W pałacowych piwnicach, znajdujących się pod wschodnim skrzydłem jagiellońskiej rezydencji, odsłonięty zostanie nieznany dotąd zbiór nowożytnych detali architektonicznych i kamiennych rzeźb. Otwarcie ekspozycji planowane jest na początek stycznia.

Każdy kamień ma swoją historię

Za pomocą detali, kamiennych reliktów oraz zabytkowych murów zwiedzający będą mogli poznać dzieje królewskiej rezydencji i zobaczyć, jak wzniesiono pałac.

– Mamy do czynienia z oryginalnymi detalami, portalami zamku, które zostały wydobyte podczas wieloletnich prac konserwatorskich. Za pomocą multimediów będzie można poznać historie naszych cegiełek wawelskich, będących świadectwem wielkiej ofiarności społeczeństwa, bowiem oryginalne cegiełki znajdują się w pomieszczeniu niesłusznie zwanym tylko lapidarium. To jest tak naprawdę najlepszy świadek przemian historii zamku – mówił na początku roku Andrzej Betlej, dyrektor Zamku Królewskiego na Wawelu.

Budowa pałacowych piwnic zakończyła się w pierwszej połowie XVI wieku. Przestrzeń ta służyła później jako magazyn, gdzie od lat 80. XX wieku gromadzono kamienne detale architektoniczne. Już niebawem zwiedzający będą mogli na własne oczy zobaczyć historyczne wnętrza i odkryć ich tajemnice.

Sekrety wawelskich podziemi

Wystawa „Wawel Podziemny. Lapidarium” będzie kontynuacją i integralnym uzupełnieniem ekspozycji „Wawel Zaginiony” i „Wawel Odzyskany”. Wejście na trasę zwiedzania umiejscowione zostanie w rejonie dziedzińca arkadowego, wyjście zaś przy Ogrodach Królewskich.

– Podziemny rezerwat architektoniczny stanowi ciąg historycznych pomieszczeń powstałych w pierwszej ćwierci XVI wieku. Biegnące w amfiladzie, przykryte ceglanymi sklepieniami kolebkowymi, wzniesiono je przy użyciu wielu elementów kamiennych pochodzących z rozbiórki pałacu gotyckiego. Profile detali architektonicznych użytych wtórnie jako budulec najniższej kondygnacji nowego gmachu widoczne są w ścianach pomieszczeń, co daje niezwykły efekt estetyczny i ekspozycyjny. Są to lapides viventes – żywe kamienie – opisuje Beata Kwiatkowska-Kopka, kuratorka wystawy i kierowniczka Działu Lapidarium i Rezerwatów.

Schodząc do podziemi zwiedzający będą mogli zobaczyć także ślady wcześniejszych budowli i urządzeń gotyckiego zamku. Mowa o dolnej części wieży Jordanka oraz studni pałacowej, która liczy ponad 30 metrów głębokości, a lustro wody odpowiada poziomowi wody w Wiśle.

Wielowątkowa, podziemna ścieżka zwiedzania będzie przystosowana do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Otwarcie niedostępnych miejsc

Do 2025 roku Zamek Królewski na Wawelu zamierza wzbogacić się o kolejne podziemne trasy zwiedzania. Dzięki rozbudowie rezerwatów archeologicznych od strony Wisły oraz w bezpośrednim sąsiedztwie Smoczej Jamy, zwiedzający będą mogli zobaczyć niedostępne do tej pory przestrzenie.

Na turystów czekać będą dwie narracje: chronologiczna ukazująca przemiany fortyfikacji Wawelu, a także opowieść o geologii wzgórza wawelskiego, która łączy się z wątkami legendarnymi m.in. ze smokiem wawelskim.

Aktualnie na wzgórzu wawelskim istnieją trzy rezerwaty architektoniczno-archeologiczne: Wawel Zaginiony, Bazylika św. Gereona, a także Smocza Jama.