Na ekspozycji możemy zobaczyć historyczne rysunki polskich dzieci, wykonane po II wojnie światowej w 1946 roku, które zostały zestawione z rysunkami ukraińskich dzieci. Mimo iż prace dzieli prawie 80 lat, ich wymowa jest niemalże identyczna.

– Wojna ma takie samo oblicze, niezależnie od tego, czy rozgrywa się tu i teraz na naszych oczach czy kilkadziesiąt lat wcześniej. Dzieci postrzegają ją zawsze w ten sam sposób. Pokazują, co tak naprawdę jest im zabrane. Oglądając ich prace, można zobaczyć, że okrucieństwo, którego doświadczają, odziera ich z dzieciństwa – mówi Barbara Berska z Archiwum Narodowego w Krakowie.

Wojna oczami dziecka

Rysunki, wykonane przez polskie dzieci w 1946 roku, jak i te z obecnych czasów, przedstawiają wojenną rzeczywistość. Widzimy na nich czołgi, pożary, samoloty zrzucające bomby, aresztowania czy zrujnowane domy. Na wielu pracach można dostrzec także rannych i zabitych.

– Uderzające jest to, iż mimo upływu lat, ta tematyka jest zbieżna. Mamy obrazy grozy, które pokazują, jak wojna niszczy świat dzieci. Bez względu na to, kiedy toczą się działania zbrojne, dzieci zawsze będą ich ofiarami – podkreśla Barbara Berska.

Ekspozycja, prezentowana przed Archiwum Narodowym, składa się z 36 plansz, ukazujących rysunki polskich i ukraińskich dzieci.

– Są one zestawione w grupy tematyczne dotyczące działań zbrojnych, okupacji, rodziny czy zniszczeń. Na końcu pojawia się też wątek nadziei, który nie tylko przyświeca dzieciom współcześnie żyjącym, ale także przyświecał tym, którzy po II wojnie światowej chcieli oglądać świat w jaśniejszych barwach – tłumaczy Barbara Berska.

By przypomnieć o dramacie dzieci

Projekt „Mom I see war” został uruchomiony, by jeszcze raz zwrócić uwagę społeczeństwa na brutalną inwazję Rosji. Łącznie powstało ponad 10 000 dziecięcych rysunków o wojnie i pokoju w Ukrainie, które zostaną połączone w największy na świecie kolaż na temat wojny.

Z kolei rysunki polskich dzieci powstały głównie w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1946 r., realizowany w szkołach podstawowych pod nadzorem kuratoriów i inspektoratów szkolnych. Wzięło w nim udział ponad 7300 dzieci wieku do 13 lat, a nagrodami były – 1 kg cukierków i 4 kg cukru.

Powstały w związku z konkursem zbiór ponad 7000 rysunków o tematyce wojennej i okupacyjnej, wykonanych przez dzieci w 1946 roku, przechowywany jest w zespole Ministerstwa Oświaty 1945-1966 w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

Ekspozycję „Mamo, ja nie chcę wojny!” można zobaczyć do 27 października przed siedzibą Archiwum Narodowego w Krakowie przy ul. Rakowickiej 22E. Obecnie wystawa pokazywana jest także w kilku polskich miastach oraz w ponad 70 krajach na całym świecie.