Odcinek szyjny kręgosłupa to niezwykle precyzyjny i mobilny segment naszego ciała, umożliwiający swobodny ruch głowy w każdej płaszczyźnie, a jednocześnie zapewniający ochronę dla delikatnych struktur rdzenia kręgowego i kluczowych nerwów. Niestety, jak każdy skomplikowany mechanizm, również ten obszar narażony jest na zużycie i uszkodzenia. Schorzenia takie jak przepukliny krążków międzykręgowych, stenoza kanału kręgowego czy degeneracja dysków, mogą prowadzić do przewlekłego bólu i poważnych ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu. W takich przypadkach operacja odcinka szyjnego kręgosłupa często okazuje się najlepszym rozwiązaniem. O korzyściach płynących z precyzyjnie przeprowadzonego zabiegu oraz jego wpływie na jakość życia pacjentów opowiada dr Andrzej Smętkowski – ortopeda z krakowskiego Szpitala na Klinach. Rozmowa z nim ukazuje, że chirurgia kręgosłupa to nie tylko sztuka precyzyjnych nacięć, ale również głęboka empatia, zrozumienie oraz pasja, która pozwala
Jakie schorzenia występują w odcinku szyjnym kręgosłupa i jakie dają objawy?
Doktor Smętkowski zwraca uwagę na najczęstsze schorzenia odcinka szyjnego kręgosłupa, z którymi zgłaszają się pacjenci. Są to przepukliny dysków, degeneracje dysków oraz stenoza, czyli zwężenie kanału kręgowego.
Przepuklina dysku to schorzenie, w którym zawartość krążka międzykręgowego – pełniącego rolę amortyzatora między kręgami – przemieszcza się ze swojego naturalnego położenia w kierunku kanału kręgowego. Powoduje to ucisk na struktury nerwowe, co może prowadzić do ostrego bólu promieniującego do ramienia, przedramienia lub ręki, drętwienia palców oraz osłabienia siły mięśniowej.
Degeneracja dysków szyjnych jest procesem starzenia się krążków międzykręgowych, który bywa przyspieszony przez urazy, przeciążenia lub predyspozycje genetyczne. Częstość występowania tego schorzenia rośnie wraz z wiekiem. Objawia się zmniejszeniem elastyczności krążków, ich „wysuszeniem”, obniżeniem wysokości oraz utratą właściwości amortyzacyjnych. W efekcie może dojść do lokalnej niestabilności, która sprzyja powstawaniu wyrośli kostnych (osteofitów). Osteofity, narastając, mogą prowadzić do stenozy kanału kręgowego. Objawy degeneracji dysków obejmują bóle szyi, sztywność oraz ograniczenie ruchomości, a także objawy wynikające z ucisku na struktury nerwowe, jak drętwienie czy osłabienie kończyn.
Stenoza odcinka szyjnego kręgosłupa to zwężenie kanału kręgowego, które powoduje trwały ucisk na rdzeń kręgowy i nerwy. Jest to schorzenie szczególnie groźne, ponieważ może prowadzić do mielopatii szyjnej – zespołu objawów wynikających z uszkodzenia rdzenia kręgowego. Początkowe objawy mielopatii to pogorszenie precyzji ruchów, niezdarność rąk, trudności w zapinaniu guzików, zasuwaniu suwaków oraz zmiany w charakterze pisma. Pacjenci mogą mieć problemy z chwytaniem i utrzymywaniem przedmiotów, które często wypadają z rąk. Wraz z rozwojem schorzenia mogą pojawić się zaburzenia równowagi i chodu, początkowo zauważalne w trudnym terenie. W zaawansowanych przypadkach chód staje się spastyczny, a także mogą wystąpić zaburzenia funkcji zwieraczy.
Stenoza rozwija się najczęściej powoli, jako efekt postępujących zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, prowadzących do zwężenia kanału kręgowego. Objawy mogą obejmować bóle szyi, osłabienie kończyn górnych, uczucie drętwienia oraz wspomniane wcześniej symptomy mielopatii.
Co, kiedy leki i rehabilitacja nie działają?
Wielu pacjentów trafia do doktora Smętkowskiego dopiero wtedy, gdy ból staje się nie do zniesienia, a rehabilitacja oraz farmakoterapia przestają przynosić jakiekolwiek efekty. W takich przypadkach operacja często okazuje się jedynym skutecznym rozwiązaniem.
– Operacje odcinka szyjnego kręgosłupa to szansa na przywrócenie normalności – podkreśla lekarz. – Pacjenci często zgłaszają się do mnie po wielu miesiącach, a czasem nawet latach cierpienia. Niejednokrotnie są to osoby, które wcześniej prowadziły aktywny tryb życia, uprawiały sport lub były zawodowo zaangażowane, a teraz zmagają się z ograniczeniami, które uniemożliwiają im normalne funkcjonowanie.
Chirurgia kręgosłupa szyjnego pozwala nie tylko wyeliminować przyczynę bólu, ale także przywrócić pacjentom ich dawną aktywność i radość życia. To właśnie te efekty sprawiają, że operacje w tej dziedzinie mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów.
Nie każda przepuklina dysku, degeneracja czy stenoza wymaga jednak interwencji chirurgicznej. W wielu przypadkach leczenie zachowawcze przynosi zadowalające efekty, a objawy ustępują, co sprawia, że operacja nie jest konieczna. Kluczowe jest jednak dokładne zdiagnozowanie pacjenta, przeprowadzenie odpowiednich badań i wybór optymalnej metody postępowania.
