Wkrótce ruszą prace związane z zagospodarowaniem 37-hektarowego terenu po byłym obozie koncentracyjnym Plaszow. Ich wykonaniem zajmie się firma Re-bau z Krakowa.
W piątek, 2 czerwca, Muzeum KL Plaszow podpisało umowę z firmą Re-bau na zagospodarowanie terenu po byłym niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym Plaszow. Prace mają zakończyć się do końca 2023 roku.
– To pierwszy etap budowy Muzeum KL Plaszow, na którym najbardziej chcemy się skupić, czyli przestrzeń terenu poobozowego. Traktujemy ją jako tę najbardziej priorytetową, autentyczną strukturę historii i teraźniejszości, bo przede wszystkim ważne jest dla nas to, by ten teren był rozumiany wieloaspektowo – jako ten, który niesie historyczne znaczenie, ale też jest ważny współcześnie – mówi Kamil Karski z Muzeum KL Plaszow.
Miejsce otwarte dla wszystkich
Teren po byłym nazistowskim obozie Plaszow zajmuje 37 ha powierzchni i wpisany jest do rejestru zabytków. Znajdują się na nim dwa cmentarze żydowskie oraz miejsca masowych straceń. Obszar ten jest otwarty dla wszystkich jako miejsce spacerów i odkrywania przeszłości.
– Nie planujemy go w żaden sposób ogradzać. Ten rozległy, zielony teren nadal pozostanie otwarty i stanie się miejscem, również poprzez oznaczenie historycznych śladów często nieistniejących, ale obecnych w przestrzeni pamięci, skłaniającym do refleksji, zastanowienia się nad przeszłością – wyjaśnia Jacek Stawiski z Muzeum KL Plaszow.
Aby zaznaczyć granice terenu poobozowego przy głównych wejściach oraz wzdłuż ulicy Joachima, Jerozolimskiej i Swoszowickiej usytuowane będą słupy z betonu architektonicznego. Umowa na zagospodarowanie przestrzeni przewiduje również wykonanie dróg i ścieżek, oznaczenie przebiegu granic dwóch cmentarzy, a także wykonanie tablic informacyjnych i regulaminowych oraz małej architektury. Wykonawca zajmie się również stworzeniem konstrukcji pod makiety dla osób z dysfunkcją wzroku oraz wykonaniem okien ekspozycyjnych w terenie.
Świadek historii
Trwają również prace nad adaptacją Szarego Domu na cele muzealne. Obiekt ten został zbudowany w 1925 r. i początkowo pełnił funkcję budynku administracyjnego cmentarza Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie oraz siedziby Bractwa Przedpogrzebowego Chewra Kadisza. W trakcie istnienia obozu KL Plaszow w piwnicach budynku mieścił się areszt, a na piętrach biura zarządu. Po wojnie urządzono w nim mieszkania komunalne i prywatne.
– Chcielibyśmy, aby przede wszystkim była to przestrzeń, w której zabrzmią relacje świadków i więźniów. To im w tej historycznej przestrzeni, która pamięta ten czas, chcielibyśmy oddać głos – tłumaczy Kamil Karski.
Pod koniec maja Muzeum KL Plaszow przeprowadziło sprzątanie wnętrz Szarego Domu. Z kolei w zeszłym roku zakończyły się roboty budowlane prowadzone przy fundamentach budynku. Wyremontowany został także dach.
Obiekt ukryty pod ziemią
Głównym budynkiem muzealnym ma być Memoriał. Architekci wykorzystali naturalne ukształtowanie terenu i zaprojektowali obiekt wtopiony w skarpę, ukryty pod ziemią. Widoczna ma być jedynie elewacja frontowa budynku. Memoriał zostanie wybudowany poza terenem byłego obozu KL Plaszow, przy ul. Kamieńskiego. Istotnym elementem ma być jednak tunel pod ulicą Swoszowicką, który połączy budynek z terenem poobozowym.
– Wystawa w Memoriale ma w pewien sposób stanowić formę przekazania wiedzy, jej uporządkowania i chronologicznego przedstawienia, a także zwrócenia uwagi na fakty. Jej odbiorcy będą mogli zapoznać się z podstawowymi informacjami, związanymi z przeszłością tego miejsca – opowiada Kamil Karski.
Muzeum KL Plaszow zwróciło się z prośbą do Ocalałych oraz ich rodzin o przekazanie pamiątek czy podzielenie się wspomnieniami. – Każda relacja, każdy obiekt będą dla nas bezcenne, bo pozwolą nam poznać historię tego miejsca i lepiej ją opowiedzieć – podkreśla Karski.
Wszystkie prace inwestycyjne związane z Muzeum KL Plaszow mają zakończyć się w 2025 roku. Inwestycja finansowana jest przez Gminę Miejską Kraków oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.