Radna Agata Tatara: Zmiany potrzebne są w sposobie myślenia o wychowaniu [ROZMOWA]

Radna Agata Tatara

Z Agatą Tatarą, radną miasta Krakowa o wychowaniu, oświacie i edukacji rozmawia Janusz Mika.

Materiał wyborczy nie został stworzony przez redakcję. Emisja artykułu sponsorowanego została sfinansowana ze środków KW Prawo i Sprawiedliwość.


Edukacja to jedna z najważniejszych gałęzi nauki, ale też praktyczne działanie decydujące o przyszłości; kształtujące kolejne pokolenia. Co rozumie Pani przez rozwój oświaty, który umieściła Pani w swoim programie?

Rozwój wiązany jest z postępem jako procesem zmian progresywnych. We współczesnej psychologii termin ten jest stosowany zazwyczaj w dwóch podstawowych znaczeniach. W pierwszym pojmowany jest jako wzrost czynności, funkcji czy procesów psychicznych. W drugim znaczeniu, rozwój pojmowany jest jako zmiana w długotrwałym procesie ukierunkowanego różnicowania się czynności, funkcji czy procesów psychicznych. Jeśli odniesiemy się do rozwoju oświaty to poprzez wzrost rozumiem m.in. budowę, rozbudowę budynków oświatowych, rozbudowę infrastruktury sportowo – rekreacyjnej, organizację przestrzeni edukacyjnej poprzez tworzenie przyjaznych miejsc dla uczniów np. świetlice szkolne, korytarze, sale dydaktyczne, ogrody szkolne, place zabaw. Myślę o wzmocnieniu potencjału edukacyjnego Krakowa we współpracy z uczelniami wyższymi, przedsiębiorcami czy też organizacjami pozarządowymi. Zmianę utożsamiam w kontekście zarządzania przedszkolami, szkołami, placówkami oświatowymi. Zmiany są konieczne w sferze myślenia o realizacji procesu nauczania, wychowania, wykorzystania dotychczasowych doświadczeń, sprawdzonych metod i form nauczania do otwarcia się na nowe potrzeby uczniów, nauczycieli, rodziców. Kształcenie i doskonalenie praktycznych umiejętności i kompetencji społecznych takich jak. np. krytyczne myślenie, zdolność adaptacji do zmian, współpraca, komunikacja, uczenie się przez całe życie, kreatywność. Za bardzo istotną kwestię uważam zmianę w podejściu do zapewnienia dostępności dla każdego ucznia. Od dostępnej infrastruktury (np. windy, podjazdy) do  procesu nauczania. Niedopuszczalne jest, by uczeń np. ze względu na swoją niepełnosprawność był wykluczany z integracji rówieśniczej. Nauczyciele powinni otrzymać większe wsparcie merytoryczne, psychiczne oraz prawne. Zmiana według mnie powinna dotyczyć zwiększenia współpracy pomiędzy rodzicami a szkołą, a także tworzenie środowiska szkolnego, które będzie wsparciem dla zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Pracę w oświacie zaczynałam od szkoły społecznej i dlatego wiem, że nie ma lepszych efektów nauczania i wychowania od wzajemnej współpracy rodziców i szkoły.
Rozwój oświaty powinien opierać się na refleksji, diagnozie potrzeb środowiska, wykorzystaniu wszelkich zasobów społeczno-kulturowych, budowaniu wspólnoty, w której podmiotem nauczania i wychowania będzie uczeń oraz wykorzystaniu i zastosowaniu odpowiednich paradygmatów w nauczaniu. Niezbędne jest zaplanowanie przestrzeni oświatowych dostosowanych do zróżnicowanych potrzeb uczniów. Rozwój szkół branżowych koniecznie musi uwzględniać potrzeby czasu, rynku i zawodów przyszłości. Dlatego współpraca z uczelniami wyższymi w tym obszarze jest niezbędna.

Kandyduje Pani już po raz piąty w wyborach do Rady Miasta Krakowa. Które z zadań zamierza Pani kontynuować, a które podjąć po raz pierwszy?

