Lockdown, wprowadzane obostrzenia, gra dla 50 proc. widowni mocno odbiły się na kondycji finansowej miejskich teatrów.
Branża kulturalna jeszcze nie otrząsnęła się po ostatnich ograniczeniach związanych z pandemią, a nad Polską już wisi widmo kolejnego lockdownu. Miejskie teatry w Krakowie liczą straty – wpływy z samych biletów są o wiele mniejsze niż przed pandemią.
Teatr na żywo
Teatry otrzymały zielone światło do ponownego wznowienia działalności 21 maja. Większość miejskich teatrów pozostała w grze nawet w wakacje, dzięki czemu mogą podreperować swój budżet. Z możliwości gry w plenerze korzysta Teatr KTO – w lipcu miała miejsce kolejna odsłona Festiwalu Teatrów Ulicznych ULICA.
O tym, że widzowie tęsknili do oglądania spektakli na żywo, świadczy frekwencja. Najwyższą w maju i czerwcu – po ponownym otwarciu - odnotowały teatry: Bagatela (maj - 90,55% czerwiec - 96,57%), Scena Stu (100%), KTO (100%), Ludowy (100 %),Groteska (96,33%), Variete (91,97 %) i Łaźnia Nowa (85 %).
Bagatela szuka dodatkowych dochodów
– Sytuacja finansowa Teatru Bagatela jest wyjątkowo trudna. Brakuje środków na pokrycie kosztów bieżących. Teatr poszukuje dodatkowych źródeł na finansowanie bieżących potrzeb, nowych produkcji i koniecznych remontów. Do marca 2020 roku teatr pozyskiwał duże wpływy ze sprzedaży biletów wstępu, czym realizował bieżące zobowiązania i uzupełniał niewystraczającą na pokrycie wszystkich kosztów dotację podmiotową. Przychody ze sprzedaży biletów wstępu przekraczały koszty bezpośrednie, czyli honoraria, tantiemy, promocję, media, ponoszone w związku z wystawianiem spektakli. Od kwietnia zeszłego roku ta sytuacja uległa diametralnej zmianie – mówi Katarzyna Olesiak, dyrektorka wydziału kultury urzędu miasta.
O trudnej sytuacji wielokrotnie wspominał dyrektor naczelny teatru, Andrzej Wyrobiec. Podczas majowego posiedzenia komisji kultury przyznał, że czasy są ciężkie, a plany repertuarowe są uzależnione od zmiennych losów związanych z koronawirusem. Nie pomagały również wprowadzane restrykcje dotyczące m.in. gry dla 50 procent widzów.
– Każdy spektakl przy połowie widowni jest zagrożeniem ekonomicznym. Dziura i tak jest już ogromna, a nie chcemy ryzykować jej powiększenia – mówił we wrześniu 2020 w rozmowie z LoveKraków.pl.
Braki w budżetach
Straty spowodowane pandemią liczy również Teatr Groteska. Plan finansowy teatru zakłada, że w 2021 roku wpływy z biletów powinny wynieść 800 tys. zł. Jest to średnio 1, 2 mln zł mniej od wpływów osiąganych w latach 2018-2019. Utracone wpływy z biletów powodują braki w budżecie teatru na poziomie 829 729 zł.
– Brakująca kwota 830 tys. zł wynika z założenia, że teatr zrealizuje planowane w 2021 roku wpływy za bilety, co obecnie jest dość ryzykowne. Wzrastająca z dnia na dzień liczba zachorowań oraz prognozowana czwarta fala epidemii pozwala stwierdzić, że szacowane braki są zaniżone – wyjaśnia Olesiak.
„Cios dla teatrów”
Sytuacja w Teatrze Ludowym również nie jest najlepsza. W 2019 roku w I półroczu łącznie przychody własne wyniosły 2 mln 297 tys. zł, a w 2021 jedynie 633 tys. zł co stanowi zaledwie ¼ z 2019 roku. Sam przychód z biletów w pierwszym półroczu 2021 roku wyniósł 14% tego co w 2019 roku.
– Byliśmy przygotowani na otwarcie początkiem maja [2021 - przyp.red.]. Przygotowaliśmy repertuar. To duży cios dla teatrów, ponieważ pozostał nam miesiąc przed sezonem wakacyjnym. W tym czasie nie jesteśmy w stanie wypuścić wszystkich przygotowanych premier. Dwa miesiące pozwoliłyby na powrót widza do teatru, zapoznanie się z repertuarem. To byłby również oddech finansowy dla teatru i aktorów – mówiła tuż przed majową premierą spektaklu „Wujaszek Wania” Małgorzata Bogajewska, dyrektorka Teatru Ludowego.
