Artysta jest obecny

25.06.2021 - 20.03.2022

Wystawa Artysta jest obecny to prezentacja strategii artystycznych opartych na użyciu przez twórcę własnego ciała jako środka wyrazu i źródła symboli. Podstawowym polem tego działania jest autoportret. Dalej – badanie wytrzymałości ciała, jego atrakcyjności, oszpeceń i operatywności. Tu najlepiej sprawdzają się malarstwo i performans. Ta sztuka jednoznacznie deklaruje, że podstawowym materiałem i inspiracją w twórczości wizualnej jest człowiek.

Cielesność wyraża na wystawie kondycję psychiczną i fizyczną artysty. Szczególnie ujawnia się to w dokumentacjach akcji i performansów, których twórcy testują możliwości i ograniczenia własnego ciała, niejednokrotnie łącząc je z eksperymentami medialnymi. Intencje artystów są różne – od refleksji nad samą sztuką po społeczno-polityczny bunt.

Sztuka karmi sztukę

25.06.2021 - 20.03.2022

Źródłem inspiracji dla autorów prezentowanych na wystawie prac z Kolekcji MOCAK-u są dzieła innych twórców. Korzystanie z wcześniejszych osiągnięć artystycznych jako punktu wyjścia własnej sztuki ma wielowiekową tradycję. W średniowieczu i baroku wzorniki graficzne były podstawą wielu realizacji malarskich. Twórcy okresu renesansu i klasycyzmu z kolei fascynowali się antykiem. XIX wiek charakteryzuje pojawienie się neostylów, które naśladowały wybrane elementy wcześniejszych estetyk. Postmodernizm czerpał ze wszystkich nurtów i celebrował strategie cytatu oraz pastiszu.

W sztuce współczesnej artyści chętnie korzystają z gotowych schematów ikonograficznych i rozwiązań kompozycyjnych, tworzą kolaże czy filmy found footage. Zapożyczenia zachodzą zarówno na poziomie idei, jak i formy.

Prace prezentowane na wystawie najczęściej bazują na malarstwie i rzeźbie, ale również na literaturze i filmie. Artyści czerpią ze sztuki dawnej i z dorobku twórców sobie współczesnych. Wybierają dzieła nośne znaczeniowo i wchodzą z nimi w krytyczny lub afirmujący, a czasem humorystyczny dialog. Dokonują reinterpretacji utworów literackich i filmowych. Aktualizują utrwalone schematy ikonograficzne, takie jak pokłon Trzech Króli czy ukrzyżowanie. Tworzą własne warianty arcydzieł.

Wybrane prace dają wgląd w określone momenty historii sztuki. Równocześnie – dzięki kreatywnemu korzystaniu z dzieł innych artystów – prowadzą do jej ożywienia, stają się pretekstem do refleksji na temat dziedzictwa kulturowego oraz roli sztuki jako narzędzia interpretacji i zrozumienia rzeczywistości.

Muzyka jako zapis. Muzyka jako eksperyment

25.06.2021 - 13.03.2022

W Kolekcji MOCAK-u znajduje się kilkadziesiąt partytur muzyki eksperymentalnej. Są to najczęściej notacje muzyczne zapisane w prywatnych językach i przeznaczone dla wykonawców, którzy bezpośrednio współpracują z kompozytorem. Punktem wyjścia tej części ekspozycji są prace pokazywane w Instytutach Polskich w Pradze (1983), Paryżu (1985) oraz w londyńskiej Royal Academy of Music (1986) na wystawie Partytura muzyczna jako dzieło sztuki. Są to między innymi partytury graficzne Marka Chołoniewskiego, Piotra Grelli-Możejki, Krzysztofa Pendereckiego, Bogusława Schaeffera oraz Ewy Synowiec. Część twórców związana była ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia, powstałym w 1957 roku w Warszawie. Na wystawie zaprezentujemy również archiwalia i nagrania.

Kolejną część ekspozycji stanowią partytury rozumiane szerzej. Są to zapisane i rozrysowane plany akcji i performansów, z których kilka miało miejsce w Krakowie. Ich twórcy wywodzili się przede wszystkim z Fluxusu, jednej z najsłynniejszych grup artystycznych na świecie. Wielu jej członków w 1958 roku brało udział w kursie muzyki eksperymentalnej prowadzonym przez Johna Cage’a w nowojorskiej New School.

Na wystawie prezentowane są dokumentacje działań Dicka Higginsa, Ala Hansena oraz Milana Knížáka. Za zgodą tego ostatniego MOCAK wykonał remake jego pracy Zniszczona muzyka, w której skład wchodzą porysowane, pocięte lub zamalowane płyty gramofonowe.

Okładka obca książce. Interwencja w bibliotece

25.06.2021 - 29.10.2021

W ramach interwencji artystka nadała starym książkom nowe tytuły i namalowała nowe obwoluty. Tym samym ich treść uległa unieważnieniu. Gest jest radykalny, ale nieostateczny: obwolutę można usunąć i wrócić do pierwotnej zgodności między okładką a zawartością.

Jadwigę Sawicką interesuje zjawisko księgozbioru. Takie kolekcje mogą być źródłem ciekawych obserwacji. Gdy są spójne, ujawniają zainteresowania i wykształcenie bibliofila oraz jego ambicje. Księgozbiory przypadkowe ukazują aspiracje właściciela, kapryśne pasje oraz słabość wobec zachęt rynkowych. Zbiory z czasów komunistycznych obrazują z kolei zakres dostępności wydawnictw.

Na księgozbiór można spojrzeć również jako na „byt niezależny”, w którym sąsiadujące ze sobą tytuły tworzą własną narrację. Tak jest na wystawie Okładka obca książce. Tym samym jej koncepcja kontrastuje z Biblioteką Mieczysława Porębskiego, będącą dialogiem filozoficzno-artystyczno-humanistycznym z wizją historii sztuki profesora.

Pracą towarzyszącą wystawie Okładka obca książce jest fotografia Heleny – osoby być może nieistniejącej – która poprzez rozłożenie książek na ciele ujawnia swoją intelektualno-emocjonalną osobowość.