W nowej kadencji Rady Miasta Krakowa nadal chciałabym kontynuować pracę w dotychczasowych Komisjach i prawdopodobnie w Komisji Budżetowej, w której uczestniczyłam doraźnie. Budżet miasta to ponad 30% zadań oświatowych, więc w zakresie merytorycznym Komisji znajduje się analiza finansowa poszczególnych zadań. Wyspecjalizowałam się w obszarze edukacji, czuję się jak „ryba w wodzie” realizując zadania oświatowe. Ogromną radość i satysfakcję daje mi praca w Komisji Edukacji. Przewodniczenie Komisji i praca z cudownymi ludźmi – radnymi, dyrektorami przedszkoli, szkół, związkami zawodowymi nauczycieli, społecznością szkolną – to wielkie wyzwanie, radość tworzenia, umiejętność rozwiązywania problemów, poszukiwania rozwiązań, współpraca  z podmiotami zewnętrznymi działającymi w sektorze oświaty. To również budowanie wspólnoty, tworzenie sieci powiązań. Pomimo, że ta kadencja była trudna: pandemia, wojna za wschodnią granicą, udało się organizować spotkania w szkołach i przedszkolach. Chciałabym kontynuować te spotkania. To wielka wartość. Zbudowaliśmy system pomocy i wsparcia dla dzieci, nauczycieli z Ukrainy. Moim celem jest wsparcie dla rozwijania infrastruktury przedszkoli, szkół, placówek oświatowych. Chciałabym, by każda z tych jednostek miała piękną przestrzeń. Nadal widzę potrzebę wsparcia nauczycieli i rodziców. Kolejne projekty wiąże z możliwością zmiany w prawie oświatowym dotyczących m.in. wyjazdów nauczycieli na wycieczki, zielone szkoły itp. Komisja Edukacji przygotowała projekt uchwały kierunkowej dla prezydenta miasta Krakowa w sprawie podjęcia działań mających na celu opracowanie kierunków rozwoju oświaty w Krakowie. Raport został właśnie przedstawiony, stanowi wytyczne do podjęcia dalszych działań. To ważny dokument, wpisuje się w „Strategię Rozwoju Miasta. Tu chcę żyć 2030/2050”.

Edukacja i Kultura to jedność. Nierozłączne siostry. Chciałabym wspierać nadal zadania w obszarze rozwoju Kultury. Tworzenie nowych domów kultury na terenie naszego miasta, szczególnie w miejscach nowotworzonych osiedli. Podczas spotkań mieszkańcy apelowali o powstawanie takich miejsc. To przestrzeń dla wszystkich od dzieciaków po seniorów. Dbanie o zabytki naszego miasta, instytucje kulturalne, stowarzyszenia, fundacje działające na rzecz kultury jest dla mnie bardzo ważne. Rozwój bibliotek publicznych w dzisiejszym świecie otworzył niezwykle ważne obszary działania. Coraz więcej osób korzysta z bibliotek. Są to miejsca różnych wydarzeń, spotkań i działań. Również praca w Komisji Praworządności pozwala na działania w obszarze bezpieczeństwa miasta i mieszkańców, a ostatnie lata potwierdzają wzrost poczucia bezpieczeństwa mieszkańców Krakowa.

Infrastruktura miejska to temat odwiecznych sporów i dyskusji. Z jednej strony chcielibyśmy żyć w zielonym Krakowie, pełnym parków, alejek, skwerów, a z drugiej drugie co do zaludnienia miasto w Polsce musi się rozwijać, a to oznacza powstawanie nowych obiektów budowlanych zawłaszczających naszą przestrzeń. Jak ustosunkowuje się Pani do takiej sytuacji?

Rozwój infrastruktury jest konieczny, ale powinien być lepiej zaplanowany i zorganizowany. W Krakowie do najczęściej wskazywanych problemów przez mieszkańców jest komunikacja, korki. Brak podjęcia decyzji o budowie metra ma swoje konsekwencje. Potrzebne są parkingi od osiedli po parkingi zlokalizowane na obrzeżach miasta tak, aby osoby mieszkające poza miastem mogły swobodnie przesiadać się na komunikację miejską.  W powstających osiedlach powinny być uwzględnione miejsca dla żłobków, przedszkoli i szkół, zaprojektowane parki i boiska wielofunkcyjne. Mieszkańcy głośno domagają się zieleni w mieście, miejsc do rekreacji. To bardzo ważne, jeśli chcemy dbać o nasze zdrowie.

