– Mamy nadzieję, że rok 2022 – mimo trwającej pandemii – pozwoli nam zrealizować wszystkie zaplanowane projekty, także te odwołane z jej powodu w minionych dwóch latach. Ucząc się rezyliencji i adaptacji do zmieniającej się rzeczywistości, chcemy, aby MCK pozostało miejscem żywej dyskusji na temat wyzwań współczesności w kontekście dziedzictwa kulturowego oraz szeroko otwartym oknem Polski na Europę Środkową – przyznaje Agata Wąsowska-Pawlik, dyrektorka MCK.

Na początek: „Niechciana stołeczność”

Nowy sezon instytucja otworzy wystawą „Niechciana stołeczność. Architektura i urbanistyka Krakowa w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945". Wystawa ma zostać otwarta w marcu.

Ekspozycja przybliży jeden z tragicznych i mało zbadanych rozdziałów niemieckiej okupacji Polski.

– Kraków, wyznaczony przez Hitlera na stolicę Generalnego Gubernatorstwa, w krótkim czasie miał zostać przekształcony we wzorowe niemieckie miasto na wschodzie. Na wystawie pokazane zostaną nieznane projekty i realizacje z tego okresu w Krakowie i w jego okolicach. Dziedzictwo Trzeciej Rzeszy pozostaje dziedzictwem kłopotliwym. Niemieckie plany podboju i hitlerowska polityka ludobójstwa — zwłaszcza w Polsce bezpośrednio związana z urbanistycznymi wizjami okupantów — przesądziły o jednoznacznej kwalifikacji całego dorobku architektów Trzeciej Rzeszy jako „dziedzictwa nienawiści” – czytamy w zapowiedzi wystawy.

„Niechciana stołeczność” będzie też podsumowaniem badań nad dziedzictwem Trzeciej Rzeszy w Krakowie podjętych wiele lat temu przez prof. Jacka Purchlę.

Czas na Gruzję

Nadchodzący rok w MCK będzie należał do Gruzji. Jej kulturowe dziedzictwo po raz pierwszy będzie tematem wystawy, która zostanie otwarta w lipcu.

Wystawa „Dusza Gruzji" Nika Pirosmaniego przybliży postać jednego z najważniejszych gruzińskich artystów przełomu XIX i XX wieku, twórcy osobnego, malarza „czarnej ceraty”, uosabiającego duszę Gruzji.

– Większość obrazów artysta stworzył dla zarobku. Ozdabiał dukany, czyli tbiliskie gospody. Wiele prac to po prostu ich szyldy. Z trudem wiązał koniec z końcem. Oszczędzał na chlebie, lecz nie na farbach. Sposób, w jaki malował, jest bezpośredni, przemawiający do każdego, a jednocześnie poetycki i niedający się z niczym porównać – zapowiada wystawę MCK.

Jesienne ekspozycje

W październiku instytucja planuje otwarcie ekspozycji „Sztuka w mundurze. Krakowski oddział grobów wojennych 1915-1918”.

Dorobek artystów i architektów zgrupowanych w Oddziale Grobów Wojennych w Krakowie (Kriegsgräberabteilung Krakau) działającym w latach 1915-1918 to fenomen.

Pochodzący z różnych krajów monarchii i wcieleni do armii austro‑węgierskiej zaprojektowali kilkaset cmentarzy wojennych, gdzie pochowano tysiące żołnierzy poległych w bitwach w dawnej Galicji Zachodniej w pierwszym roku Wielkiej Wojny.

W MCK zostaną przedstawione pierwotne plany, mapy topograficzne, fotografie z czasów tworzenia założeń cmentarnych, a także ocalałe oryginalne artefakty: rzeźby, nagrobki i dzieła sztuki pozyskane podczas remontów cmentarzy.

Koniec roku upłynie pod znakiem kultury romskiej i jej znaczenia dla Europy Środkowej. Instytucja zaprosi do swojej galerii na wystawę „Wędrówka obrazów”, na której będą prezentowane prace artystki Małgorzaty Mirgi‑Tas.

Twórczyni podejmuje zagadnienia złożonej romskiej i polskiej tożsamości, stereotypów dotyczących Romów i Romek, jak również folkloryzacji i samofolkloryzacji społeczności romskich, roli kobiet we wspólnotach romskich, zagłady Romów i Sinti.

Artystka tworzy rzeźby z kartonu i wosku, kolaże, patchworki, instalacje. Wielkoformatowe, monumentalne tkaniny, parawany, obrazy tworzone z materiałów i ubrań — to najbardziej rozpoznawalne techniki używane przez Mirgę‑Tas.

Oprócz wystaw, w związku ze zbliżającą się 50 rocznicą uchwalenia Konwencji o ochronie światowego dziedzictwa kultury i natury, wspólnie z ICOMOS Polska i Miastem Kraków, MCK zorganizuje konferencję poświęconą dorobkowi konwencji w Europie i jej wpływowi na systemy ochrony dziedzictwa kulturowego w krajach europejskich.