Zabytkowa willa przy placu Kossaka 4 od końca 2019 roku należy do MOCAK-u. Instytucja planuje w tym miejscu otworzyć muzeum poświęcone życiu i twórczości rodziny Kossaków. Najpierw jednak konieczny jest kompleksowy remont dworku.
Ewelina Bajorek-Dziuban, LoveKraków.pl: Do otwarcia Kossakówki jeszcze daleka droga. Mimo to MOCAK rozpoczął już gromadzić zbiory przyszłego muzeum i zaapelował do osób będących w posiadaniu pamiątek z domu Kossaków.
Justyna Majewska, specjalistka ds. Kossakówki Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK: Poszukujemy obiektów, które związane były z rodziną Kossaków, zarówno tych artystycznych, jak i przedmiotów towarzyszących im w codziennym życiu. Wśród artystycznych szczególnie interesują nas szkicowniki oraz palety, którymi posługiwali się przy pracy. Jeżeli ktoś w swoich prywatnych zbiorach posiada pamiątki po Kossakach, z którymi nie chce się na stałe rozstawać, dobrym rozwiązaniem może być czasowe wypożyczenie ich muzeum, dlatego serdecznie zachęcamy do współpracy.
Do kiedy prowadzona jest akcja?
Justyna Majewska: Chcemy, aby ogłoszenie miało charakter ciągły, bezterminowy. Akcję poszukiwania pamiątek planujemy prowadzić nie tylko do momentu otwarcia Kossakówki, ale również wtedy, gdy muzeum w pełni rozpocznie swą działalność.
Czy udało się już pozyskać jakieś obiekty?
Justyna Majewska: Pojawiła się oferta sprzedaży szkicownika Wojciecha Kossaka, który do tej pory nie pojawiał się na żadnych aukcjach antykwarycznych. Mamy nadzieję, że negocjacje przebiegną pomyślnie i ostatecznie trafi on do naszych zbiorów. Otrzymaliśmy również zdjęcia archiwalne dotyczące Kossakówki, głównie z czasów Glorii Kossak, czyli nowszych dziejów tego miejsca.
Kilka cennych przedmiotów MOCAK otrzymał w zeszłym roku od arystokratki z Anglii.
Justyna Majewska: Jej rodzina przyjaźniła się ze Stefanem Jerzym Jasnorzewskim, czyli ostatnim mężem Marii Pawlikowskiej–Jasnorzewskiej, córki Wojciecha Kossaka. Stefan wraz z Marią w czasie wojny wyemigrował do Wielkiej Brytanii i tam też później osiadł. Był pilotem Wojska Polskiego uczestniczącym między innymi w bitwie o Anglię. Otrzymaliśmy w darze mapę wojskową należąca do Stefana, który w kręgu rodzinnym żartobliwie nazywany był Lotkiem.
Arystokratka podarowała nam również pamiątki po Marii Pawlikowskiej–Jasnorzewskiej, m.in. walizkę podróżną oraz jej album na znaczki, a także książki autorstwa Kossaków opatrzone dedykacjami. W ofiarowanym darze znalazły się także obrazy olejne Wojciecha Kossaka powstałe w Ameryce w latach 20. XX wieku oraz dzieła polskich artystów działających w latach 30. XX wieku.
Jak ma wyglądać Kossakówka?
Justyna Majewska: Obecnie pracujemy nad rozwojem koncepcji muzeum. Chcemy, by Kossakówka prezentowała nie tylko twórczość Kossaków, ale również obraz ich życia. Poszczególne pomieszczenia poświęcone będą malarzom z rodu Kossaków – Juliuszowi, Wojciechowi oraz Jerzemu, a także pisarkom – Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej oraz Magdalenie Samozwaniec. Planujemy, by w muzeum przywołana była również postać Simony Kossak. Będzie także przestrzeń przeznaczona na wystawy czasowe.
