Muzeum Krakowa zaprasza do obejrzenia wystawy pokonkursowej 80. Jubileuszowego Konkursu Szopek Krakowskich. Ekspozycję, na której znalazło się ponad 140 wyjątkowych budowli, można podziwiać do 26 lutego 2023 roku.
Za nami 80. Konkurs Szopek Krakowskich. 1 grudnia wielopoziomowe, strzeliste, bogato zdobione, duże i miniaturowe budowle ozdobiły pomnik Mickiewicza na Rynku Głównym, a następnie zostały przeniesione do Pałacu Krzysztofory, gdzie jury wybrało najpiękniejsze prace.
Błyszczące, strzeliste i niepowtarzalne
Wszystkie dzieła szopkarzy, a jest ich łącznie 142, eksponowane są obecnie na wystawie pokonkursowej. Budowle te charakteryzują się nagromadzeniem fantazyjnie przetworzonych i połączonych ze sobą elementów zabytkowej architektury Krakowa, w których scenerię wkomponowana jest scena Bożego Narodzenia, czyli Święta Rodzina.
– Nigdzie na świecie nie ma tak pięknych, bajkowych budowli. Architektura w szopkach nie odzwierciedla dokładnie konkretnego zabytku, tylko jest przetworzona wyobraźnią artysty, który widzi inaczej. Poza tym szopki krakowskie muszą być radosne i błyszczące, dlatego też najczęściej ozdabia się je staniolami. W dodatku są oświetlone różnymi światełkami i mają dużo mechanizmów. To wszystko sprawia, że są wyjątkowe – mówi Małgorzata Niechaj, kustosz Muzeum Krakowa i kierownik Działu Szopek Krakowskich.
Choć dzieła te są mocno zakorzenione w tradycji, nie brakuje w nich odniesień do aktualnych wydarzeń czy uroczystości. W tym roku najważniejszy dla szopkarzy był jubileusz konkursu, stąd w wielu budowlach można dostrzec napis 80 lub elementy szopkarzy niosących szopki, jak np. w dziele Stanisława Malika.
Solidarność z Ukrainą
Twórcy nie pozostali również obojętni wobec konfliktu zbrojnego, toczącego się za naszą wschodnią granicą.
– Kilka szopek dostało specjalne wyróżnienia za wrażliwość na tę sytuację. Jedna z nich została wykonana w kolorach żółto-niebieskich. Ma polską flagę jako symbol pomocy niesionej Ukrainkom i Ukraińcom, a gdy włączy się światło, widoczne są świeczki, co nawiązuje do braku prądu. Inna z kolei ma bardzo dużo postaci wokół enklawy, która jest sacrum Świętej Rodziny umieszczonej w Barbakanie, a na zewnątrz pojawiają się tłumy malutkich ludzi w kolorach flagi ukraińskiej z walizkami i postacie pomagających Polaków – opowiada Małgorzata Niechaj.
Oprócz 142 szopek konkursowych na wystawie prezentowane są także inne budowle, m.in. dzieło Jana Malika z Lubicz wykonane w latach 70., rzeźby zmarłego w zeszłym roku Jana Malika z rodziny Zwierzynieckiej, również wykonane w latach 70. oraz szopka edukacyjna Andrzeja Malika.
– Dzięki temu można zobaczyć, jak na przestrzeni lat zmieniała się moda w szopce. Dawniej budowle były drewniane, a elementy rzeźbione i oklejane staniolami albo malowane. Dziś często wykonywane są z lekkich materiałów listewek i tektury czy też tworzyw sztucznych – wyjaśnia Małgorzata Niechaj.
Wystawa szopek w Pałacu Krzysztofory jest bardzo rozbudowana i obejmuje łącznie 9 sal. W tle widoczne są historyczne zdjęcia z konkursów. Sporo atrakcji przygotowano dla dzieci. Najmłodsi mogą obejrzeć teatrzyk jasełkowy grany przez laleczki z szopek, skorzystać ze szlaku edukacyjnego lub specjalnej sali, w której znajdują się klocki, karty do rysowania i multimedia.
Śladem szopek
Dzieła szopkarzy można podziwiać nie tylko na wystawie w Pałacu Krzysztofory, ale także w przestrzeni miejskiej. Na terenie Krakowa pojawiło się ponad czterdzieści unikalnych szopek. Można je napotkać idąc do pracy, szkoły czy na zakupy.
6 stycznia, w święto Trzech Króli, odbędzie się tradycyjny spacer „Wokół Szopki”, który poprowadzi dr Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Krakowa. Planowane są również zorganizowane spacery dla poszczególnych grup: 26 grudnia dla rodzin oraz 10 stycznia – spacer z tłumaczem migowym.
Na stronie wokolszopki.pl dostępny jest także wirtualny spacerownik zawierający propozycję trasy wycieczki po Krakowie szlakiem szopek. Zwiedzający znajdą w nim opisy elementów i postaci występujących w szopkach, informacje o twórcach, ich inspiracjach i ideach. Część szopek opatrzona jest QR kodem, który przenosi do spacerownika oraz audiodeskrypcji opisu.
Szopki w przestrzeni miejskiej będzie można podziwiać do 5 lutego 2023 roku, natomiast na wystawie pokonkursowej w Pałacu Krzysztofory do 26 lutego 2023 roku.