Co to jest bezdech senny i dlaczego jest groźny?

– Obturacyjny bezdech senny to powszechne, ale niestety często niediagnozowane schorzenie, występujące w trakcie snu. Charakteryzuje się powtarzającymi się epizodami zatrzymania oddechu (bezdechu) lub jego spłycenia, które prowadzi do fragmentacji snu i niedotlenienia organizmu. Główną przyczyną OBS jest okresowe zapadanie się tkanek miękkich gardła, które blokują drogi oddechowe, utrudniając swobodny przepływ powietrza – tłumaczy dr n. med. Michał Harańczyk, specjalista od zaburzeń oddychania w trakcie snu i kardiolog w Centrum Medycznym iMed24, konsultant Comarch Healthcare.

Dlaczego zrozumienie, diagnostyka i leczenie bezdechu sennego mają tak duże znaczenie? Jego konsekwencje są bowiem bardzo istotne – obturacyjny bezdech senny zwiększa ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych lub cukrzycy. Istnieją również doniesienia np. o cięższym przebiegu infekcji COVID-19 u osób, które chorują na obturacyjny bezdech senny. U osób z bezdechem sennym wyższe jest także prawdopodobieństwo na rozwinięcie się tzw. zespołu Long-COVID po przechorowaniu tej infekcji. Istotne jest również oddziaływanie społeczne, które jest spowodowane występowaniem bezdechu u dużego odsetka ogólnej populacji. Specjaliści szacują obecnie, że aż 19% wypadków drogowych, które powodują dorośli w średnim i starszym wieku, ma u swoich źródeł przemęczenie organizmu wywołane krótkim snem i bezdechem sennym. Osoby z OBS częściej uczestniczą też w poważniejszych wypadkach, w których liczba poszkodowanych i obrażeń jest wyższa.

Bezdech senny a prawo jazdy

Choć dla wielu osób objawy takie jak uciążliwe chrapanie czy poranne bóle głowy nie są wystarczającym sygnałem, żeby się zbadać, przepisy prawa poważnie traktują ryzyko związane z prowadzeniem samochodu w razie chorowania na OBS. W szczególności dotyczy to osób dopiero ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami. Według aktualnego rozporządzenia Ministra Zdrowia z 5 grudnia 2022 r. lekarz dokonuje oceny stanu zdrowia w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami w zakresie m.in. obturacyjnego bezdechu podczas snu. Specjalista może skierować nas na specjalistyczne badanie, a do czasu rozpoznania lub wykluczenia OBS orzec o istnieniu przeciwwskazania do kierowania pojazdami wszystkich kategorii.

Możliwości diagnostyki i leczenia bezdechu sennego

– Bagatelizowanie sprawy w postaci mówienia, że „wszyscy chodzimy niewyspani i zmęczeni, a nic złego się nie dzieje” działa tylko do czasu, aż poważny wypadek przydarzy się nam samym lub naszym bliskim. Lepiej stosować prewencję, która może uratować nam życie. A zatem rozsądne jest podjęcie diagnostyki w razie potwierdzenia tego schorzenia – rozpoczęcie leczenia. Tym bardziej, że mamy w Polsce narzędzia, z pomocą których możemy łatwo i wygodnie przeprowadzić badanie w kierunku zaburzeń oddychania w czasie snu. U sporej grupy osób badanie w kierunku występowania bezdechu sennego można wykonać nawet w zaciszu własnej sypialni – mówi Michał Harańczyk, który na co dzień diagnozuje chorych w Centrum Medycznym iMed24, gdzie dostępna jest zdalna diagnostyka bezdechu sennego.

Usługa polega na wypożyczeniu nowoczesnego aparatu, który może być przekazany pacjentowi osobiście lub wysyłkowo – kurierem, pod wskazany adres. Nowoczesny, w pełni mobilny zestaw narzędzi monitorujących wybrane parametry podczas snu, pozwala na dokładne śledzenie zachowania organizmu w trakcie snu i wykrywanie potencjalnych zaburzeń. Oznacza to, że pacjenci mogą w trakcie badania spać w swoim łóżku, czyli w naturalnych warunkach, co pozwala uzyskać wiarygodne wyniki. Poradnia Leczenia Zaburzeń Snu w iMed24 oferuje nie tylko diagnostykę bezdechu sennego, ale również konsultacje kardiologiczne i laryngologiczne oraz inne specjalistyczne badania.

Bezpieczna jazda i zdrowsze życie

Jak na co dzień dbać o siebie, aby zapobiegać bezdechowi sennemu i zmniejszyć jego wpływ na nasze zdrowie, a tym samym – uważną, bezpieczną jazdę samochodem? Solidna diagnostyka to pierwszy krok ku leczeniu. W ramach codziennej rutyny warto jeszcze zadbać o siebie w podstawowym zakresie zdrowotnym, czyli utrzymywać prawidłową masę ciała, podejmować aktywność fizyczną, rzucić palenie, unikać spożywania alkoholu, mieć świadomość, że zaburzenia oddychania częściej występują w pozycji snu na wznak. Dzięki temu będziemy czuć się lepiej za kierownicą, a dobra jakość snu przełoży się z pewnością na nasze zadowolenie z życia – zaznacza dr Harańczyk.

1 https://media-prof.pl/web/files/49314/Statystyki-BRD_do-wrzesnia-2024.pdf

2 Udholm N., Rex C.E., Fuglsang M., Lundbye-Christensen S., Bille J., Udholm S. Obstructive sleep apnea and road traffic accidents: a Danish nationwide cohort study. Sleep Med. 2022 Aug;96:64-69. doi: 10.1016/j.sleep.2022.04.003. Epub 2022 Apr 13. PMID: 35605348 4

3 Strausz, S., Kiiskinen, T., Broberg, M., Ruotsalainen, S., Koskela, J., Bachour, A., FinnGen, Palotie, A., Palotie, T., Ripatti, S., & Ollila, H. M. (2021). Sleep apnoea is a risk factor for severe COVID-19. BMJ open respiratory research, 8(1), https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33436406