Jak informuje Katarzyna Olesiak, w stabilnej sytuacji finansowej są teatry Variete i Krakowski Teatr Scena Stu.
„Drastyczne obniżenie wpływów z biletów"
Jak wygląda sytuacja związana z dochodami z biletów w poszczególnych miejskich teatrach? Poniżej prezentujemy dane, które udostępnił nam wydział kultury urzędu miasta.
Teatr Bagatela. Wpływy ze sprzedaży biletów w od stycznia do czerwca 2021 r wyniosły 265 700,93 zł. Sytuacja teatru jest porównywalna z rokiem 2020, w którym uzyskane wpływy ze sprzedaży biletów wyniosły 1 948 802 zł. Przy założeniu pełnego otwarcia teatrów dla publiczności, sprzedaż biletów powinna wynieść w przyszłym roku 4 655 000 zł. Porównując te liczby można przyjąć, że straty spowodowane pandemią za lata 2020 i 2021 wyniosą co najmniej 6 mln zł.
Teatr Groteska. Wpływy ze sprzedaży biletów od stycznia do lipca 2021 wyniosły 103 362,04 zł. W analogicznym okresie roku ubiegłego wpływy wyniosły 505 156,95 zł. Sytuacja w roku 2021 jest znacznie gorsza niż w roku 2020 (przy czym teatry zamknięto w marcu 2020).
- Dla porównania w okresie sprzed pandemii i wprowadzonych obostrzeń, w analogicznym okresie w roku 2019 wpływy wyniosły 1 457 598,17 zł, co wskazuje na drastyczne obniżenie wpływów w czasie pandemii - podaje wydział kultury.
Teatr Variete. Wpływy ze sprzedaży biletów od stycznia do lipca 2021 wyniosły 798 558,75 zł. W analogicznym okresie 2020 roku wyniosły 455 133,22 zł. Sytuacja w roku 2021 jest znacznie lepsza niż w 2020 roku. Dla porównania w okresie sprzed pandemii i wprowadzonych obostrzeń tj. w analogicznym okresie w roku 2019 wpływy wyniosły 1 360 905,26 zł.
Teatr Ludowy. Wpływy z biletów w pierwszym półroczu 2021 roku wyniosły 224 tys. zł Sytuacja jest znacznie gorsza niż w 2020 roku, kiedy w pierwszym półroczu wpływy z biletów wyniosły 669 tys. i były o 445 tys. większe niż w tym roku.
- Natomiast w porównaniu z rokiem 2019 sytuacja jest dramatyczna, gdyż w 2019 roku w pierwszym półroczu z biletów wstępu uzyskano kwotę przychodu 1 mln 605 tys. zł - informuje wydział kultury.
Teatr Łaźnia Nowa. W pierwszym półroczu 2021 r. przychody z tytułu sprzedaży biletów wyniosły 63 808 zł, co stanowiło 32 % zaplanowanych przychodów. W pierwszym półroczu 2020 roku przychody z tytułu sprzedaży biletów wyniosły 51 654 zł, co stanowiło 17 % zaplanowanych na ten czas przychodów. Różnicę w stosunku do lat poprzednich widać także między innymi w liczbie wydarzeń organizowanych w sezonie, czy liczbie sprzedanych biletów - w pandemii zmniejszyła się ona o połowę, zarówno w 2020, jak i 2021 roku.
Krakowski Teatr Scena STU. Wpływy za pierwsze półrocze 2021 roku stanowiły zaledwie 28 % wpływów za analogiczny okres roku 2019. Porównując lata 2020 i 2019 sytuacja wygląda nieco lepiej – wpływy w 2020 r. stanowiły 47 % wpływów z I półrocza 2019 roku (do połowy marca nie obowiązywały żadne limity osób mogących zasiąść na widowni).
Teatr KTO. W 2020 roku wpływy z biletów były 2 razy większe niż w tym roku. W pierwszym półroczu 2020 wyniosły 39 349 zł, a w pierwszym półroczu 2021: 12 205 zł.
Jak pomoże miasto?
– Wydział kultury na bieżąco monitoruje sytuację miejskich teatrów. Jeżeli zajdzie taka konieczność, urząd miasta będzie poszukiwał środków w budżecie miasta na zwiększenie dotacji dla miejskich teatrów na prowadzenie działalności bieżącej. Niemniej, to do rady miasta należy ostateczna decyzja o przyznaniu instytucjom takich środków – podsumowuje Katarzyna Olesiak, dyrektorka wydziału kultury.