Kraków Nowa Huta Przyszłości to gigantyczny projekt, warty blisko 6 mld zł (szacunki z 2016 roku). Jego początki sięgają 2013 roku. Wtedy, w marcu, prezydent Jacek Majchrowski podpisał porozumienie z ówczesnym marszałkiem województwa małopolskiego Markiem Sową (Platforma Obywatelska), które dotyczyło współpracy m.in. przy rewitalizacji poprzemysłowych gruntów na wschodzie miasta. Mowa o terenach o łącznej powierzchni 5,5 tys. hektarów. „Rozpoczynamy nowy rozdział w historii Krakowa” – mówił prezydent.

Porozumienie było zaczątkiem projektu, który otrzymał nazwę: „Kraków Nowa Huta Przyszłości”. Do jego realizacji gmina oraz województwo powołały spółkę o tej samej nazwie. Na jej czele stanął Artur Paszko, który wcześniej zajmował m.in. kierownicze stanowiska w spółkach Skarbu Państwa. KNHP została utworzona w listopadzie 2014 roku. Niektóre elementy wielkiego projektu zostały zrealizowane, przykładowo dwie strefy aktywności gospodarczej, które otwarto w minionych latach.

Spółka liczyła na to, że przedsięwzięcia w ramach KNHP uda się częściowo sfinansować z pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy. To unijny program, który składa się z 56 inwestycji i 55 reform. W założeniu wzmocni polską gospodarkę oraz sprawi, że będzie ona łatwiej znosić wszelkie kryzysy. W ramach KPO do Polski ma trafić 59,8 mld euro (268 mld zł). O ujęcie w programie inwestycji, zaplanowanych w ramach KNHP, spółka wnioskuje od sierpnia 2020 roku. Jak się okazuje, bezskutecznie.

Inwestycje za 800 mln zł

– KNHP w sierpniu 2020 r. składała do Krajowego Planu Odbudowy wnioski na szereg przedsięwzięć na łączną kwotę ponad 800 mln zł – wylicza Marcin Rybski, wicedyrektor Biura Obsługi Inwestora, Współpracy i Promocji spółki.

Chodziło m.in. o przygotowanie terenów pod inwestycje logistyczno-produkcyjne, jak również o budowę infrastruktury na potrzeby Parku Edukacyjnego „Branice”, w ramach którego KNHP tworzy skansen, który ma prezentować „tradycję materialną Krakowiaków Zachodnich”.

Pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy spółka planowała również przeznaczyć na realizację pierwszego etapu Centrum Wielkoskalowych Plenerowych Wydarzeń Kulturalnych „Błonia 2.0”. Ma to być nowe miejsce aktywności kulturalnej i fizycznej na mapie Krakowa.

Przedstawiciele spółki uzasadniali, że planowane przez nich inwestycje wygenerują nowe miejsca pracy. Zwracali też uwagę, że są przyjazne dla środowiska i klimatu. Zadania wpisano do fiszki projektowej, która została złożona do KPO za pośrednictwem urzędu marszałkowskiego. – Ten tryb nie przewidywał informacji zwrotnej z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej, przygotowującego założenia KPO – twierdzi Marcin Rybski.

Bezskuteczne próby lobbingu

W marcu 2021 roku przedstawiciele spółki brali udział w konsultacjach KPO. Proponowali, by rozszerzyć przewidziane w nim programy rewitalizacji poprzemysłowych terenów dawnej Huty im. T. Sendzimira o sąsiednie grunty, na których realizowane są inwestycje w ramach KNHP. Bezskutecznie.

Jednak spółka nie odpuszczała. Poszukiwała innych sposobów, jak pozyskać pieniądze z KPO. Okazało się, że w ramach tzw. inwestycji A1.2.2. samorządy mogą zdobyć fundusze na przygotowanie gruntów pod zadania o kluczowym znaczeniu dla gospodarki. Jednak Ministerstwo Rozwoju i Technologii obawiało się, że tereny nie będą się cieszyć zainteresowaniem wśród inwestorów. Resort poinformował o tym Komisję Europejską. W efekcie pieniądze zostały przeniesienione na inne działania, w tym m.in. na „poprawę łańcucha dostaw produktów rolnych”.

