Wielka przeprowadzka akt znajdujących się w oddziale na Wawelu rozpoczęła się początkiem miesiąca. Jej zakończenie jest planowane na najbliższy piątek. 12 października rozpoczęły się również przenosiny oddziału Archiwum Narodowego przy ul. Lubicz, w którym przechowywane były wielkoformatowe obiekty, takie jak mapy czy plany.

To jednak nie koniec. W kolejnych tygodniach – 26 października i 9 listopada – ma nastąpić przeprowadzka zasobów z oddziałów przy ul. Grodzkiej i ul. Orzeszkowej. Natomiast przeniesienie oddziału z ul. Siennej jest planowane początkiem 2021 roku.

Czasem słońce, czasem deszcz 

Na postęp prac duży wpływ ma pogoda, a zwłaszcza opady deszczu.

– Deszcz, a co za nim idzie wilgoć, istotnie ogranicza możliwości przeprowadzki – przyznaje Mariusz Kluczewski, koordynujący prace kierownik Oddziału II Archiwum Narodowego w Krakowie. ­– Gdy pogoda jest niesprzyjająca, w pudłach bądź skrzyniach są umieszczane mierniki temperatury i wilgotności, z których na bieżąco są sczytywane parametry. Na podstawie tych odczytów, czyli na przykład wzrostu wilgotności w stosunku do warunków w magazynie, jest podejmowana decyzja, co do tego, czy wozimy akta, czy czekamy.

W pierwszym tygodniu przeprowadzki udało się przewieźć prawie połowę zasobu wawelskiego oddziału. Do nowej siedziby dotarły już m.in. zespoły ksiąg ziemskich i grodzkich krakowskich, zatorskich, pilzneńskich, bieckich, oświęcimskich, sądeckich i akta sądów.

Wyjątkowe zbiory

Cenne zbiory do tej pory przechowywane na Wawelu są pakowane do plastikowych skrzyń i uzupełniane wypełniaczami tak, by eliminować jakikolwiek ruch obiektu w skrzyni. Liczba skrzyń i ich zawartość jest za każdym razem spisywana. Po dostarczeniu na miejsce archiwalia są rozkładane na wcześniej oznaczonych półkach.

Akta gromadzone w Oddziale na Wawelu liczą prawie 1,2 km półek magazynowych. Zgromadzono na nich ponad 36 tys. jednostek archiwalnych, które ze względu na ogromną wartość zdecydowano przenieść do nowej siedziby przy ul. Rakowickiej jako pierwsze.

Wśród najcenniejszych zbiorów są m.in. księgi ziemskie i grodzkie dawnego województwa krakowskiego (3500 egzemplarzy), archiwa rodowe, akta gospodarcze majątków ziemskich, szarfy i fartuszki masońskie, pióro znalezione przez pracowników Archiwum w księdze gospodarczej z pierwszej połowy XIX wieku, portfel generała Józefa Chłopickiego czy zachowane jako pamiątki – pukle włosów znanych Polaków.

W nowym miejscu

Teraz będą przechowywane w nowym miejscu. Magazyny archiwalne w budynku Archiwum Narodowego znajdują się na 8 kondygnacjach i mogą łącznie pomieścić prawie 70 km bieżących akt.

Znajdą się tu rozproszone do tej pory materiały archiwalne z 5 obecnych krakowskich oddziałów instytucji i ekspozytury w Spytkowicach k. Zatoru. Po przeprowadzce większej części obecnego zasobu Archiwum reszta powierzchni magazynowej stanie się rezerwą na dopływy, obliczaną na najbliższe kilkadziesiąt lat.