„Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” to kolejna wystawa z cyklu „4 x nowoczesność”. Prezentuje ona powojenny okres w historii Polski poddawany wielu ograniczeniom, zarówno o charakterze ekonomicznym, organizacyjnym, jak i politycznym.

– Okres po II wojnie światowej w historii Polski utożsamiany jest z istnieniem państwa Polska Rzeczpospolita Ludowa o ograniczonej suwerenności, poddanego kontroli Związku Radzieckiego, wpisanego w system zimnowojennego podziału świata. W tych realiach odbywały się zarówno odbudowa kraju po zniszczeniach wojennych, jak i szeroko zakrojony proces zmian we wszystkich dziedzinach życia, w tym w sferze kultury – pisze w katalogu do wystawy Andrzej Szczerski, dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie.

Kilkaset obiektów z okresu PRL-u

Na wystawie „Nowoczesność reglamentowana. Modernizm w PRL” zwiedzający mogą zobaczyć 360 eksponatów. Są to nie tylko obrazy i rzeźby, ale także fotografie, filmy, grafiki i stroje. Ekspozycję tworzą również obiekty rzemiosła artystycznego oraz publikacje w postaci książek i czasopism.

Wśród prezentowanych przedmiotów są dzieła m.in. Andrzeja Wróblewskiego, Jonasza Sterna, Zbigniewa Dłubaka, Xawerego Dunikowskiego, Magdaleny Abakanowicz, Tadeusza Kantora, Marii Jaremy, Jana Głuszaka „Dagaramy”, Jerzego Sułtana, Andrzeja Sadowskiego, Edwarda Dwurnika, Józefa Robakowskiego czy Zbigniewa Warpechowskiego.

Wszystkie te przedmioty, pochodzące z różnych dziedzin życia, sztuki i kultury, opowiadają o doświadczeniu nowoczesności w okresie PRL-u i ograniczeniach. Tytułowa „reglamentacja” oznacza bowiem ograniczenia różnej natury: zawężony wybór możliwości, wariantów, inspiracji, dróg realizacji.

O losach polskiego modernizmu

Wystawa skupia się na wielu aspektach reglamentacji okresu PRL-u. Po pierwsze ukazuje napięcie, jakie istniało między ówczesnymi językami wizualnymi a doświadczeniem wojennym. Po drugie, prezentuje efekty presji ideologicznej, wpływającej na społeczną rolę sztuki i kształtującej jej treści oraz przekaz. Po trzecie, rzuca światło na paradoksalny charakter modernizacji w czasach PRL-u.

Nie jest jednak próbą encyklopedycznej i chronologicznej prezentacji osiągnięć artystycznych, a głosem w dyskusji na temat kształtu i losów polskiego modernizmu.

Ekspozycja została podziela na kilka części: „Forma i wojna”, „Forma i ideologia”, „Modernizm fantomowy”, „Modernizm na licencji” oraz „Modernizm powszedni”.

Wystawa dostępna będzie dla zwiedzających od 17 listopada do 14 kwietnia w Gmachu Głównym Muzeum Narodowego w Krakowie.