Muzeum Narodowe w Krakowie zaprasza do obejrzenia nowej wystawy „Rękopisy orientalne z kolekcji Czartoryskich. Księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu – in memoriam”. Jak wskazuje sama nazwa, ekspozycja dedykowana jest pamięci wybitnego polityka, mecenasa sztuki i męża Izabeli Czartoryskiej.

– W tym roku przypada 200. rocznica śmierci księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego. Postanowiliśmy więc przywołać jego postać, zwłaszcza iż pozostaje on nieco w cieniu swojej małżonki, fundatorki Muzeum Czartoryskich – mówi Katarzyna Płonka-Bałus, kuratorka wystawy.

Miłośnik Orientu

Książę Adam Kazimierz Czartoryski, ze względu na zainteresowania językami i literaturą Wschodu, nazywany jest patronem orientalistyki jako dyscypliny naukowej. To głównie dzięki niemu dziś zwiedzający mogą podziwiać m.in. arcydzieła dawnej sztuki perskiej. Warto jednak przywołać jeszcze jedną postać.

– W 1772 roku, gdy prowadzono rokowania na temat rozbioru Polski, w Warszawie pojawił się nowy poseł austriacki – Karol Emeryk Roviczky, minister cesarzowej Marii Teresy. Był wybitnym na owe czasy znawcą kultury i literatury Orientu. Spotkanie tych dwóch panów w XVIII wieku doprowadziło do intelektualnego porozumienia. Konsultowali ze sobą swoją wiedzę i korespondowali. W tym dialogu książę Czartoryski, pełniący wiele różnych funkcji publicznych z zakresu polityki i edukacji, był   dzieckiem swojej epoki – uczonym dyletantem, niemniej jednak położył niemałe zasługi, jeśli chodzi o zainteresowanie językami orientalnymi i literaturą Wschodu – opowiada Katarzyna Płonka-Bałus.

Cenne rękopisy i miniatury

Na wystawie zwiedzający mogą zobaczyć wybór rękopisów i miniatur orientalnych, wyróżniających się elegancją form dekoracji malarskiej, piękną kaligrafią i subtelną ornamentyką. Wśród eksponatów są zarówno kodeksy w języku arabskim, tureckim, jak i perskim. Szczególną uwagę przykuwa iluminowane dzieło historyczne Šāhnāme, czyli „Księga królewska”.

– To perski epos narodowy autorstwa Ferdousiego, opowiadający tradycyjną historię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów, czyli do czasu śmierci autora dzieła, co miało miejsce około 1025 roku. Egzemplarz prezentowany na wystawie pochodzi z pierwszego dwudziestolecia XVII wieku. Opowiada o dziejach mitycznych, heroicznych, ale ma także część historyczną. Znajdziemy w nim również historie miłosne, co sprawia, że autor, obok twórców epiki heroicznej, może uchodzić za prekursora epiki romantycznej – wyjaśnia kuratorka ekspozycji.

Zwiedzający mogą zobaczyć także albumy kaligrafii i miniatur zwane murakk’a oraz iluminowane zbiory poezji, głównie Hafeza, bez którego nie byłoby kultury perskiej nowożytnej. Hafez pisał o pięknie życia i wyznawał pogardę dla fałszu oraz hipokryzji. Jego najważniejszym zbiorem jest „Divan”, który zawiera ponad 500 wierszy o charakterze monorytmicznym.

– Na wystawie prezentujemy kilka pięknych, ilustrowanych i iluminowanych egzemplarzy „Divanu” Hafeza z XVI wieku, które stanowią znakomite przykłady dworskiej, szalenie wyrafinowanej, barwnej, urzekającej złotem i piękną kaligrafią sztuki perskiej okresu Safawidów. To dynastia panująca od początku XVI wieku do roku 1743. To najwybitniejsi władcy nowożytnego Iranu – mówi Katarzyna Płonka-Bałus.

Wystawa „Rękopisy orientalne z kolekcji Czartoryskich. Księciu Adamowi Kazimierzowi Czartoryskiemu – in memoriam” to jedna w niewielu okazji, by zobaczyć na własne oczy tak cenne eksponaty.

Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających do 29 października w Muzeum Książąt Czartoryskich.