Co rozumie Pani przez dostępność i respektowanie szczególnych potrzeb każdego mieszkańca?

Dostępność jest prawem każdego człowieka., szczególnie jednak dotyczy osób z niepełnosprawnościami. Oznacza możliwość uczestnictwa we wszystkich sferach życia społecznego i życia publicznego. To dostępność informacji, komunikacji, środowiska fizycznego, dostępność cyfrowa. To możliwość komunikowania się, bycia informowanym oraz działania w sposób autonomiczny. Dostępność w edukacji to równy dostęp do usług edukacyjnych, w którym swobodnie będą się czuć i poruszać wszyscy uczniowie.  Polega ona, przede wszystkim, na dostosowaniu metod nauczania do możliwości uczniów ze specjalnymi potrzebami. Jest gwarancją równego traktowania wszystkich uczniów i uczennic. Nie chodzi o deklarowanie prawa do nauki, ale jego faktyczną realizację. Dzięki temu uczniowie i uczennice z niepełnosprawnościami zdobywają tę samą wiedzę co ich pełnosprawni koledzy, ale w inny sposób. Podkreślając prawo dostępu osób z niepełnosprawnościami do wszystkich sfer życia, Konwencja wprowadziła konkretne narzędzia pozwalające je realizować: uniwersalne projektowanie oraz racjonalne dostosowanie. Uniwersalne projektowanie oznacza projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. Możemy mówić o dostępności architektonicznej. Budynek szkoły, uczelni, urzędu itp. powinien być dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami pod względem architektonicznym np. szerokie drzwi do budynku i pomieszczeń, podjazd dla wózków, jeśli do wejścia do budynku prowadzą schody, windy, które umożliwiają dotarcie na wyższe piętra, szerokie toalety tak, aby mogła z nich korzystać osoba na wózku lub osoba. Racjonalne dostosowanie to wszystkie konieczne modyfikacje lub adaptacje, niepociągające za sobą nieproporcjonalnych i niepotrzebnych utrudnień, które są w określonych przypadkach niezbędne dla zapewnienia osobom z niepełnosprawnościami możliwości korzystania z dóbr i usług. Dostępność cyfrowa to możliwość korzystania ze strony internetowej przez wszystkich użytkowników np. wszystkie elementy na stronie internetowej powinny być prawidłowo opisane. Dzięki temu będą dostępne dla osób niewidomych. Dokumenty, które znajdują się na stronie, muszą być możliwe do przeczytania przez każdego. Powinny być też dostępne w wersji elektronicznej, do wypełnienia bezpośrednio na stronie. To w ustawie o dostępności po raz pierwszy pojawił się tekst łatwy do czytania i zrozumienia, jako jeden ze sposobów zapewnienia dostępności informacyjno-komunikacyjnej.

Jak – według Pani – powinna wyglądać nowoczesna promocja miasta przez pryzmat wielowiekowej historii i miejsca Krakowa w dziejach Rzeczpospolitej?