Zanim jednak muzeum zostanie otwarte dla zwiedzających, konieczny jest generalny remont zabytkowego dworku. Na jakim obecnie etapie są prace?
Adrian Kowalski, kierownik administracyjny Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK: Jesteśmy na etapie opracowywania projektów wykonawczych do projektu architektoniczno-budowlanego i projektu zagospodarowania terenu, na podstawie których pod koniec roku 2022 r. uzyskaliśmy pozwolenie na budowę oraz pozwolenie konserwatorskie. Równolegle trwają prace nad postępowaniami przetargowymi na pełnienie funkcji inwestora zastępczego oraz generalnego wykonawcę robót budowlanych i prac konserwatorskich, a także nad projektami aranżacji wnętrz i zieleni. Słowem: przygotowujemy się od strony administracyjnej do kompleksowego remontu, którego start planowany jest na początek drugiej połowy 2023 roku. Wykonawcą dokumentacji budowlanej jest krakowskie Studio Architektoniczne LEM .
Co do tej pory udało się wykonać?
Adrian Kowalski: Od momentu zakupu Kossakówki pod koniec 2019 roku opracowano i zebrano całą niezbędną dokumentację. Opracowano też szereg programów prac remontowo-konserwatorskich, na podstawie których uzyskano osobne pozwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków dotyczące: kamiennej figury Matki Boskiej znajdującej się w ogrodzie, elewacji budynku, wnętrz, rekonstrukcji zabytkowych pieców, fragmentu bruku odkopanego w trakcie robót budowlanych w 2021 roku oraz stolarki drzwiowej i okiennej. Uzyskano też wszystkie niezbędne decyzje administracyjne. Dotychczas wykonane roboty budowlane i prace konserwatorskie miały na celu przede wszystkim uratowanie obiektu przed dalszą degradacją, zwłaszcza w zakresie destrukcyjnego zawilgocenia i stabilizacji konstrukcji budynku. Planowany remont będzie już kompleksowy – obejmujący cały budynek wraz z terenem oraz ogrodzeniem.
MOCAK jest w posiadaniu nie tylko samego dworku, ale także ogrodu, którego powierzchnia wynosi 16 arów. Jak zostanie zaaranżowana ta przestrzeń?
Adrian Kowalski: Obecnie trwają prace nad projektem aranżacji zieleni. Teren wokół Kossakówki zostanie w miarę możliwości odtworzony zgodnie z materiałami historycznymi oraz pod okiem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Kiedy planowane jest otwarcie muzeum?
Adrian Kowalski: Rozpoczęcie kompleksowego remontu Kossakówki planowane jest na początek drugiej połowy 2023 r. po rozstrzygnięciu postępowania przetargowego na generalnego wykonawcę (planowo na wiosnę). Plan remontu jest rozpisany na 3 lata – 2023, 2024 i 2025. W pierwszym kwartale 2026 roku planujemy otwarcie, po przeprowadzeniu procedury związanej z oddaniem budynku do użytkowania. Terminy zweryfikuje aktualizacja harmonogramu rzeczowo-finansowego, zakładamy też, że uda się remont zakończyć wcześniej – wszystko wyjaśni się w najbliższym czasie.
Ile będzie kosztował remont Kossakówki?
Adrian Kowalski: Szacunkowe koszty inwestycji to kwota ok. 13 mln złotych, z uwzględnieniem wszystkich elementów składających się na Kossakówkę jako muzeum dedykowanego życiu i twórczości rodziny Kossaków, w tym wyposażenie, aranżacja ogrodu, etc. W najbliższym czasie dokonamy szczegółowej aktualizacji harmonogramu rzeczowo-finansowego inwestycji i wówczas zweryfikujemy szacunkowe koszty. Bierzemy przy tym pod uwagę takie elementy jak sytuacja na rynku budowlanym, inflacja czy klauzule waloryzacyjne. Remont Kossakówki finansowany będzie ze środków Gminy Miejskiej Kraków oraz Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa.