Translokacja drewnianej chałupy z ulicy Przyszłości 3 zainicjuje budowę Parku Edukacyjnego „Branice”, czyli skansenu budownictwa drewnianego upamiętniającego dziedzictwo Krakowiaków Zachodnich.

Według koncepcji projektu, realizowanego przez spółkę Kraków Nowa Huta Przyszłości, na terenie skansenu ma znaleźć się 11 zagród, karczma oraz kościół. Łącznie pojawi się 25 budynków o różnych funkcjach, w tym 12 mieszkalnych, prezentujących podkrakowską wieś z przełomu XIX i XX wieku.

Ważny krok

W poniedziałek 4 grudnia podpisana została umowa na wykonanie translokacji pierwszego obiektu na teren Parku Edukacyjnego „Branice”. Nie będzie to jednak, jak początkowo zakładano, drewniana chata z końca XIX wieku należąca do rodziny Waligórów z Woli Justowskiej, a pochodząca z lat 30. XX wieku chałupa mieszcząca się przy ul. Przyszłości 3 w Krakowie.

Dwukondygnacyjny budynek bazuje na fundamencie kamienno-ceglanym i ma naczółkowy dach pokryty ceramiczną dachówką. To ostatni z zachowanych przykładów drewnianej zabudowy dawnej wsi Chełm. Dom został wpisany do Gminnej Ewidencji Zabytków.

Przeniesieniem chaty zajmie się wyłoniona w drodze postępowania przetargowego krakowska firma Karto, która posiada doświadczenie w pracach z zabytkowymi budynkami drewnianymi. Koszt translokacji to niemal 1,4 mln zł.

Z przeniesionego i odrestaurowanego obiektu zwiedzający będą mogli korzystać pod koniec 2025 roku.

Wieloetapowy proces

Zadanie translokacji zabytkowej chałupy podzielone zostało na trzy etapy. Najpierw przygotowana będzie niezbędna dokumentacja projektowa, obejmująca pozwolenia i decyzje administracyjne. Następnie przeprowadzone zostaną prace związane z przeniesieniem budynku, budowlane oraz konserwatorskie. Ostatni etap to sporządzenie dokumentacji powykonawczej i uzyskanie pozwolenia na użytkowanie.

– Prace będą odbywały się zgodnie ze sztuką budowlaną, z maksymalnym wykorzystaniem i poszanowaniem substancji zabytkowej, a także z zastosowaniem – w możliwie szerokim zakresie – technik budowlanych z lat 30. XX w. Realizacja prac rozbiórkowych, budowlanych i translokacja obiektu będzie uzgodniona z odpowiednim organem ochrony zabytków – zapewniają urzędnicy.

Zabytkowe chałupy, budynek wystawowy, parking

Skansen obejmujący 11 zagród, kościół oraz karczmę ma stanowić serce Parku Edukacyjnego „Branice”. Chałupy usytuowane od strony południowej, u zbiegu ulic Tatarakowej i gen. Michała Karaszewicza-Tokarzewskiego, odtworzą charakterystyczny układ wsi, tzw. „rzędówkę” i będą obiektami muzealnymi.

Z kolei po stronie wschodniej odtworzony zostanie układ rozproszony zabudowy przypominający wieś „samotniczą”. W niektórych budynkach organizowane będą warsztaty edukacyjne, wykłady i wystawy.

Główne wejście do parku znajdzie się w nowoczesnym budynku wystawowym. Odwiedzający będą mogli skorzystać z szatni, sklepu z pamiątkami i publikacjami o polskiej wsi, dwóch sal konferencyjnych, części wystawowej i toalet. Znajdą się tam pomieszczenia magazynowe, techniczne oraz administracyjne.

Całość kompleksu uzupełni parking dla samochodów i autokarów, stacja ładowania aut elektrycznych i ścieżki spacerowe. Do zasilania kompleksu wykorzystane zostaną źródła energii odnawialnej.

Koszt realizacji Parku Edukacyjnego „Branice” szacowany jest na niemal 60 mln zł. Jak podkreśla Artur Paszko, prezes zarządu spółki Kraków Nowa Huta Przyszłości, tempo realizacji inwestycji zależy od tego, jak ostatecznie wykrystalizują się źródła finansowania.

– Powstający skansen stanowi element Centrum Rekreacji i Wypoczynku „Przylasek Rusiecki” – jednego z czterech (obok Parku Naukowo-Technologicznego „Branice", Centrum Logistyczno-Przemysłowego „Ruszcza” oraz Centrum Wielkoskalowych Plenerowych Wydarzeń Kulturalnych „Błonia 2.0”) komponentów projektu strategicznego „Kraków – Nowa Huta Przyszłości” – przypomniał Artur Paszko.