– Mimo naszych działań i prób lobbingu (przy wsparciu Urzędu Miasta Krakowa), do tej pory żaden element projektu strategicznego KNHP nie został uwzględniony w Krajowym Planie Odbudowy – dodaje Rybski.

W spółce zapewniają, że są gotowi do „sprawnego zagospodarowania środków z KPO”. Zostałyby przeznaczone na rewitalizację terenów poprzemysłowych w Nowej Hucie. Czas jednak ucieka. Inwestycje w ramach Krajowego Planu Odbudowy muszą zakończyć się do grudnia 2026 roku.

Jak przekonuje nas Marcin Rybski, każdy kolejny tydzień braku zmian w programie, które umożliwiałyby spółce aplikowanie o pieniądze, „dramatycznie ogranicza możliwość ich efektywnego wykorzystania”.

Dlaczego w KPO nie przewidziano ani złotówki na realizację projektu Kraków Nowa Huta Przyszłości? Zadaliśmy to pytanie Ministerstwu Funduszy i Polityki Regionalnej. Czekamy na odpowiedzi. Natomiast w ostatnich dniach szefowa tego resortu Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz powiedziała w wywiadzie dla dziennika „Fakt”, że Krajowy Plan Odbudowy musi być renegocjowany.

– Dostaliśmy ten projekt [KPO – przyp. red.] z gigantycznym opóźnieniem. On się kończy w 2026 r. i ma dwa lata opóźnienia. Trzeba przejść reforma po reformie, inwestycja po inwestycji, by zobaczyć, czy w tym skróconym czasie to się po prostu da zrobić. A jeżeli się da, w jakim zakresie. Może trzeba coś zmniejszyć albo modyfikować? – stwierdziła Pełczyńska-Nałęcz.

5 mln zł na Przylasek Rusiecki

W KNHP zapewniają, że realizacja całego projektu nie jest zagrożona. – Choć niewątpliwie środki, których źródłem mógłby być Krajowy Plan Odbudowy, pomogłyby zintensyfikować prowadzone działania – twierdzą w spółce.

Nie jest jednak tak, że dotychczas w ogóle nie korzystała ona z funduszy unijnych. Robiła to, ale w ramach innych programów. Przykładowo na urządzenie terenu rekreacyjnego w Przylasku Rusieckim, które kosztowało 18,5 mln zł, KNHP dostała ponad 5 mln zł z Unii Europejskiej w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Pozyskała też z UE 58,9 mln zł na budowę infrastruktury w ramach strefy aktywności gospodarczej.

W spółce zauważają, że dotychczas (z różnych źródeł, nie tylko unijnych), na rozwój wschodniej części miasta przeznaczono już ok. 520 mln zł z publicznych środków.

Jak już wspomnieliśmy, realizacja całego, gigantycznego przedsięwzięcia, jakim jest Kraków Nowa Huta Przyszłości, ma kosztować blisko 6 mld zł. Część pieniędzy wyłoży spółka, część prywatni inwestorzy, część będzie pochodzić m.in. z funduszy unijnych.

Jak podaje KNHP, projekt ma być zrealizowany do końca 2030 roku w „zakresie nieruchomościowym”. Do tego czasu spółka chce pozyskać grunty, konieczne do realizacji całości przedsięwzięcia. W KNHP twierdzą, że projekty, które polegają na rewitalizacji dużych terenów poprzemysłowych, trwają zazwyczaj od 10 do 25 lat.

W ubiegłym roku koszty działalności spółki wyniosły 10,52 mln zł. KNHP zatrudniała wówczas średnio 20 osób. Na wynagrodzenia przeznaczyła 2,79 mln zł, z czego 560 tys. zł otrzymał sam dwuosobowy zarząd.