Otwarcie wystawy „Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto – wiele opowieści” w Muzeum Narodowym to jedno z wydarzeń realizowanych przez krakowskie instytucje kultury w ramach obchodów 700-lecia Wilna.

– Czekaliśmy wiele lat na tę wystawę i to jest dobry znak, jak ułożyły się nasze relacje ludzkie, artystyczne i polityczne z Litwą. To wielkie szczęście, że możemy taką wystawę pokazać w Krakowie – mówi Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Jedno miasto – wiele opowieści

Ekspozycja ukazuje doświadczenie nowoczesności modernizmu w Wilnie w trzech perspektywach: polskiej, litewskiej i żydowskiej. Narracja ujawnia, w jaki sposób wielokulturowe miasto o spornej przynależności państwowej, postrzegali związani z nim artyści.

– Mówimy o genius loci miasta, czyli o tym, że tak ważne kulturowo miejsca jak Wilno są w stanie wygenerować swoją bardzo specyficzną historię artystyczną, która może powstać tylko w tym konkretnym miejscu, ale która nie jest zamknięta w murach, tylko emanuje na zewnątrz. Wilno jest takim środowiskiem – wyjaśnia Andrzej Szczerski. – To opowieść o tym, że byliśmy w stanie stworzyć ramy artystyczne, organizacyjne i ekonomiczne, aby taka sztuka powstawała na terenach, gdzie mieszkali Polacy, gdzie pracowaliśmy i żyliśmy razem z Litwinami oraz Żydami. To wielkie dziedzictwo tej historii, którą II wojna światowa przekreśliła – podkreśla dyrektor Muzeum Narodowego.

Obraz międzywojennego Wilna

Za pomocą blisko 300 eksponatów, prezentowanych na wystawie, zwiedzający będą mogli zobaczyć obraz międzywojennego Wilna i sztuki tworzonej w tamtym okresie. Wystawa została podzielona na siedem części: „Wizerunki Wilna”, „Walka o Wilno”, „Portrety i autoportrety artystów tworzących w Wilnie”, „Miejsca symboliczne”, „Awangarda”, „Życie codzienne” oraz „Pożegnanie i nostalgia”.

– Zaczynamy w 1918 roku. To oczywista data, czyli koniec I wojny światowej, niepodległość polska i litewska oraz spór, do kogo będzie należeć Wilno. Rok ostatni, czyli 1948 to cezura bardzo istotna w historii Wilna. Mianowicie jest to wyjazd ostatniej, dużej grupy Polaków do Polski w jej nowych granicach. Wilno, które było przed wojną w ponad 60 procentach polskie, następnie prawie w 40 procentach żydowskie i w niewielkim stopniu litewskie, jeśli chodzi o mieszkańców, całkowicie zmienia swój skład ludnościowy i staje się miastem przede wszystkim litewskim – tłumaczy Andrzej Szczerski.

Wystawę tworzą zarówno obrazy, jak i prace na papierze, grafiki, rzeźby, fotografie, książki, medale pamiątkowe oraz materiały archiwalne. Zwiedzający mogą zobaczyć m.in. namalowany po raz pierwszy w Wilnie obraz „Jezu, ufam Tobie” autorstwa Eugeniusza Kazimierowskiego.

– To przede wszystkim fenomen religijny, a także dzieło sztuki, które wyrosło z pewnej tradycji artystycznej miejsca, jakim jest Wilno. Eugeniusz Kazimierowski uczył się w Wilnie i jego język ilustracyjny, a jednocześnie pełen mistycyzmu, to doświadczenie, które wyprowadził z Wilna. Obraz „Jezu, ufam Tobie” w krakowskiej wersji [autorstwa Adolfa Hyły - przyp.red.], która powtarza pomysł Kazimierowskiego, stał się najbardziej znanym obrazem religijnym na świecie, najczęściej reprodukowanym – zaznacza dyrektor Muzeum Narodowego.

Na ekspozycji znalazło się także miejsce dla takich twórców jak Ferdynand Ruszczyc, Jan Bułhak, Ludomir Sleńdziński, Bronisław Jamontt, Michał Rouba, Jerzy Hoppen, Hanna Milewska, Józef Horyd czy Hadassa Gurewicz-Grodzka. Wystawę zapowiada replika pomnika Adama Mickiewicza z kolekcji Muzeum Wilna prezentowana przed Gmachem Głównym MNK.

Ekspozycja „Wilno, Vilnius, Vilne 1918-1948. Jedno miasto – wiele opowieści” będzie dostępna dla zwiedzających od 24 maja do 3 września. Z kolei w połowie czerwca w Międzynarodowym Centrum Kultury zostanie zaprezentowana wystawa „Litwa. Dwa stulecia fotografii”.