Decyzja w sprawie rektora UKEN zapadnie w październiku, będziemy walczyć o zwiększenie budżetu NCN - deklarował minister nauki Dariusz Wieczorek, który pojawił się w Krakowie na inauguracji AGH. Zapowiadał też nowelizację ustawy o szkolnictwie wyższym.
Minister nauki i szkolnictwa wyższego piątek spędza w Krakowie, gdzie pojawił się w związku z inauguracją roku akademickiego Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Podczas zorganizowanego jeszcze przed rozpoczęciem oficjalnych uroczystości briefingu Dariusz Wieczorek podkreślał, że rok 2024 upłynął pod znakiem „historycznego wzrostu opłat na naukę”. – To historyczny wzrost, jeśli chodzi o wynagrodzenia kadry naukowej i pracowników administracyjnych uczelni. Nikt do tej pory tego nie zrobił – mówił Wieczorek, zaznaczając, że obecny rząd „docenia to, co robią polscy naukowcy i starają się stwarzać im najlepsze warunki rozwoju”.
Przekonywał też dziennikarzy, że ostatnie afery, m.in. kontrowersje wokół spółki IDEAS NCBR, nie oznaczają, że źle dzieje się w całej polskiej nauce. – Jeżeli jest takie wrażenie, że badania dotyczące sztucznej inteligencji prowadzi tylko jedna ze spółek NCBiR, to jest to wrażenie mylne, bo takie badania prowadzi również m.in. AGH i wiele innych ośrodków. Wyciągamy jednak z tego wniosek, że wszystkie te działania trzeba skoordynować i takie działania będziemy prowadzili – deklarował.
Minister opowiadał też o wyzwaniach, jakie czekają MNiSW w roku 2025. – To oczywiście kwestia uporządkowania systemu. Chcemy postawić na jakość, więc pewnie będziemy procedowali nowelizację ustawy o szkolnictwie wyższym – zapowiadał Wieczorek. – Chcemy również, aby uczelnie, tam gdzie można, korzystały ze środków Krajowego Planu Odbudowy. Będziemy się też z całym środowiskiem szykowali do nowej perspektywy finansowej od 2027 r., bo to kluczowa sprawa dla rozwoju polskiej nauki. Przypomnę tylko, że Krajowy Plan Odbudowy to jest kwota 250 miliardów złotych. Jeżeli by było tak jak w rozwijających się krajach europejskich, 10 proc. z tych środków przeznaczone na badania, rozwój, innowacje i uczelnie, to wyobrażacie sobie państwo, co znaczą te pieniądze dla polskiej nauki.
Odwołanie rektora UKEN
Wieczorek został zapytany m.in. o odwołanie prof. Piotra Borka z funkcji rektora Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej. Przypomnijmy, 2 września Wieczorek wszczął procedurę jego odwołania, a decyzja ta miała być wynikiem „rażących lub uporczywych naruszeń prawa”. Wśród zarzutów kierowanych wobec rektora UKEN znajdować się ma m.in. nieprzestrzeganie praw pracowniczych.
Prof. Borek wszystkie te zarzuty stanowczo odpiera, mimo że część z ponad 80 zwolnionych przez niego pracowników oddała sprawy do sądu, a w niektórych z nich zapadły już wyroki dla rektora niekorzystne.
- Sprawa jest w toku. W tej chwili otrzymaliśmy opinie w tej sprawie z Rady Głównej Nauki Szkolnictwa Wyższego i z KRASP-u, więc będziemy kierowali do pana profesora prośbę o zapoznanie się ze wszystkimi dokumentami i w zależności od tego, czy będą jakieś odwołania, decyzja w całej tej procedurze zapadnie w październiku. Jaka to będzie decyzja, będziemy informować, w tej chwili nie jestem w stanie tego powiedzieć – mówił Wieczorek.
Pieniądze dla NCN
Minister odpowiadał też na pytania związane z apelami o zwiększenie finansowania między innymi Narodowego Centrum Nauki. Wieczorek podkreślał, że wszystkie postulaty obecne MNiSW uwzględniało, problem jednak w tym, że za naszą wschodnią granicą wojna, są bardzo duże wydatki na obronność, „w związku z tym w sposób naturalny w każdym ministerstwie są bardzo poważne oszczędności”.
Zaznaczał przy tym, że na potrzeby NCN udało się już wywalczyć dodatkowe 50 mln zł w przyszłorocznym budżecie. Jak jednak pisaliśmy, zlokalizowana w Krakowie jednostka wnosiła o znacznie więcej, tłumacząc, że rządowy projekt przyszłorocznego budżetu znacznie rozmija się z wcześniejszymi deklaracjami ministra nauki. Bo choć otrzymała dodatkowe 200 mln dotacji na sfinansowanie tegorocznych projektów, przewidziany na przyszły rok budżet mimo zapowiedzi wciąż kształtuje się na podobnym poziomie do tegorocznego.
Przedstawiciele NCN ostrzegali, że brak zwiększenia budżetu grozi zawieszeniem konkursów dla naukowców, a kolejne apele i petycje w tej sprawie do Donalda Tuska i Dariusza Wieczorka pisały (i wciąż piszą) różne środowiska naukowe w Polsce.
– Walka NCN jest słuszna, pewnie w trakcie procedury budżetowej będziemy o tym dyskutować i rozmawiać. Będziemy o tym rozmawiali z Ministerstwem Finansów, jestem też w stałym kontakcie z dyrektorem NCN-u, będziemy walczyli, żeby tych środków było więcej – deklarował. I zaznaczał: – Ja bym w tym wszystkim prosił jednak o sprawiedliwą ocenę tego, co robimy, z tego względu, że to moją decyzją NCN w tym roku otrzymało 200 mln zł. To najlepiej świadczy o tym, jak minister nauki podchodzi do badań podstawowych i do rozwoju NCN-u. Moja postawa się w tej sprawie nie zmieniła.
Minister stanowczo też zaprzeczał, by przedstawiciele MNiSW i on sam nie prowadzili rozmów ze środowiskiem naukowym. – Dyskusje i rozmowy są cały czas, nic złego się w tym zakresie absolutnie nie dzieje. Konsultujemy ustawę o szkolnictwie wyższym, więc tu się nic nie dzieje bez wiedzy środowiska – deklarował. – Natomiast być może jest tak, że rzeczywiście minister ma nowe pomysły, chce nowego otwarcia, a prawda jest taka, że na to niekoniecznie musi być zgoda. Trzeba więc szukać kompromisu.