Do 4 lutego w Żydowskim Muzeum Galicja zwiedzający będą mogli obejrzeć wystawę poświęconą ortodoksyjnym Żydom w Krakowie. To efekt wieloletniego projektu fotograficznego Agnieszki Traczewskiej.
Ekspozycja „Kroke. Ortodoksyjni Żydzi w Krakowie” prezentuje około 50 zdjęć wykonanych na przestrzeni 15 lat przez znaną fotografkę i producentkę filmów dokumentalnych – Agnieszkę Traczewską.
Autorka postanowiła opowiedzieć o krakowskiej społeczności żydowskiej, która żyje zgodnie z nauką Tory w najbardziej tradycyjnym i ortodoksyjnym wydaniu.
– Ta społeczność w Krakowie jest bardzo nieliczna, jeżeli chodzi o osoby, które tutaj na stałe mieszkają. Natomiast Kraków ma tę specyfikę, że jest bardzo ważnym ośrodkiem na mapie żydowskiej kultury, historii i tradycji. To właśnie tutaj przez wieki nauczali najważniejsi dla tradycji aszkenazyjskiej rabini. Przykładem jest chociażby Mojżesz Isserles, słynny Rabin Remu, który dokonał kodyfikacji prawa żydowskiego. Do dziś jest ona podstawową wykładnią dla Żydów aszkenazyjskich na całym świecie – mówi Tomasz Strug, wicedyrektor Żydowskiego Muzeum Galicja i kurator wystawy.
Ortodoksyjni Żydzi w obiektywie
Agnieszka Traczewska towarzyszyła krakowskiej ortodoksyjnej społeczności żydowskiej przez 15 lat. Efektem jej fotograficznej wędrówki jest wydany w 2022 roku album „Kroke”.
Ukazuje on zbiorowy portret ortodoksyjnych Żydów uchwyconych w czasie obchodów różnych świąt, modlitw w synagodze, prywatnych wydarzeń w domach rodzinnych, rytuałów związanych z zachowaniem zasad koszerności czy obchodów Szabatu.
– To zilustrowana fotografiami i cytatami opowieść o ortodoksyjnych Żydach w Krakowie. To również opowieść o podróży autorki przez ten świat. Ortodoksyjni Żydzi są dość niedostępną grupą dla „outsiderów”, szczególnie jeśli mamy do czynienia z kobietą, co doskonale widać na fotografiach, które tak jak wystawa zbliżają się coraz bardziej do tego świata. „Outsider” staje się kimś zaufanym. Staje się „insiderem”, kimś, kto zaczyna od szerokich kątów, z daleka na cmentarzu żydowskim, a kończy wystawę, czyli też swoją drogę przez tę społeczność, w prywatnych domach osób podczas świąt żydowskich – wyjaśnia Tomasz Strug.
Oglądając ekspozycję zwiedzający mogą poznać losy konkretnych osób i zobaczyć, jak zmieniło się ich życie na przestrzeni 15 lat. – Na fotografiach widzimy m.in. małego chłopca, który teraz jest już dorosłym mężczyzną i ma za sobą uroczystość Bar Micwy. To wielkie święto, podczas którego 13-latek staje się mężczyzną – podkreśla kurator wystawy.
Wystawa fotografii Agnieszki Traczewskiej pokazuje fenomen dynamiki krakowskiej ortodoksyjnej społeczności żydowskiej, a także staje się przyczynkiem do dyskusji o trwającym na krakowskim Kazimierzu i w innych miejscach w Polsce codziennym życiu Żydów.
Ekspozycja dostępna będzie dla zwiedzających do 4 lutego 2024 roku.