„Juliusz Leo stoi przy biurku, patrząc na swój Wielki Kraków” – we wtorek krakowianie oddali cześć zasłużonemu prezydentowi miasta w jego setną rocznicę śmierci.
– Dzisiejsza uroczystość ma charakter spłacenia długu prezydentowi Leo – mówił Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa oraz podkreślił, że odsłonięcie pomnika jest dopełnieniem czci dla Juliusza Lea, dzięki któremu miasto zawdzięcza ówczesny wygląd.
Prezydent Juliusz Leo, który sprawował władzę pod Wawelem w latach 1904 – 1918, doczekał się swojej rzeźby w sąsiedztwie kładki Ojca Bernatka (u zbiegu ulic Józefińskiej i Nadwiślańskiej). Monument autorstwa Karola Badyny i Łukasza Podczaszego został uroczyście odsłonięty w setną rocznicę śmierci prezydenta.
„To dzięki niemu mamy wielki Kraków”
Lokalizacja pomnika nie jest przypadkowa i symbolizuje miejsce połącznia dwóch miast – Krakowa i Podgórza – w jeden organizm. „Fuzji” dokonał były prezydent Juliusz Leo.
– Rozmowy na temat przyłączenia Podgórza do Krakowa ciągnęły się w zasadzie przez 10 lat. Były bardzo trudne, ponieważ Podgórze od ponad stulecia było miastem niezależnym i bardzo dbającym o swoją samodzielność – zaznaczył prezydent Jacek Majchrowski oraz wyjaśnił, że w 1915 roku na tak zwanym „trzecim moście” nastąpiło uroczyste podanie sobie rąk przez Juliusza Lea i Franciszka Maryewskiego – ówczesnego burmistrza Podgórza.
Rzeźba Lea składa się z istniejącego obelisku, upamiętniającego 225. rocznicę założenia Królewskiego Miasta Podgórza oraz postaci prezydenta, który ukazany został w swojej charakterystycznej pozie – stojącego przy biurku. Dłonią dotyka blatu z ukazaną w płaskorzeźbie mapą Krakowa.
Wielki prezydent
Obecny na uroczystości Przewodniczący Rady Miasta Krakowa Bogusław Kośmider mówił między innymi o wielkich zasługach Lea.
– Prezydent Leo wielkim prezydentem Krakowa był. Jego genialny plan Wielkiego Krakowa, a także modernizacja finansów doprowadziły m.in. do tego, że na początku XX wieku Kraków stał się jednym z najmocniejszych finansowo miast rejonu – komentował przewodniczący oraz wymieniał kolejne osiągnięcia byłego samorządowca, m.in. modernizację Wisły i Rudawy, działania przeciwpowodziowe, wprowadzenie nowych linii tramwajowych czy budowa nowej elektrowni.
Przewodniczący Kośmider zwrócił również uwagę na to, że w czasach rządów prezydent Juliusz Leo nie był doceniany przez ówczesnych radnych, dziennikarzy, mieszkańców Podgórza czy polityków. – Dziś o tej krytyce nikt nie pamięta, a prezydent Leo dumnie patrzy przez kładkę Bernatka na Wielki Kraków i może być dumny z tego, co przez te 100 lat w tym mieście się zdarzyło – podsumował.
Uczcił pamięć dziadka
– Pomnik bardzo mi się podoba, bo mój dziadek został przedstawiony właśnie tak jak pracował w Radzie Miejskiej Miasta Krakowa. Jestem dumny z tego, że ten pomnik powstał i dziadek nareszcie dołączył do tych wielkich, którzy w Krakowie mają już swoje monumenty – do Zyblikiewicza i Dietla – komentował obecny podczas odsłonięcia rzeźby wnuk prezydenta Juliusz Wit Leo.
Potomek byłego polityka zwrócił też uwagę na długo nieujawniane oblicze dziadka. – Poza działalnością w Krakowie, prowadził on również działania poza miastem – był posłem na Sejm Krajowy w Lublinie i do parlamentu austriackiego w Wiedniu oraz szefem parlamentarnego Koła Polskiego, a także inicjatorem odzyskania przez kraj niepodległości – wymieniał.
Nad Wisłą we wtorek pojawili się również inni potomkowie byłego prezydenta, którzy na co dzień mieszkają w Gdyni i Tarnowie. Prawnuk Juliusza Lea - Juliusa Rene Leo stworzył utwór muzyczny „Fanfary dla prezydenta Juliusza”, który został wykonany w czasie uroczystości.
Wykupił Wawel z rąk armii austro-węgierskiej
Juliusz Leo (1861–1918) był politykiem, prawnikiem, ekonomistą, posłem do Sejmu Krajowego. Od 1893 roku zasiadał w Radzie Miasta Krakowa, w latach 1901–1904 był wiceprezydentem miasto, a od 1904 roku do śmierci – prezydentem. Na początku XX wieku doprowadził do realizacji idei Wielkiego Krakowa, czyli przyłączenia do miasta trzynastu wsi i gmin podmiejskich, a w 1915 roku do dołączenia Podgórza, będącego wcześniej samodzielnym miastem. Leo uporządkował też miejskie finanse, wykupił Wawel z rąk armii austro-węgierskiej, rozbudował sieć kanalizacyjną, wodociągową i tramwajową oraz utworzył jednostkę miejską, która zajęła się sprzątaniem ulic. Urządził Kraków na miarę nowoczesnych europejskich metropolii.
