Przedsiębiorcy prowadzący drukarnie próbowali przekształcić prawo użytkowania wieczystego w prawo własności. Nie zgodził się prezydent. Sądy rozstrzygnęły, kto ma rację.
W 2017 roku prezydent Krakowa odmówił przekształcenia prawa użytkowania wieczystego części ponad 5,5-hektarowej działki w Podgórzu należącej do skarbu państwa w prawo własności nieruchomości. Magistrat oparł się o zapis umowy z 2007, który mówi, że nowi właściciele kupują teren, aby prowadzić tam działalność gospodarczą – drukarnię. Swoje stanowisko wzmocnił wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 2015 roku.
Próba
Sprawa w końcu trafiła do sądu, ponieważ wojewoda utrzymał w mocy decyzję prezydenta, ale również Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że przedsiębiorcy nie mają racji w tym sporze.
WSA przypomniał, że przed nowelizacją prawa z 2011 roku o przekształcenie prawa użytkowania w prawo własności mogły ubiegać się jedynie osoby fizyczne. Natomiast przedmiotem przekształcenia mogły być „nieruchomości zabudowane na cele mieszkaniowe, garażami (…) oraz nieruchomości rolne”.
I taki jest obecnie stan prawny, ponieważ nowelizacja z 2011 roku, która rozszerzyła możliwości przekształcenia – zarówno pod względem tego, kto może dokonać przekształcenia i co może być jego przedmiotem, zakwestionował Trybunał Konstytucyjny w 2015 roku.
Przekształcenie a pomoc publiczna
W wyroku trybunał tłumaczył, że np. firmy lub przedsiębiorcy, którzy uzyskali możliwość przekształcenia na podstawie nowego prawa, mają tak duże uprzywilejowanie, że rodzi to pytania o zgodność przepisów z obowiązującym w Unii Europejskim zakazem udzielania pomocy publicznej.
Zresztą w tym temacie wypowiedziała się Komisja Europejska, stwierdzając, że mechanizm ustalania opłaty za przekształcenie miał charakter preferencyjny i nie spełniał wymogów Testu Prywatnego Inwestora.
Taka podstawa prawna, dała sądowi podstawy do odrzucenia skargi. Przedsiębiorcy jednak postanowili wyczerpać całą dostępną ścieżkę odwoławczą i złożyli kasację do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Jednak i tam nic nie ugrali. Sąd oddalił skargę, przywołując ponownie wyrok TK, w którym można przeczytać, że „zakwestionowane przepisy rażąco naruszyły samodzielność jednostek samorządu terytorialnego, które – oddając nieruchomości w użytkowanie wieczyste – nie mogły spodziewać się, że drugiej stronie umowy zostanie przyznane uprawnienie do jednostronnego zakończenia stosunku prawnego przez przekształcenie przysługującego jej prawa we własność”
– Ustawodawca narzucił gminom zasady rozporządzania nieruchomościami stanowiącymi ich własność, uniemożliwiając tym samym realizację racjonalnej gospodarki finansowej i przestrzennej – przypomniał NSA.