Samorządy coraz częściej starają się poszukiwać niepowtarzalnej dla swoich terenów tożsamości. Radosław Folga uważa, że historia danego miejsca ma tę znaną i niepodważalną cechę, że jest elementem stałym, niezmiennym, a ponadto niesie ze sobą określone skojarzenia, które ogólnie można sklasyfikować jako pozytywne lub negatywne. Od przemyślanej strategii marketingowej podmiotów odpowiedzialnych za promocję zależeć będzie to, czy i jak aspekty historyczne zostaną wykorzystane jako atut. Trzon tożsamości miast stanowią elementy stałe, takie jak rodowód historyczny, położenie geograficzne, zasoby naturalne czy klimat, będące punktem wyjścia każdej dalszej analizy. Jednym ze stałych wymiarów tożsamości jest historia danego miejsca, którą można określić jako dziedzictwo uznawane za spuściznę poprzednich pokoleń. W naszym mieście prowadzone są  różnego rodzaju badania, kampanie, wydarzenia  dotyczące marketingu czy też badania wizerunkowe Krakowa. Z tych raportów wiemy m.in., że na tle innych miast, Kraków częściej postrzegany jest jako miasto gościnne i godne polecenia. Nasze miasto kojarzy się Polakom przede wszystkim z historią i dawną stolicą Polski oraz zabytkami – powyższe atrybuty wymienił każdorazowo częściej niż co czwarty respondent (kolejno 28 proc. i 27 proc.). Największym atutem Krakowa, zdaniem badanych mieszkańców Polski, są zabytki. W badaniu przeprowadzonym w 2021 r. znacznie częściej podkreślano historyczność Krakowa i jego dziedzictwo niż miało to miejsce w poprzedniej edycji badania. W zbiorze najczęściej kojarzonych przez obcokrajowców z Krakowem emocji lub wartości znalazła się historyczna architektura miasta i jego zabytki. Stosunkowo częste skojarzenia mieszkańców miast europejskich to: szczęście, piękno, miasto przyjazne, gościnne, oraz energia i ciekawość. Dlatego wykorzystując nowoczesne narzędzia diagnostyczne, prowadząc różnego rodzaju badania oferta Krakowa musi być dostosowana do potrzeb osób odwiedzających nasze miasto. Raporty, na które się powołałam, świadczą, że nowoczesność w połączeniu z historią i kulturą są niezbędnymi elementami w tworzeniu marki Krakowa. Mieszkańcy miast europejskich zgadzają się ze stwierdzeniami, że Kraków jest znany z walorów kulturowych, z organizacji wydarzeń kulturalnych, religijnych i festiwali. Coraz częściej badanych respondentów jest zdania, że Kraków to miasto inwestycji, że tereny zielone są tu zauważalne. Jest to ważne stwierdzenie, ponieważ poprzednie badania wskazywały, że Kraków nie jest kojarzony z przedsiębiorczością i biznesem. Dlatego warto budować dodatkowy wizerunek, walor naszego miasta w kontekście przedsiębiorczości. Promocja miasta wpisana jest w Strategię Rozwoju Krakowa. Obecnie realizacja celu ukierunkowana jest na wzmacnianie wizerunku Krakowa jako miasta kreatywności i kultury, miasta dziedzictwa, miasta festiwalowego i kongresowego, na systematyczne poszerzanie oferty prestiżowych, w skali europejskiej, wydarzeń kulturalnych oraz wzmacnianie najlepszych istniejących marek i produktów kulturowych oraz wspieranie twórców nowych aktywności. Przy promocji miasta w kontekście historii i kultury trzeba zwrócić uwagę na lokalnych twórców.  Mamy wielu wspaniałych artystów aktywnych w różnych dziedzinach. Powstają np. zespoły artystów łączących się w działaniu tak jak np. w Składzie Solnym, miejskim zabytku z XVIII w. Tu od lat 90. ub. stulecia mieszczą się pracownie krakowskich artystów,  działa 5 organizacji pozarządowych, 9 zespołów muzycznych, 2 galerie sztuki, klub muzyczny, studio nagrań pracownia lutnicza oraz stocznia.

- Czy zgadza się Pani z powszechną opinią, że centralne punkty miasta (Rynek i okolice, Kazimierz) zostały zaanektowane przez zachodnich turystów, a wobec tego przestały służyć jego mieszkańcom jako miejsce spotkań i wypoczynku?