– Nie operujemy wyników MRI, lecz pacjenta – zaznacza dr Smętkowski. – Decyzję o operacji podejmujemy na podstawie objawów klinicznych i sytuacji pacjenta, tylko wtedy, gdy wiemy, że jest to jedyna droga do poprawy jakości jego życia, lub gdy zaniechanie interwencji mogłoby doprowadzić do dalszego pogorszenia stanu zdrowia.
Jak wygląda operacja odcinka szyjnego kręgosłupa?
Zdecydowana większość operacji kręgosłupa szyjnego jest wykonywana z dostępu przedniego, który uznawany jest za złoty standard w leczeniu większości patologii tego odcinka. Dzięki temu precyzyjnemu podejściu chirurg uzyskuje doskonałą wizualizację struktur kręgosłupa, co pozwala na dokładne usunięcie zmian patologicznych uciskających struktury nerwowe. Operacja ta umożliwia również przywrócenie stabilności kręgosłupa, co prowadzi do poprawy funkcji i znaczącej redukcji lub eliminacji dolegliwości bólowych.
– Nacięcie wykonujemy z przodu szyi, co ułatwia dostęp do kręgosłupa – wyjaśnia dr Smętkowski. – Dostęp uzyskujemy przez niewielkie, poprzeczne nacięcie skóry, a następnie poruszamy się wzdłuż naturalnych płaszczyzn między mięśniami szyi, unikając ich uszkodzenia.
Tego rodzaju podejście wpisuje się w zasady chirurgii minimalnie inwazyjnej (MIS – Minimally Invasive Surgery). Operacja z dostępu przedniego, w porównaniu do dostępu tylnego, wiąże się z mniejszą ingerencją w struktury mięśniowe i więzadłowe, co zmniejsza ból pooperacyjny, znacząco redukuje ryzyko infekcji czy opóźnionego gojenia się rany oraz skraca czas rekonwalescencji pacjenta.
Ważnym aspektem tej metody jest możliwość stabilizacji operowanego odcinka kręgosłupa. Po usunięciu chorego dysku przestrzeń między kręgami zostaje wypełniona implantem międzytrzonowym, tzw. Cage’em. Jest to niewielki implant wykonany z tytanu lub specjalnego plastiku, którego zadaniem jest odtworzenie wysokości przestrzeni międzykręgowej, przywrócenie naturalnej krzywizny kręgosłupa (lordozy szyjnej) oraz uzyskanie trwałego zrostu operowanego segmentu. Stabilizacja ta odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej biomechaniki kręgosłupa, co przekłada się na poprawę funkcji ruchowych pacjenta.
Jedną z największych zalet operacji z dostępu przedniego jest szybki powrót pacjentów do pełnej sprawności. Dzięki minimalnie inwazyjnemu charakterowi zabiegu, pacjenci mogą być pionizowani już kilka godzin po operacji i zazwyczaj opuszczają szpital następnego dnia. Proces rekonwalescencji trwa zwykle kilka tygodni, a blizna pooperacyjna jest niewielka i dyskretna – po pewnym czasie często staje się niemal niewidoczna.
– Operacja jednego poziomu kręgosłupa trwa zwykle około półtorej godziny – dodaje dr Smętkowski. – Dzięki temu pacjenci mogą szybko wrócić do życia codziennego i znacznie poprawić jego jakość. 
Operacja odcinka szyjnego kręgosłupa z perspektywy chirurga
Podczas rozmowy doktor Smętkowski podkreśla, jak istotne jest zrozumienie, że operacja to nie tylko techniczne rozwiązanie problemu zdrowotnego. Równie ważne jest właściwe postępowanie pooperacyjne oraz zmiana nawyków, które przyczyniły się do rozwoju choroby. Dzięki temu można zapobiec uszkodzeniom kolejnych segmentów kręgosłupa.
– Każdy pacjent, którego operuję, to osobna historia. Każdy ma swoje obawy, pytania i wątpliwości. Przed operacją pacjenci najczęściej martwią się możliwością wystąpienia komplikacji, bólem, a także skutecznością zabiegu – mówi doktor Smętkowski. – Moim zadaniem jest nie tylko przeprowadzenie operacji, ale również dokładne wyjaśnienie całego procesu, uspokojenie i zapewnienie pacjenta, że jesteśmy tutaj, by mu pomóc.
Podkreśla, że kluczowe jest, aby pacjenci w pełni zrozumieli, dlaczego operacja jest konieczna i jakie mogą być konsekwencje jej zaniechania. Właśnie dlatego doktor Smętkowski poświęca wiele czasu na konsultacje przedoperacyjne, odpowiadając na pytania i rozwiewając wszelkie wątpliwości.
Pod koniec naszej rozmowy dzieli się swoją pasją do chirurgii kręgosłupa – dziedziny, która nie tylko dynamicznie się rozwija, ale również stawia wysokie wymagania w zakresie ciągłego doskonalenia. – To niezwykle satysfakcjonujące widzieć, jak pacjenci odzyskują zdrowie. Każdy uśmiech i każda historia sukcesu potwierdzają, że warto.
Przyznaje, że operacje kręgosłupa szyjnego są wymagające i pełne wyzwań, jednak dają ogromną satysfakcję. – Moją misją jest pomóc pacjentom wrócić do życia, które utracili przez ból – podsumowuje. 
Szpital na Klinach
ul. Kostrzewskiego 47
Kraków
tel: 12 267 40 64
mail: rejestracja@neohospital.pl
https://www.szpitalnaklinach.pl/oddzial/chirurgia-kregoslupa/
