Jak stres przeżywany w czasie ciąży wpływa na temperament niemowlęcia? Czy bakterie jelitowe mogą pomóc przewidzieć reakcje dziecka na trudne sytuacje?
Tego chcą się dowiedzieć naukowcy z Instytutu Psychologii oraz Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Rozpoczęli rekrutację do nowego badania finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki.
Projekt „Stres w okresie prenatalnym a niemowlęca reaktywność temperamentalna i reaktywność na stres — rola jakości interakcji matki i niemowlęcia oraz składu dziecięcej mikrobioty” ma za zadanie sprawdzić, jak różne rodzaje stresu przeżywane przez kobiety w ciąży wpływają na zachowanie ich dzieci w pierwszych miesiącach życia. Naukowcy skupią się także na tym, jak ważna dla rozwoju dziecka jest jakość relacji z mamą i skład mikrobioty jelitowej malucha.
Badania będą prowadzone przez badaczy z Instytutu Psychologii UJ we współpracy z pracownikami Instytutu Zdrowia Publicznego Collegium Medicum tej samej uczelni. Projekt kierowany jest przez prof. Wojciecha Dragana i otrzymał finansowanie z Narodowego Centrum Nauki.
Jak tłumaczy prof. Dragan: – Ponad 10 lat temu robiłem przymiarkę do tego projektu. Doświadczenia z tamtych badań pomogły mi ponownie podejść do tematu i spróbować uchwycić nie tylko same zależności między stresem a temperamentem dziecka, ale też czynniki pośredniczące – mówi w rozmowie z LoveKraków.pl.
Stres w ciąży to nie tylko emocje
Naukowcy chcą spojrzeć na stres prenatalny szerzej – zarówno z psychologicznego, jak i biologicznego punktu widzenia. Ocenione zostaną nie tylko emocjonalne doświadczenia kobiet, ale też poziom kortyzolu, czyli tzw. hormonu stresu. Ten zostanie zmierzony na podstawie próbek włosów pobranych od uczestniczek badania.
– Pod hasłem stres prenatalny ukrywają się bardzo różne doświadczenia – od codziennych trudności po poważne wydarzenia życiowe. Często związane są one z lękiem, depresją czy obawą przed porodem – wyjaśnia prof. Dragan.
Jak wygląda udział w badaniu?
Do projektu mogą zgłaszać się kobiety w drugim trymestrze ciąży (21–27 tydzień), posiadające polskie obywatelstwo. Badanie podzielone jest na cztery etapy:
- II trymestr: wypełnienie ankiet online i przekazanie próbki włosów;
- III trymestr: powtórzenie ankiet i kolejna próbka włosów;
- 12 tygodni po porodzie: spotkanie z dzieckiem w laboratorium (Warszawa lub Kraków), obserwacja zachowania malucha, pobranie próbki mikrobioty jelitowej;
- 24 tygodnie po porodzie: kolejne spotkanie z dzieckiem, obserwacja, pobranie próbek paznokci i śliny.
Całe badanie potrwa około pół roku, a każde ze spotkań – od 30 minut do godziny.
Po co naukowcom mikrobiota?
Jednym z bardziej innowacyjnych aspektów projektu jest analiza mikrobioty jelitowej niemowląt. Jak zaznacza prof. Dragan, może ona odgrywać kluczową rolę w kształtowaniu się temperamentu dziecka.
– Prosimy mamy o pobranie próbki kupy dziecka. Chcemy sprawdzić, czy skład bakterii jelitowych może mieć związek ze stresem, jakiego kobieta doświadczała w ciąży. To może być ważny mechanizm wpływający na rozwój emocjonalny dziecka – mówi profesor.
Udział w badaniu nie wiąże się z żadnym ryzykiem ani dyskomfortem – zarówno dla kobiet, jak i dzieci. Wszystkie procedury są proste i bezpieczne. Spotkania z niemowlętami przypominają zabawę – celem jest obserwacja naturalnych zachowań i interakcji z mamą. Uczestniczki poznają poziom swojego kortyzolu i skład mikrobioty dziecka. Po zakończeniu badania otrzymają 200 zł brutto w gotówce.
Jak się zgłosić?
Rekrutacja do projektu nadal trwa – naukowcy planują objąć badaniem ponad 300 mam i dzieci. Formularze zgłoszeniowe można znaleźć na profilach projektu React!Baby w mediach społecznościowych (Facebook, Instagram).
– To nie jest projekt tylko o ciąży. To projekt o relacjach, emocjach, rozwoju. Chcemy, by jego wyniki pomogły opracować interwencje, które pozwolą łagodzić wpływ stresu na rozwój dzieci już od pierwszych miesięcy życia – podsumowuje prof. Dragan.