Największą bolączką Centrum, Kazimierza jest hałas. W ostatniej latach z Kazimierza i sąsiedniego Stradomia wg. diagnozy miasta i ekspertów z Instytutu Ekonomiki Przestrzeni w Krakowie ubyło 4,5 tysiąca mieszkańców. Dane wskazują na radykalne wyludnianie się tego obszaru Krakowa. Ci którzy niegdyś mieszkali na Kazimierzu nie kryją, że do wyprowadzki zmusił ich wszechobecny hałas. Niestety ogródki w sezonie letnim mocno dają się we znaki mieszkańcom.  Od 1 września 2022 r. na terenie Kazimierza, ale również Stradomia, obowiązują przepisy o parku kulturowym, które skróciły godziny funkcjonowania ogródków gastronomicznych. Od niedzieli do czwartku mogą być one czynne jedynie do godz. 22, natomiast od piątku do soboty i w dni poprzedzające dzień wolny od pracy tylko do północy. Zatem, nowe ogródki od 1 września 2022 r., muszą spełniać wszystkie wymogi uchwały o parku kulturowym Kazimierz ze Stradomiem, natomiast ogródki już istniejące wcześniej miały czas na dostosowanie swojego wyposażenia najpóźniej do 1 września 2023 r. Monitorowaniem realizacji uchwał w tym zakresie zajmuje się Referat ds. Parków Kulturowych (Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego UMK). Według sprawozdań z 2023 r. należy podkreślić, że działania podejmowane w związku z zarządzaniem Parkiem Kulturowym Stare Miasto, Parkiem Kulturowym Nowa Huta oraz Parkiem Kulturowym Kazimierz ze Stradomiem były realizowane planowo, kontrole przestrzegania zapisów uchwał o parku kulturowym odbywały się w formie wizji lokalnych dokonywanych przez pracowników Referatu ds. Parków Kulturowych oraz w formie patroli i interwencji funkcjonariuszy Straży Miejskiej. Jak co roku, w ramach swoich kompetencji, kontrole wykonywali również przedstawiciele innych wydziałów i miejskich jednostek organizacyjnych, współpracujących z Wydziałem Kultury i Dziedzictwa Narodowego, koordynujących zadania wynikające z wymienionych powyżej uchwał, będących członkami Zespołu Zadaniowego ds. parków kulturowych. Należy również wspomnieć o kontynuacji programu City Helpers, przeprowadzonego przez Krakowskie Forum, który trwał od 16 czerwca do 31 sierpnia 2023 r., jako projekt wspierający m.in. monitorowanie przestrzegania przepisów obowiązujących w obszarze PK Stare Miasto oraz PK Kazimierz ze Stradomiem. Dodatkowo, po zakończeniu programu City Helpers, na zlecenie Wydziału Kultury i Dziedzictwa Narodowego zawarto umowę z firmą zewnętrzną na wsparcie prowadzonych działań dotyczących monitorowania obszarów, na których obserwowana jest największa ilość negatywnych zjawisk naruszających lokalne prawo i na których jednocześnie obowiązują powyższe uchwały. Dokumentacja wszelkich naruszeń, była cyklicznie przekazywana do odpowiednich służb, w celu podjęcia odpowiednich działań. Dodatkowe inicjatywy podjęte przez Radę Miasta Krakowa to pilotaż związany z ograniczeniem spożywania alkoholu. Dotyczy zakazu sprzedaży detalicznej alkoholu między północą i godz. 5.30 na terenie całego Krakowa, z wyłączeniem lokali gastronomicznych, m. in. restauracji i barów. Według prowadzonego monitoringu przez UMK wynika, że mamy ponad 50 proc. interwencji mniej i blisko 37 proc. mniej zgłoszeń. Zakaz sprzedaży alkoholu przynosi więc efekty.

Agata Tatara - pedagog, nauczyciel dyplomowany, nauczyciel akademicki. Studiowała pedagogikę, resocjalizację, filozofię. Ukończyła również studia  w zakresie zarządzania E MBA program partner: Webster University, zarządzanie i organizacja w oświacie. W latach 2002 – 2006 Wiceprzewodnicząca Rady i Zarządu Dzielnicy V Krowodrza. Radna Miasta Krakowa: V,VI, VII, VII kadencji. Obecnie Przewodnicząca Komisji Edukacji RMK.  Współpracuje z organizacjami pozarządowymi, uczelniami wyższymi. Odpowiada za Zespół ds. szkolnictwa Regionalnego w Małopolsce. Autorka artykułów metodycznych i naukowych. Organizatorka konferencji, warsztatów dla nauczycieli. Uczestniczy w komisjach konkursowych na stanowiska dyrektorów przedszkoli, szkół, placówek oświatowych. Specjalizuje się w prawie oświatowym, przygotowuje projekty uchwał, stanowiska. Pracowała - z ramienia RMK - m.in. w zespołach prezydenta miasta Krakowa w sprawie wdrażania reformy oświaty w Krakowie, Komisji Bezpieczeństwa i Porządku. Współpracowała z rzecznikiem praw dziecka. Jest rzeczoznawcą ds. podręczników w Ministerstwie Edukacji i Nauki. Odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej.