Nagroda im. Stanisława Vincenza przyznawana jest za wybitne osiągnięcia w popularyzacji kultury Europy Środkowo-Wschodniej. W tym roku wyróżnienie to trafiło w ręce ukraińskiej pisarki, poetki i eseistki Oksany Zabużko. Jej książka „Muzeum porzuconych sekretów” została zaliczona przez Tages-Anzeiger do 20 najlepszych powieści XXI wieku.

Uroczyste wręczenie wyróżnienia odbyło się 22 listopada podczas sesji otwierającej tegoroczny kongres Open Eyes Economy Summit.

– Ogromna praca Oksany Zabużko na rzecz uświadamiania światu specyfiki historycznej, kulturowej i egzystencjalnej Ukrainy w szerszym kontekście cywilizacji, historii współczesnej i więzi między narodami, a także jej dorobek literacki w sposób szczególny przybliżający wrażliwość mieszkańców naszego makroregionu sprawiają, że kapituła nagrody niemal jednogłośnie przyjęła jej kandydaturę – mówił Rafał Komarewicz, Przewodniczący Rady Miasta Krakowa i szef kapituły nagrody.

Sprzeciw Młodzieży Wszechpolskiej

Nie wszyscy byli jednak zgodni co do uhonorowania Oksany Zabużko nagrodą im. Stanisława Vincenza. Decyzji tej sprzeciwiły się środowiska prawicowe, a działacze Młodzieży Wszechpolskiej zorganizowali protest.

– Pisarka znana jest z wręcz skandalicznych wypowiedzi na temat rzezi wołyńskiej oraz pochlebnej opinii o Romanie Szuchewyczu, jednym z głównych sprawców ludobójstwa Polaków. Ponadto niejednokrotnie marginalizowała znaczenie ludobójstwa, twierdząc, że zakres zbrodni w polskiej historiografii jest przerysowany, a prace polskich historyków poświęcone mordowi – propagandowe – wyjaśniają w oświadczeniu przedstawiciele Młodzieży Wszechpolskiej.

Aktywiści zjawili się na poniedziałkowym spotkaniu z pisarką z transparentem przedstawiającym przekreślone wizerunki Stepana Bandery oraz Romana Szuchewycza. Na banerze widniał napis „No to niezła kultura”.

– Mamy prawo i obowiązek protestować przeciwko kultowi ludobójców Polaków – komentował jeden z działaczy obecnych na proteście.

Wskutek protestu spotkanie z Oksaną Zabużko zostało przerwane. Musiała interweniować policja oraz straż miejska.

Jak twierdzi w oświadczeniu Młodzież Wszechpolska, aktywiści poprosili o rozmowę z pisarką na temat jej wypowiedzi, jednak organizatorzy zakończyli spotkanie. Wcześniej Wszechpolacy podarowali Oksanie Zabużko podręcznik do historii.

W lutym 2022 roku nakładem wydawnictwa Agora ukazała się najnowsza książka Oksany Zabużko „Planeta Piołun”, w której autorka przygląda się obecnej Ukrainie, podejmując jednocześnie dialog z innymi kulturami. Publikacja zbiegła się z wybuchem wojny.