Argumenty diagnostów są jasne i zrozumiałe: koszty badań technicznych pojazdów od lat są na stałym poziomie, za to co roku rosną koszty pracy i życia. W październiku zeszłego roku na łamach portalu dziennik.pl Marcin Barankiewicz, prezes Polskiej Izby Stacji Kontroli Pojazdów, zaproponował nową stawkę. – Rozsądna stawka za badanie techniczne samochodu osobowego powinna wynosić 150 zł netto – stwierdził.

Na początku stycznia diagności wystosowali pismo do premiera, w którym ostrzegają, że zamrożenie stawek spowoduje zagrożenie prawidłowego funkcjonowania sytemu urzędowych badań technicznych, co przełoży się bezpośrednio na zmniejszenie poziomu bezpieczeństwa na drogach.

Rzecznik pisze

RPO uważa, że ustalenie ceny za badanie, a co za tym idzie ograniczenia wolności w działalności gospodarczej prywatnych podmiotów w drodze rozporządzenia, wymaga wskazania ważnego interesu publicznego.

– Gdy wysokość opłat pozostaje w oderwaniu od aktualnych kosztów badań – skoro nie uległa zmianie od 2004 r., mimo wzrostu nakładów potrzebnych do ich wykonania – to naruszona zostaje równowaga pomiędzy ważnym interesem publicznym, który przemawia za wprowadzeniem sztywnych cen za usługi stacji kontroli pojazdów, a wymogami ochrony praw przedsiębiorców – uznał RPO.

Rzecznik zwrócił się więc do Ministerstwa Infrastruktury o zbadanie tej sprawy i sprawdzenie, czy obowiązujące przepisy są zgodne z wartościami konstytucyjnymi.

Chętnych nie brakuje

Na pismo RPO odpowiedział Bogdan Oleksiak, dyrektor Departamentu Transportu Drogowego MI. Dyrektor przypomniał, że każdy, kto chce prowadzić działalność polegającą na prowadzeniu badań technicznych, musi zaakceptować przejęte warunki i stawki.

I okazuje się, że chętnych nie ubywa. W 2021 roku do początku grudnia (odpowiedź dyrektora jest datowana na 12 stycznia 2022 r.) Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego wydał 951 poświadczeń dla stacji, w tym 116 nowych poświadczeń. W roku 2020 wszystkich poświadczeń zostało wydanych ponad 2 tysiące.

– Powyższe dane potwierdzają chęć podejmowania decyzji o rozpoczęciu zarobkowej działalności w zakresie usług i wykonywanie tej działalności. Natomiast rosnąca liczba pojazdów zarejestrowanych przedkłada się na zwiększenie ilości przeprowadzanych badań technicznych – informuje Bogdan Oleksiak.

Według szacunków ministerstwa co roku na badanie techniczne musi zgłaszać się średnio ok. 17 mln Polaków. I to na ich interes, zdaniem dyrektora, również powinien patrzeć RPO przy ocenie interesu społecznego.

Będą zmiany?

–  Polsce zaledwie niespełna 2% pojazdów nie przechodzi badania technicznego. Natomiast w Niemczech badań technicznych nie przechodzi blisko 16% pojazdów – informuje dyrektor Oleksiak.

– Taka różnica nie wskazuje na bardzo dobry stan floty samochodowej w Polsce w stosunku do floty pojazdów użytkowanych w Niemczech, ale po dokonaniu głębszej analizy, w szczególności wieku tej floty w Polsce (średni wiek pojazdu wynosi 13 lat), z dużym prawdopodobieństwem należy wskazać na znaczne uchybienia w przeprowadzaniu badań technicznych oraz na niedoskonałość, wręcz niewydolność obecnego systemu prawa – ocenia Bogdan Oleksiak.

Dlatego teraz priorytetem dla ministerstwa stało się wprowadzenie sprawnego systemu wysokiej jakości badań technicznych. W rezultacie po polskich drogach mają jeździć bezpieczne i jak najmniej szkodliwe dla środowiska pojazdy. Takie zresztą zapisy niesie ze sobą dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z 3 kwietnia 2014 roku.

– Prace legislacyjne nad aktami wykonawczymi z zakresu badań technicznych pojazdów, w tym regulującymi wysokość opłat za badania techniczne pojazdów, będą mogły zostać podjęte po prawidłowym wdrożeniu wyżej wymienionej dyrektywy – informuje dyrektor.

Obecnie ministerstwo chce uszczelnić system badań poprzez stworzenie nadzoru nad prawidłowością przeprowadzania badań technicznych.