atrakcyjny, mulisensoryczny sposób opowiedzieć.

Prace nad zaaranżowaniem spichlerza mają potrwać ok. dóch lat. W tym czasie m.in. zostanie przyłączona kanalizacja, prąd. – Do zagospodarowania jest jeszcze piętro. Być może tam byłaby druga część wystawy, jakieś zaplecze magazynowe. Na pewno byłaby tam kasa, szatnia i toalety – zdradza szczegóły nasz rozmówca.

Rola spichlerzy

Spichlerze służyły do magazynowania zboża i siana. Ich konstrukcja pozwalała na to (podłoga nie była na poziomie gruntu tylko metr wyżej, a pod spodem były specjalne otwory w murach, które umożliwiały wentylację), by zboże nie gniło, a siano zachowywało swoja świeżość.