Ponad 800 tys. zł dostali naukowcy UJ na badania właściwości sił działających między składnikami jąder atomowych, które realizować będą z czołowymi zespołami badawczymi z USA i Ukrainy. To pierwszy projekt IMPRESS-U finansowany przez NCN przyznany UJ oraz jednostkom w Krakowie.
IMPRESS-U, czyli International Multilateral Partnerships for Resilient Education and Science System in Ukraine, to program wspierający współpracę polskich naukowców z partnerami z USA i Ukrainy, z możliwością zaangażowania naukowców z krajów bałtyckich. Inicjatorem programu jest amerykańska National Science Foundation (NSF), która finansuje projekty badawcze i edukacyjne na skalę międzynarodową.
Grant IMPRESS-U ma na celu wspieranie badań naukowych i innowacji, a także integrację ukraińskich naukowców z globalnym środowiskiem naukowym. W konkursie finansowane są 24-miesięczne projekty kierowane przez naukowców posiadających co najmniej stopień doktora.
Projekt UJ
Grant IMPRESS-U otrzymał zespół pod kierownictwem prof. Jacka Golaka z Instytutu Fizyki im. M. Smoluchowskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Projekt zatytułowany „Prądy dwuciałowe w rozpraszaniu elektronów i neutrin na tarczach kilkunukleonowych” otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 800 tys. złotych.
Zespół prof. Golaka zajmuje się badaniem sił działających między protonami, neutronami i innymi cząstkami subatomowymi, które decydują o właściwościach jąder atomowych i mechanizmach reakcji jądrowych. Jak tłumaczą przedstawiciele uczelni, „badania te pozwolą nie tylko odkryć tajniki Natury, ale mogą mieć znaczenie dla zrozumienia procesów w energetyce jądrowej oraz w terapii nowotworów”.
Głównym celem zespołu jest opracowanie nowego modelu oddziaływań jądrowych poprzez analizę mechanizmów oddziaływania elektronów i neutrin z jądrami atomowymi. Szczególna uwaga zostanie poświęcona prądom dwunukleonowym, które są kluczowe dla zrozumienia oddziaływań elektron-jądro i neutrino-jądro.
Międzynarodowa współpraca
W ramach projektu IMPRESS-U naukowcy z UJ będą współpracować z zespołem prof. Wayne’a Polyzou z University of Iowa oraz zespołem prof. Oleksandra Shebeko z Kharkov Institute of Physics and Technology. Dodatkowe wsparcie eksperckie zapewni prof. Hiroyuki Kamada z japońskiego Research Center for Nuclear Physics (RCNP) w Osace.
Mentorem grupy badawczej jest prof. Henryk Witała, ceniony na arenie międzynarodowej ekspert w dziedzinie fizyki jądrowej, uhonorowany w tym roku Medalem Faddeeva. Jego wieloletnie doświadczenie w badaniu układów kilku nukleonów ma być nieocenione w realizacji tego projektu.
Prof. Jacek Golak podkreśla, że opracowane przez zespół obliczenia mogą stać się podstawą do planowania nowych eksperymentów oraz analizy danych doświadczalnych. Projekt będzie również cennym doświadczeniem dla młodych naukowców, którzy wezmą w nim udział.
W Polsce realizowanych jest już osiem projektów finansowanych przez NCN w ramach programu IMPRESS-U, z budżetem wynoszącym 17 milionów złotych.